امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام:

نهج البلاغه، خطبه 175 (برخی نسخ، 176)

انْتَفِعُوا بِبَيانِ اللّهِ، وَاتَّعِظُوا بِمَواعِظِ اللّهِ، وَاقْبَلُوا نَصيحَةَ اللّهِ،

از بیان خداوند سود گیرید، و از موعظه هاى الهى پند پذیرید، و نصیحت خدا را قبول کنید،

فَاِنَّ اللّهَ قَدْ اَعْذَرَ اِلَيْكُمْ بِالْجَلِيَّةِ، وَ اَخَذَ عَلَيْكُمْ الْحُجَّةَ. وَ بَيَّنَ لَكُمْ مَحابَّهُ مِنَ الأعْمالِ وَ مَكارِهَهُ مِنْها، لِتَتَّبِعُوا هذِهِ وَ تَجْتَنِبُوا هذِهِ،

که خداوند با آیات روشنش راه عذر را بر شما بسته، و حجّتش را بر شما تمام کرده، و از اعمال آنچه را دوست داشته و آنچه را مورد نفرتش بوده براى شما بیان فرموده، تا محبوبش را انجام دهید، و منفورش را ترک نمایید،

فَاِنَّ رَسُولَ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كانَ يَقُولُ:

رسول خدا ـ صلّى اللّه علیه وآله ـ مکرّر مى فرمود   :

«اِنَّ الْجَنَّةَ حُفَّتْ بِالْمَكارِهِ، وَ اِنَّ النّارَ حُفَّتْ بِالشَّهَواتِ».

«بهشت پیچیده به سختى ها، و دوزخ آمیخته به شهوات است».

وَاعْلَمُوا اَنَّهُ ما مِنْ طاعَةِ اللّهِ شَىْءٌ اِلاّ يَأْتِى فى كُرْه، وَ ما مِنْ مَعْصِيَةِ اللّهِ شَىْءٌ اِلاّ يَأْتى فى شَهْوَة.

بدانید طاعتى نیست جز اینکه انجامش گران، و چيزى از معصيت خدا نيست جز اينكه ریشه در شهوت دارد (با میل شهوات انجام  می‌پذیرد).

فَرَحِمَ اللّهُ رَجُلاً نَزَعَ عَنْ شَهْوَتِهِ، وَ قَمَعَ هَوى نَفْسِهِ،

پس رحمت خدا بر کسى که از شهوت بازایستد، و هواى نفس را ریشه کن کند،

فَاِنَّ هذِهِ النَّفْسَ اَبْعَدُ شَىْء مَنْزِعاً،

که این نفس دورترین چیزى است که [از شهوت] قطع شود،

وَ اِنَّها لا تَزالُ تَنْزِعُ اِلى مَعْصِيَة فى هَوًى.

و پیوسته میل به گناه در هوسرانی دارد.

وَاعْلَمُوا عِبادَاللّهِ اَنَّ الْمُؤْمِنَ لا يُصْبِحُ وَ لا يُمْسى اِلاّ وَ نَفْسُهُ ظَنُونٌ عِنْدَهُ؛ فَلايَزالُ زارِياً عَلَيْها وَ مُسْتَزيداً لَها.

بندگان خدا، بدانید که مؤمن شب را به روز و روز را به شب نمى‌برد مگر آنکه به نفس خود بدگمان است، هماره از خود عیبجویى مى‌کند، و خواهان افزایش کار نیک از نفس است.

فَكُونُوا  كَالسّابِقينَ قَبْلَكُمْ وَ الْماضينَ اَمامَكُمْ، قَوَّضُوا مِنَ الدُّنْيا تَقْويضَ الرّاحِلِ، وَ طَوَوْها طَىَّ الْمَنازِلِ.

در امر دین چون گذشتگان که پیش از شما بودند، و رفتگانى که دربرابر شما از دنیا رفتند باشید، از دنیاخیمه برکندند همچون خیمه برکندن کسى که کوچ مى‌کند، و آن را طىّ کردند چنانکه منازل را طى کنند.

