پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه): 

برخی به هنگام تلاوت آیات قرآن مجید و خواندن احادیث، اگر به پرسشی رسیدند، متشابهات را به محکمات ارجاع می‌دهند، تفکر و تعقل می‌کنند و اگر راه به جایی نبردند، مطالعه می‌کنند و یا از دیگران می‌پرسند: «این چگونه است و پاسخ چیست؟»؛ اما برخی دیگر آیات و احادیث را برای یافتن «تضاد و تناقض» می‌خوانند که البته نه تنها این تلاوت و مطالعه به آنان سودی نمی‌بخشد و راه به جایی نمی‌برند، بلکه بر زیانشان افزوده می‌شود؛ چرا که با موضعی ظالمانه قرآن کریم را می‌خوانند!

«وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا» (الإسراء، 82)

- و ما آنچه را براى مؤمنان مایۀ درمان و رحمت است از قرآن نازل مى‌‏كنيم و[لى] ستمگران را جز زيان نمى‌افزايد.

حال به متن و ترجمۀ آیات و حدیث توجه نماییم:

«وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَى أَجَلٌ مُسَمًّى ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» (الأنعام، 60)

- و اوست كسى كه شبانگاه روح شما را [به هنگام خواب] مى‌گيرد و آنچه را در روز به دست آورده‏‌ايد مى‌داند سپس شما را در آن بيدار مى‌‏كند تا هنگامى معين به سر آيد آنگاه بازگشت‏ شما به سوى اوست‏ سپس شما را به آنچه انجام مى‌داده‏‌ايد آگاه خواهد كرد.

«اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَى عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْأُخْرَى إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» (الزّمر، 42)

- خداوند ارواح را به هنگام «مرگ» قبض می‏كند، و ارواحیرا كه نمرده‌اند نيز به هنگام «خواب» می‏گيرد، سپس ارواح كسانی را كه فرمان مرگ آنها را صادر كرده نگه می‏دارد، و ارواح ديگری را (كه بايد زنده بمانند) باز می‏گرداند تا سرآمد معينی، در اين امر نشانه‌های روشنی است برای كسانی كه تفكر می‏كنند.

حدیث:

ابابصیر از امام صادق علیه السلام پرسید: آیا هنگام خواب روح از بدن خارج مى‌شود؟ حضرت فرمودند:

«لا یا أبابَصیرُ، فَاِنَّ الرُّوحَ اِذا فارَقَتِ البَدَنَ لَمْ تَعُدْ اِلَیهِ، غَیْرَ أَنَّها عَینُ الشَّمسِ مَرکُوزَةً فِى السَّماءِ فِى کَبِدِها وَ شعاعُها فِى الّدنیا» (بحار ج 61 ص 43 ح 19) 

  - نه! اى ابابصیر، روح اگر از بدن جدا شود، دیگر به آن باز نمى‌گردد، امّا روح چون خورشید است که در وسط آسمان جاى دارد، امّا پرتو آن همه جا را فرامى گیرد.

[ بحار ج 61 ص 43 ح 19]

الف - هنگام تلاوت قرآن کریم و احادیث (و البته هر متن دیگری)، باید به کلمات و معنای صحیح آنها نمود، به ویژه با توجه به این مهم که گاه به خاطر کمبود واژگان جایگزین، برگردان (ترجمه) کامل و درست نمی‌باشد.

به عنوان مثال: اگر بپرسند که «محبّت، عشق، مودّت، علاقه یعنی چه؟» گفته می‌شود: «دوست داشتن» و حال آن که هر کدام معنای جداگانه‌ای دارد.

ب - اصل دیگر، توجه به موضوع بحث و آگاهی درست از آن می‌باشد؛ نه منطبق بر شنیده‌های غیر مستند؛ مانند: موضوع «خواب و روح» در این پرسش.

