پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): این جمله یا مَثَل را هر کسی، هر طوری که دلش خواسته و به نفعش بوده، بیان نموده است! یکی می‌گوید: «ایراد نگیر که سرت می‌آید» – دیگری می‌گوید: «منع کسی را نکن که سرت می‌آید» و دیگری می‌گوید: «نکوهش نکن – مسخره نکن و ... که سرت میاد». و البته سوء استفاده‌ها نیز متفاوت و فراوان است، مثل کسی با استناد به آیات و روایات در پرهیز از غیبت یا سخن گفتن پشت مرده، می‌گفت: «نباید از ظلم معاویه و یزید که مُرده‌اند و یا شاه و امریکا که حضور ندارد، چیزی گفت»! و حال آن که این موارد نیز احکام جداگانه‌ی خودشان را دارند و به حکم عقل و قرآن و حدیث، باید گفته شود، باید آگاهی داده شود، باید بصیرت بخشی شود، باید بیداری صورت پذیرد و باید دادخواهی از مظلومان صورت پذیرد و امر به معروف و نهی از منکر، چون نماز و سایر فروع، از واجبات است، منتهی آن نیز قواعد و اصول و شروط و احکام خود را دارد.

بله؛ احادیثی در منع از ایرادگیری، نکوهش و ... وجود دارد، اما باید اولاً درست فهم شوند و ثانیاً به جایش تطبیق داده شوند و ثالثاً با مباحث دیگری چون: وعظ، ارشاد، تبلیغ، امر به معروف، نهی از منکر و ...، که هر کدام تعریف و احکام خود را دارند، خلط مبحث نگردند.

به عنوان مثال، رسولُ اللّه صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله فرمودند: «مَن عَيَّرَ أخاهُ بِذَنبٍ قَد تابَ مِنهُ لَم يَمُتْ حَتّى يَعمَلَهُ» (منتخب ميزان الحكمه، 420) - هر كس برادر خود را براى گناهى كه از آن توبه كرده است سرزنش كند، نميرد تا خود آن گناه را مرتكب شود.

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «مَن عَيَّرَ مُؤمِنا بِذَنبٍ لَم يَمُت حَتّى يَركَبَهُ - هر كس مؤمنى را به ذنبی سرزنش كند، نميرد تا خودش آن گناه را مرتكب شود» (الكافي : 2/356/3).

یعنی روزگار می‌چرخد و تو را نیز در همان موقعیت و شرایط قرار می‌دهد و چنان خواهی کرد که او کرده است.

●- خب در این احادیث و روایات باید دقت نمود که اولاً سخن از مؤمن و برادر دینی است، نه هر فاسد، فاسق و ظالمی – ثانیاً بحث از خراب کردن، نکوهش، تسخیف و تحقیر اوست که معمولاً نزد دیگران انجام می‌پذیرد، نه این که مؤمن، چون آینه، ایرادی را مخفیانه و صادقانه، به خود شخص نشان دهد، تا برطرفش نماید و به کمال و جمال برسد – ثالثاً تصریح دارد که توبه‌ای که از آن بازگشت نموده است؛ یعنی کسی حق ندارد به مؤمنی که از گناهش توبه کرده، بگوید و سرزنش کند که تو فلان روز، فلان گناه را کرده بودی – رابعاً دقت کند که "ذنب" الزاماً "گناه" نیست، چنان که در سوره فتح، "ذنب" در گذشته و آینده را به رسول الله صلوات الله علیه و آله نسبت می‌دهد و حال آن که ایشان معصوم بودند؛ بلکه "ذنب" یعنی دنباله و هر چه که به انسان بچسبد، و به گناه نیز چون به انسان می‌چسبد و اگر توبه نکند، تا آخرت با اوست، ذنب گفته می‌شود. پس ممکن است "ذنب"، تهمت، شایعه و جوّسازی باشد، مثل این که می‌گفتند: «ایشان شاعر، مجنون، ساحر و ... می‌باشد» و در ضمن کینه به دل گرفته بودند، اما خداوند فتح مکه را به ایشان هدیه داد، تا آن ذنوب (آن چه به ایشان چسبانده بودند) محو گردد.

بنابراین، دنبال ایراد گشتن از مؤمنان، نکوهش دیگران، تسخیف و تحقیر دیگران و ...، فرق دارد با نصیحت، موعظه، ارشاد، راهنمایی، آموزش، تبلیغ و یا امر به معروف و نهی از منکر که هر کدام تعاریف و احکام خودشان را دارند که در این مختصر مجال شرح و بسط‌شان نیست؛ و البته آنان که در مقابل هر کدام از این واجبات انسان‌ساز و حیات بخش، می‌گویند: «نگو که سرت می‌آید»، می‌خواهند با سوء استفاده، تخطئه کنند، تا بدون هیچ مخالفت، نقد و تذکری، در آرامش و امنیت کامل، به خطاهایشان ادامه دهند!

 مشارکت و هم افزایی (پرسش و نشانی لینک پاسخ)، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

در مقابل انتقاد یا تذکری می‌گویند: «نگو که سرت می‌آید»! آیا این منطق صحیح است؛ پس نصیحت یا امر به معروف و نهی از منکر چه می‌شود؟

پاسخ:

http://www.x-shobhe.com/shobhe/9890.html 

 

 پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

 

 

  

         

 

 

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه   ذکر