بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم

با سلام؛

در اطراف و جامعۀ خودمان و نیز در جوامع گوناگون، افراد بسیاری را می‌بینیم که چه در زندگی و رفتارهای شخصی، و چه در مواضع و عملکردهای اجتماعی (فرهنگی، سیاسی، تبلیغی و ...)، مبتلا به بیماری «خود تحقیری، خود آزاری و خود زنی» می‌باشند!

باید بسیار دقت و مراقبت نمود که «خود تحقیری» با «تواضع منطقی و بجا» متفاوت است، چنان که «خود آزاری» با «صبر، تحمل، مبارزه با نفس (جهاد اکبر)» متفاوت است و هم چنین «خود زنی» با «ایثار جان و مال در راه خدا» متفاوت است.

اما، باید ریشه‌های این بیماری را شناخت و به علل اصلی این ضعف شخصیتی، اخلاقی و رفتاری پی‌برد.

چه بسا در مباحث روان‌شناسی، جامعه شناسی، رفتار شناسی و ...، بتوان به صدها و هزاران دلیلی که منجر به چنین رفتارهایی می‌شوند اشاره نمود، اما یقیناً یک علت اصلی دارند.

علت اصلی

علت اصلی، به وجود آدمی برمی گردد که هیچ نیست و هیچ ندارد و ذاتاً فقیر است، چرا که مخلوق است و مالک هیچ چیزی [حتی خودش] هم نیست؛ پس باید به غیر از خودش وصل شود، به غیر خودش تکیه کند و تمامی نواقص و نیازهایش را از منبعی غیر از وجود خود تمنّا کند و برطرف سازد. چنان که فرمود:

«يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» (فاطر، 15)

- اى مردم شما (همگى) نيازمند به خدائيد؛ تنها خداوند است كه بى‌نياز و شايستۀ هر گونه حمد و ستايش است!

بنابراین، انسان فقیر و نیازمند است؛ اما نیازمند به کیست و غنی و نیاز کیست؟! خداوند متعال پاسخ می‌دهد که همه مانند خودت مخلوق و فقیرند، پس شما فقیر درگاه خداوند متعال می‌باشید «أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ»، لذا به سایر فقرا وابستگی پیدا نکنید؛ از خود چیزی ندارند که به شما بدهند!

از این‌رو، کسانی که شناخت لازم، ایمان و توکل ندارند، خود را می‌بازند و به عارضۀ «خود تحقیری - خود آزاری و خود زنی» در برابر دیگران مبتلا می‌گردند.

«خود تحقیری»، همان پست و ناچیز دیدن خود در مقابل دیگران [نه در مقابل خداوند سبحان] دیدن است. می‌گوید: «من بدبخت‌ترین آدم دنیا هستم» و چون این بیماری در او مداوا نشود و شدت یابد، دردش را تعمیم می‌دهد و می‌گوید: «ما بدبخت‌ترین در جهان هستیم!»

فرد مبتلا به این بیماری، همیشه دیگران را از خودش بزرگتر، بهتر و خوشبخت‌تر می‌بیند؛ حتی وقتی از بدبختی‌های دیگران به او خبر می‌دهند، زود می‌گوید: «ما که بدتریم!» ندیدید برخی تا با خبری از گرانی، بی‌خانمانی، پاشیدگی خانواده، بیکاری، فقر، ناامنی و جنایات گوناگون در امریکا و اروپا مواجه می‌شوند، زود می‌گویند: «وضع ما که بدتر است!» - ذلت عمیق این افراد، سبب «خود تحقیری» شدیدشان می‌شود!

«خود آزاری»، دامنۀ وسیعی دارد، از ظواهر امور دنیوی شروع می‌شود و تا کشاندن خود به جهنم و مبتلا نمودن به عذاب پایدار ادامه دارد.

کسی که اصرار بر کفر، شرک، نفاق، ظلم و ارتکاب به گناهان بزرگ و کوچک دارد، به بیماری مُهلک «خود آزاری» مبتلا شده است! او مردم را نیز با مواضع، رویکردها و رفتارهای خودش آزار می‌دهد، هر چند که عواقب آن نیز به خودش برمی گردد و بر «خود آزاری»اش می‌افزاید.

«خود زنی»، نقطۀ اوج این بیماری می‌باشد؛ او مانند دیوانه‌ها و کسانی که از شدت عصبیّت دچار جنون آنی می‌شوند و سر خود را به دیوار می‌کوبند، یا رگ دست خود را می‌برّند و یا ...، «خود زنی» می‌کند.

«خود زنی» در امور شخصی، برای جلب توجه و ترحم اطرافیان می‌باشد، چنان که در امور اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نیز همیشه برای خوش‌رقصی در برابر دشمنان، به منظور جلب توجه و ترحم آنان می‌باشد!

مبتلایان به «خود زنی»، همیشه روی نقاط ضعف دست می‌گذارند، بدون آن که نقاط قوت را نیز ببینند! همان نقاط ضعف را نیز بزرگ می‌کنند، فریاد می‌کشند و فرافکنی می‌کنند و بر سر مردم خودشان می‌کوبند، تا اذهان عمومی را مجروح سازند و البته دشمن را خوشحال نمایند!

«خود زنی» در میدان حکومت، سیاست، کشورداری و اقتصاد، مشهودتر از موارد دیگر می‌باشد؛ خواه اروپای قدرتمندی باشد که به خاطر اهداف و مافع امریکا، خسارت‌های فراوانی را به کشورها و ملّت‌های خود تحمیل می‌کنند - خواه عربستان سعودی باشد که همان تعبیر «گاو شیر ده» از سوی ترامپ، برای آنان مناسب و بس است - خواه گروهک‌های تروریستی چون منافقین، کومله، داعش و ...، که کاری جز قتل عام ملت‌های خود و مسلمانان ندارند - خواه برخی از مجلس‌ها، یا دولت‌ها و یا دستگاه‌های مسئول در هر امری باشند - و خواه عده‌ای اغتشاشگر که به خیابان‌ها می‌ریزند تا ترور کنند، اموال دولتی و خصوصی مردم را به آتش بکشند، در شهر یا منطقه ایجاد ناامنی کنند ... و خلاصه حتی یک عملی یا حرف و شعاری که بتوان مدعی شد، بخشی یا گوشه‌ای از آن به نفع خودشان و مردم بود، انجام نداده‌اند!

به خودت برمی گردد

خداوند سبحان، در آیاتی متعددی تصریح نمود و متذکر شد که نتیجۀ هر موضعی که اتخاذ نمایی، هر راهی که بروی و هر کاری که انجام دهی [خوب یا بد]، به خودت برمی گردد، مانند:

«مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَيْهَا وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ» (فصلت، 46)

- كسى كه عمل صالحى انجام دهد، سودش براى خود اوست؛ و هر كس بدى كند، به خويشتن بدى كرده است؛ و پروردگارت هرگز به بندگان ستم نمى‌كند!

●- پس حال که چنین است، چرا انسان عاقل، به جای توجه به شخصیت انسانی، نعمات و ثروت‌های مادی و معنوی که خداوند منّان به او عطا نموده، «خود تحقیری» کند و بگوید: «ما بدبختیم، ما بدترین هستیم، دیگران برتر و بهتر از ما هستند، ما نمی‌توانیم و ...» ؟! چرا «خود آزاری» کند و به جای بهره‌مندی از شرایط و امکانات و تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها، حتی نعمات موجود را برای خودش و جامعه، به «نقمت» مبدل نماید؟! چرا به جای ایستادگی، مقابله و مقاومت در برابر دشمنانِ زیاده‌خواه، متکبر و ظالم، نقش پیاده نظام دشمن را علیه خودش و جامعه‌اش ایفا نماید، و خودش بر سر خودش و هموطنان بکوبد تا دشمن همین‌قدر هم به زحمت نیفتند؟!

●- پس باید، خداوند سبحان را بشناسیم، قدردان نعماتش باشیم، برای خود به عنوان یک انسانی که خداوند منّان او را انسان آفریده و به او قابلیت‌ها و امکان شدن‌های بسیار ارزشمند را موهبت نموده، ارزش قائل شویم و نگذاریم که شیاطین درونی و بیرونی، تا این حد بر ما مسلط شوند که ما را به «خود تحقیری، خود آزاری و خود زنی» وادار نمایند.

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم؛

وَ الحَمدُ لله ربِّ العالَمین؛

والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

 

 

کلمات کلیدی:  یادداشت