ج - آدمی متشکل از «روح، جسم و شکل» می‌باشد و در شبانه روز، ساعاتی بیدار است و فعالیت دارد و ساعاتی نیز به خواب می‌رود. در ساعات بیداری و فعالیت، وجود روح و ارتباطش با بدن را درک می‌کند؛ چنان که می‌داند سلول‌های بدنش، نه خوشحال می‌شود، نه ناراحت، نه مأیوس، نه امیدوار، نه مشتاق و نه دلتنگ ... و اینها همه حالات روحی می‌باشد؛ اما پرسش این است که در ساعات خواب، چه اتفاقی می‌افتد؟! روح چه می‌شود، به کجا می‌رود و در اختیار چه کسی قرار می‌گیرد؟! چرا که می‌دانیم دیگر در اختیار خودمان نمی‌باشد.

در خواب، اصل وجود ما که همان روح ماست، نه عزم و اراده‌ای دارد، نه بدن را در اختیار دارد و به وسیلۀ آن کارهایی انجام می‌دهد، نه اصلاً می‌داند کجاست و نه می‌تواند تصمیم بگیرد که به کجا برود و یا به چه چیزی توجه و تعلق داشته باشد؟ پس، پرسش این است که چه کسی آن را بُرده است که ما به خواب رفته‌ایم و چه کسی بازمی گرداند؟!

●- خداوند متعال می‌فرماید: «خواب مرگ کامل نیست، اما کاملاً شبیه مرگ است. هنگام خواب، این منم که ارواح را [تحویل] می‌گیرم؛ یعنی: در اختیار خود می‌گیرم و دیگر خودشان اختیاری ندارند که بروند، بیاند و یا کاری انجام دهند. سپس برخی را نگه‌می دارم؛ یعنی دیگر باز گردانده نمی‌شوند [می‌میرند] و برخی دیگر را بازمی گردانم که بیدار می‌شوند، تا زمان مرگ‌شان فرا رسد.

د - در حدیث مذکور، ابابصیر راجع به «خروج روح از بدن - ‌عنِ الرُّوحِ عِندَ النَّومِ أخارِجٌ مِن البَدَنِ‌» می‌پرسد؛ اما حضرت امام علیه السلام در پاسخ، این گمان نادرست را با جایگزینی واژۀ «اِذا فارَقَتِ البَدَنَ» به جای «أخارِجٌ» اصلاح می‌نمایند؛ چرا که روح داخل بدن نیست که هنگام مرگ یا خواب، از آن خارج شود. اگر روح داخل بدن باشد، اولاً باید مادی باشد و ثانیاً کوچکتر باشد که در بدن جا شود!

ھ- در ادامه تصریح می‌نمایند که «روح بسیط است»، مانند نور خورشید است، بر بدن احاطه دارد، به بدن تعلق می‌یابد، مادی نیست و جایگاهش در زمین نیست، بلکه آسمانی است.

●- بنابراین، چون پرسش راجع به روح بود، امام توضیح می‌دهد که روح یک جسم مادی نیست که داخل بدن باشد و هنگام مرگ یا خواب، از بدن جدا شود؛ بلکه «فارغ» می‌شود؛ یعنی آن احاطه و تعلق شدید به بدنش، منقطع می‌گردد. این انقطاع، هم در حالت خواب پیش می‌آید و هم هنگام مرگ.

حال اگر بپرسند: «چه کسی این انقطاع را ایجاد می‌کند؟ روح چه می‌شود؟ به کجا می‌رود؟ چه کسی دوباره آن را بر بدن محیط می‌نماید و ارتباطش را با بدن برقرار می‌سازد و ...؟»؛ پاسخ در دو آیۀ مذکور می‌باشد که خداوند متعال می‌فرماید: «من ارواح را می‌گیرم، برخی را نگه می‌دارم [می‌میرند] و برخی دیگر را تا زمان معین و مقدر بازمی گردانم.

●- پس، هیچ تضادی بین آیات و حدیث مذکور وجود ندارد.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

آیا حدیث «فَاِنَّ الرُّوحَ اِذا فارَقَتِ البَدَنَ لَمْ تَعُدْ اِلَيهِ... - روح اگر از بدن جدا شود، دیگر به آن باز نمى‌گردد» با آیات «الأنعام، 60 و الزّمر 42» در تضاد نمی‌باشند؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/quran/12462.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   آیات قرآن