وَاعْلَمُوا اَنَّ هذَا الْقُرْآنَ هُوَ النّاصِحُ الَّذى لايَغُشُّ، وَ الْهادِى الَّذى لا يُضِلُّ، وَالْمُحَدِّثُ الَّذى لا يَكْذِبُ.

بدانید که قرآن خیرخواهى است که خیانت نمى‌کند، و هدایتگرى است که گمراه نمى‌نماید، و سخنگویى است که دروغ نمى‌گوید.

وَ ما جالَسَ هذَا الْقُرْآنَ اَحَدٌ اِلاَّقامَ عَنْهُ بِزِيادَة اَوْ نُقْصان:

احدى با قرآن ننشست جز اینکه به فزونى یا کمى از پیش آن برخاست:

زِيادَة فى هُدًى، اَوْ نُقْصان مِنْ عَمًى.

فزونى در هدایت، و کم شدن در کوردلى.

وَاعْلَمُوا اَنَّهُ لَيْسَ عَلى اَحَد بَعْدَ الْقُرْآنِ مِنْ فاقَة، وَ لا لإحَد قَبْلَ الْقُرْآنِ مِنْ غِنًى.

بدانید که براى کسى بعد از بودن با قرآن تهیدستى نیست، و براى احدى منهاى قرآن بى‌نیازى نمى‌باشد.

فَاسْتَشْفُوهُ مِنْ اَدْوائِكُمْ، وَاسْتَعينُوا بِهِ عَلى الأوائِكُمْ،

از قرآن براى بیماری‌هاى خود شفا جویید، و از آن براى پیروزى بر مشکلات یارى خواهید،

فَاِنَّ فيهِ شِفاءً مِنْ اَكْبَرِ الدّاءِ وَ هُوَ الْكُفْرُ وَ النِّفاقُ وَ الْغَىُّ وَ الضَّلالُ.

که شفاى از بزرگترین بیماری‌ها که کفر و نفاق و تباهى و ضلالت مى‌باشد در قرآن است.

فَاسْاَلُوا اللَّهَ بِهِ، وَ تَوَجَّهُوا اِلَيْهِ بِحُبِّهِ، وَلاتَسْاَلُوا بِهِ خَلْقَهُ،

پس به وسیله قرآن از خدا بخواهید، و با عشق به قرآن به خدا توجه کنید، و به وسیله آن از مردم چیزى مخواهید،

اِنَّهُ ما تَوَجَّهَ الْعِبادُ اِلَى اللّهِ بِمِثْلِهِ.

قطعاً عباد الهى در این دنیا با وسیله‌اى به مانند قرآن به خداوند توجه نکرده‌اند.

وَاعْلَمُوا اَنَّهُ شافِعٌ مُشَفَّعٌ، وَ قائِلٌ مُصَدَّقٌ؛

بدانید که قرآن شافعى است که شفاعتش پذیرفته گشته، و گوینده‌اى است که گفتارش تصدیق شده است؛

وَ اَنَّهُ مَنْ شَفَعَ لَهُ الْقُرْآنُ يَوْمَ الْقِيامَةِ شُفِّعَ فيهِ،

آن که قرآن در قیامت به شفاعتش برخیزد شفاعتش در مورد او قبول است،

وَ مَنْ مَحَلَ بِهِ الْقُرْآنُ يَوْمَ الْقِيامَةِ صُدِّقَ عَلَيْهِ،

و از هر که شکایت نماید شکایتش پذیرفته است،

فَاِنَّهُ يُنادى مُناد يَوْمَ الْقِيامَةِ: «اَلا اِنَّ كُلَّ حارِث مُبْتَلًى فى حَرْثِهِ وَ عاقِبَةِ عَمَلِهِ غَيْرَ حَرَثَةِ الْقُرْآنِ».

زیرا ندادهنده‌اى در قیامت ندا مى‌دهد: «امروز هر انسانى دچار بذرى است که

افشانده و گرفتار نتیجه عمل خود است، جز آنان که زارع بذر قرآن در سرزمین حیات خود بودند».

فَكُونُوا مِنْ حَرَثَتِهِ وَ اَتْباعِهِ، وَاسْتَدِلُّوهُ عَلى رَبِّكُمْ،

پس از بذرافشانان قرآن و تابعان آن باشید، آن را رهنماى بر خداى خود قرار دهید،

وَاسْتَنْصِحُوهُ عَلى اَنْفُسِكُمْ، وَ اتَّهِمُوا عَلَيْهِ آراءَكُمْ، وَاسْتَغِشُّوا فيهِ اَهْواءَكُمْ.

براى خود از قرآن طلب نصیحت کنید، آراء خود را که بر خلاف قرآن است متّهم نمایید، و خواهش خود را که مخالف قرآن است، خائن بدانید.

الْعَمَلَ الْعَمَلَ! ثُمَّ النِّهايَةَ النِّهايَةَ! وَالإسْتِقامَةَ الإسْتِقامَةَ!

عمل! عمل! سپس آينده نگرى آينده نگرى و استقامت استقامت!

ثُمَّ الصَّبْرَ الصَّبْرَ! وَ الْوَرَعَ الْوَرَعَ!

آن گاه صبر! صبر! آنگاه، بردبارى بردبارى، و پرهيزكارى پرهيزكارى؛

اِنَّ لَكُمْ نِهايَةً فَانْتَهُوا اِلى نِهايَتِكُمْ، وَ اِنَّ لَكُمْ عَلَماً فَاهْتَدُوا بِعَلَمِكُمْ،

قطعاً براى شما پایانى است، خود را به آن برسانید؛ همانا پرچم هدايتى براى شما بر افراشتند، با آن هدايت شويد،

وَ إِنَّ لِلْإِسْلَامِ غَايَةً فَانْتَهُوا إِلَى غَايَتِهِ وَ اخْرُجُوا اِلَى اللّهِ بِمَا افْتَرَضَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَقِّهِ، وَ بَيَّنَ لَكُمْ مِنْ وَظائِفِهِ.

و اسلام را هدفى است به آن برسید; با انجام آنچه خداوند از حق خود بر شما واجب نموده، و تکالیفى که براى شما بیان داشته به خداوند روى آورید،

اَنَا شاهِدٌ لَكُمْ، وَ حَجيجٌ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَنْكُمْ.

من شاهد شمایم، و روز قیامت به نفع شما اقامه حجت مى‌کنم.

اَلا وَ اِنَّ الْقَدَرَ السّابِقَ قَدْ وَقَعَ، وَالْقَضاءَ الْماضِىَ قَدْ تَوَرَّدَ،

بدانید که آنچه در علم الهى مقدر گشته بود واقع شد، و قضایى که باید انجام مى‌شد تدریجاً وارد گشت،

وَ اِنّى مُتَكَلِّمٌ بِعِدَةِ اللّهِ وَ حُجَّتِهِ،

من از وعده خدا و حجت او سخن مى‌گویم،

قالَ اللّهُ تَعالى: «اِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنا اللّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ اَلاّتَخافُوا وَ لاتَحْزَنُوا وَ اَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتى كُنتُمْ تُوعَدُونَ».

خداى تعالى فرموده: «آنان که گفتند پروردگار ما اللّه است، سپس استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان فرود مى‌آیند که نترسید و محزون نباشید، و شاد باشید به بهشتى که وعده داده مى‌شدید».

وَ قَدْ قُلْتُمْ رَبُّنَا اللّهُ،

شما گفتید پروردگار ما خداست،

فَاسْتَقيمُوا عَلى كِتابِهِ، وَ عَلى مِنْهاجِ اَمْرِهِ، وَ عَلَى الطَّريقَةِ الصّالِحَةِ مِنْ عِبادَتِهِ،

پس بر کتاب خدا و بر طریق فرمان او، و بر راه شایسته بندگیش استقامت ورزید،

ثُمَّ لاتَمْرُقُوا مِنْها، وَ لاتَبْتَدِعُوا فيها،

و از آن طریقه بیرون نروید، و بدعت در آن مگذارید،

وَلاتُخالِفُوا عَنْها، فَاِنَّ اَهْلَ الْمُرُوقِ مُنْقَطَعٌ بِهِمْ عِنْدَ اللّهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ.

و با آن مخالفت نورزید، زیرا آنان که از راه بیرون شوند در قیامت به خداوند راه نیابند.

 

 

 

کلمات کلیدی:  نهج البلاغه