پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

برای "مدارا"، معانی بسیاری شده است، مانند: «رفق، مماشات، سازش، ملایمت، ترک زور و خشونت و ...»، که هر کدام در جایگاه خود، معنای مستقل دیگری دارند.

در روایات اهل عصمت علیهم السلام، بسیار بر "مدارا کردن با مردم" که از شاخصه‌های اخلاق اسلامی می‌باشد، تأکید شده است، مانند:

امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام، خطاب به فرزندشان محمد حنفیه:

«واعْلَم أنَّ رأسَ العَقْلِ بعْدَ الإیمانِ باللَّهِ عزّ وَ جلّ مُدارَاةُ النَّاس» (مکاتیب الأئمة علیهم السلام، ج ‏2، ص 208)

- بدان‌که بعد از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم سرلوحۀ (اوج عقل و عقلانیت) است.

و یا فرمودند: «ثَمَرَةُ العَقلِ مُداراةُ النّاسِ – میوه (نتیجه) عقل، مدارا کردن با مردم است/ غرر الحكم : 4629»؛ و نیز فرمودند: «سَلامَةُ الدّینِ وَالدُّنْیا فى مُداراةِ النّاسِ - سلامت دین و دنیا در مداراى با مردم است / عیون الحکم و المواعظ، ص 285»؛ و یا فرمودند: «‌لَيسَ الحَكيمُ مَن لَم يُدارِ مَن لا يَجِدُ بُدّاً مِن مُداراتِهِ – حکیم (عاقل و فرزانه) نيست آن كه مدارا نكند با كسى كه چاره‌اى جز مدارا كردن با او نيست / بحار الأنوار‌: 78/57/121» و ... .

سوء استفادۀ ابزاری

برخی از افراد نادان یا مغرض، برای توجیه و تطهیر مواضع و عملکرد خود از یک سو و عوامفریبی از سوی دیگر، از آیات و احادیث و آموزه‌های اسلامی، سوء استفاده ابزاری می‌کنند که نشان می‌دهد معرفت، علم و ایمان محکمی ندارد و از قیامت نیز نمی‌ترسند! از جمله مواردی که بسیار مورد سوء استفاده قرار گرفته است، همین تسامح، تساهل، مدارا، لطف و رحمت اسلامی می‌باشد که به جای رعایت در تعامل با دوست، در مقابل دشمن به کار می‌بندند و به اصطلاح «گُل به خودی می‌زنند»! در مقابل مردم، هم کیشان و هم وطنان خود، هیچ رعایتی ندارند و حتی ظلم می‌کنند، اما در مقابل دشمنان، ظالمان، مستکبران، فاسدان و جنایتکاران، به یاد نرمی، تسامح، مدارا، لطف و ... می‌افتند!

آقای روحانی که تمامی مواضع خودش را به اهل بیت علیهم السلام تطبیق و نسبت می‌داد، در بزرگداشت حافظ گفت: «‍‌سعدی و حافظ درس زندگی، راه سیاست داخلی و خارجی را به ما آموختند؛ آن کسی که گفت: "آسایش دو گیتی در تفسیر این دو حرف است - با دوستان مروت و با دشمنان مدارا"؛ یعنی حافظ شیرین سخن، خط سیاست داخلی و خارجی ما را ترسیم کرد.‌»

ما نیز در جوابش نوشتیم، حال چرا این بیت حافظ را سرلوحۀ سیاست داخلی و خارجی خود قرار ندادی:

دوش آن صنم چه خوش گفت در مجلس مغانم 

با کافران چه کارت گر بت نمی‌پرستی 

    ●- بدیهی است که مسلمان، سیاست داخلی و خارجی شخصی، اجتماعی و مدیریتی خود را از قرآن کریم، احادیث، سیرۀ اهل عصمت علیهم السلام و حکم عقلی که به نور علم می‌بیند و بصیرت می‌گیرد؛ و خداوند متعال نه تنها هرگز امر به مدارا کردن با دشمنان، ظالمان و فاسدان به هر قیمتی و برای همیشه نداده است، بلکه امر به شدت، ایستادگی، مقابله و مبارزه نموده است.

توصیه و تأکید بر مدارا؛ متوجه خانواده، خویشان، همسایگان، هموطنان و مردم است، چنان که در بیشتر روایات، به «مُدارَاةُ النَّاس» تأکید شده است، نه نسبت به کفار، دشمنان، معارضان، متجاوزان و ظالمان.

●- بنابراین، هر دستور اخلاقی در اسلام، حدّ و مرزی دارد که بارزترین آن، رعایت اوامر، نواهی و حدود الهی می‌باشد. اگر فرمود که نسبت به پدر و مادر، تواضع و رحمت و ادب داشته باشید – نسبت به همسر (صفح = ورق زدن و ندیدن ایراد) داشته باشید – نسبت به مسلمانان، "رحماء بینهم" باشید – نسبت به مؤمنان، برادر باشید و ...؛ همه در چارچوب حدود الهی می‌باشند؛ چنان که فرمود:

«وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ‌»

- و ما انسان را دربارۀ پدر و مادرش سفارش كرديم، در حالى كه مادرش او را (در شكم خود در ايّام باردارى) در حال ضعف روى ضعف حمل كرد، و (شير دادن و) از شير جدا كردنش در دو سال بود، (گفتيم) كه مرا و پدر و مادرت را سپاسگزار، كه بازگشت (همه) به سوى من است *

«وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَى أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» (لقمان، 14 - 15)

- و هر گاه آن دو، تلاش كنند كه تو چيزى را همتاى من قرار دهى، كه از آن آگاهى ندارى (بلكه مى‌دانى باطل است)، از ايشان اطاعت مكن، ولى با آن دو، در دنيا به طرز شايسته‌اى رفتار كن؛ و از راه كسانى پيروى كن كه توبه كنان به سوى من آمده‌اند؛ سپس بازگشت همۀ شما به سوى من است و من شما را از آنچه عمل مى‌كرديد آگاه مى‌كنم.

●- اگر کشوری بخواهد به خاک شما حمله کند – دولتی بخواهد سرمایه‌های مادی و معنوی شما را تاراج کن – عده‌ای بخواهند با اختلاس، به بیت المال مردم تعرض کنند – یک عده بخواهند فساد و فحشا را در جامعه رواج دهند و ...، چه باید کرد؟ "مدارا"؟!

اما در میان مردم عادی و خودی‌ها، باید به شدت "مدارا" نمود، اگر چه با پذیرش رنج و زحمت، و حلم و بردباری باشد.

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

مدارا یعنی چه؟ با چه کسانی و در چه موقعیت‌هایی و در چه زمانهایی باید مدارا کرد؟

پاسخ (نشانی لینک):

 

https://www.x-shobhe.com/shortanswer/11682.html

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه