پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

چنین دعایی، اختصاص به امام سجاد علیه السلام ندارد، بلکه تمامی اهل عصمت علیهم السلام، همواره چنین دعاهایی داشته‌اند.

●- معنای اهل عصمت این نیست که بر آنان جبری حاکم است که امکان خطا، گناه و یا اخلاق نکوهیده را از آنان سلب نموده است!

فرشتگان، حیوانات، گیاهان و سایر مخلوقات به غیر انسان و جنّیان که اختیار دارند، هیچ گاه از خداوند متعال، طلب مغفرت یا مصونیت از خطا و گناه را درخواست ننموده‌اند، چرا که نه قابلیت خطا و گناه دارند و نه از امکانش برخوردار می‌باشند؛ بر آنها جبر حاکم است. اگر چنین بود که در این خصوص، فضیلتی بر انسان مختار و تلاش‌گر و مجاهد برای حفظ و تقویت ایمان و تقوا نداشتند!

اما، اهل عصمت علیهم السلام، به لحاظ بشری (نه مقامات انسانی)، مثل سایرین می‌باشند، به پیامبر اکرمش صلوات الله علیه و آله فرمود: «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ - بگو: من بشری مثل شما هستم» - و «يُوحَى إِلَيَّ - به من وحی می‌شود» (الکهف، 110)، یعنی: یعنی در مراتب وجود و کمالات انسانی، متفاوت و برتر می‌باشم.

●- به پیامبرش حضرت موسی علیه السلام، هنگامی که به امر خدا عصا را بر زمین زد و به ماری بزرگ مبدل گردید و او عقب کشید، فرمود: «لَا تَخَفْ إِنِّي لَا يَخَافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ - هرگز نترس، همانا فرستادگان من، نزد من از چیزی نمی‌ترسند» (النّمل، 10)؛ مشابه همین فرمان به انبیای دیگری چون حضرت ابراهیم علیه السلام نیز رسیده است و این حاکی از آن است که «ترس» به آنان نیز راه داشته است.

●- همین که تمامی اهل عصمت، از انبیاء، رسولان و امامان علیهم السلام «دعا» می‌نمودند؛ یعنی نیازها و خواسته‌ها و امید به استجابت داشته‌اند.

●- در قرآن کریم فرمود:

«تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ * وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ * لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ * ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِينَ» (الحاقّه، 43 تا 46)

- [این قرآن] نازل شده از سوی پروردگار عالمیان می‌باشد * اگر او (پیامبر) سخنى دروغی بر ما مى‌بست * ما او را با قدرت (و محکم) به دستش راستش مى‌گرفتيم * سپس رگ و شریان حیاتش را قطع می‌کردیم.

«وَلَوْ - و اگر» برای انجام کار، یعنی امکان و اختیار آن را دارد. اگر جبر بود که دیگر شرط و شروط جایگاهی نداشت.

وقتی دربارۀ آیۀ ولایت و جانشینی خود به پیامبرش می‌فرماید:

«يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ» (المائدة، 67)

- اى پيامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، كاملاً (به مردم) برسان! و اگر نكنى، رسالت او را انجام نداده‌اى! خداوند تو را از (خطرات احتمالى) مردم، نگاه مى‌دارد؛ و خداوند، جمعيّت كافران (لجوج) را هدايت نمى‌كند.

یعنی: از امکان این که به هر دلیلی ابلاغ آیه را به تأخیر بیندازند، برخوردار بودند.

●- تمامی معارف و امر و نهی‌های خداوند سبحان به پیامبر اکرم و التبع اهل عصمت صلوات الله علیهم اجمعین، حاکی از نیاز آنها به علم، حکمت، تعلیم و هدایت الهی می‌باشد. عصمت، کسی را از خداوند سبحان بی‌نیاز نمی‌گرداند.

دعا برای دوری از صفات نکوهیده

انسان، حتی اگر معصوم باشد، از علم و حکمت الهی برخوردار شده باشد و در اوج و کمال عبودیت (بندگی) باشد؛ باز هم نمی‌تواند حتی یک درجه به خود هستی و کمال ببخشد، یا خود را حتی یک قدم در هدایت، رشد و قُرب بالاتر ببرد و از خطاها و گناهان مصون بدارد؛ چرا که خالق، مالک و ربّ اوست، هدایت نیز فقط در قدرت و کار اوست.

«اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ - الله ولیّ (سرپرست و یار) مؤمنان است، آنها از ظلمات به نور خارج می‎سازد» (البقره، 257) - «إِنَّكَ لَا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ - تو نمى‌توانى كسى را كه دوست دارى هدايت كنى؛ ولى خداوند هر كس را بخواهد هدايت مى‌كند؛ و او به هدايت يافتگان آگاهتر است» (القصص، 56) - «يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ - و خدا هر كس را بخواهد به نور خود هدايت مى‌كند» (النّور، 35) و ...، همه بیانگر این است که هدایت، حفظ و مصون نگاه‌داشتن از لغزش‌ها و انحرافات، فقط کار اوست.

از انسان خواسته شده که توجه (جهت‌گیری) کند - ایمان بیاورد - چیزی را در بندگی او شریک نگرداند - اطاعت کند - یاد او را فراموش نکند - معادگرا باشد، تا قابل هدایت الهی گردد.

نکته

خداوند سبحان، رحمت خود را شامل حال مخلوقات و بندگانش می‌فرماید، نعمات و امکانات بسیاری را بدون سابقه و درخواست به آنها می‌دهد، خطاب به انسان فرمود که هر چه در زمین و آسمان هست را برای تو خلق نموده‌ام ...؛ اما استحکام و دوام بسیاری از نعمت‌ها را منوط به «دعا» نموده است؛ یعنی: «باید خودت بخواهی» و این خواستن، در «دعا - خواندن و خواستن از او»، ظهور می‌یابد و نمایان می‌گردد.

●- از این‌رو، بدیهی است که اهل عصمت علیهم السلام، پیش و بیش از همگان او را می‌خوانند و از او طلب رحمت، هدایت، رشد، عفو، مغفرت، خیر و مصون ماندن از ابتلائات گمراه کننده و خسران‌آور می‌نمایند.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار؛ متشکریم.

پرسش:

چرا با وجود اینکه امام سجاد علیه السالم خود از مقام عصمت برخوردارند، باز هم در دعاهایشان از خدا خواسته‌اند که ایشان را از صفات ناپسند اخلاقی دور نماید‌؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/shortanswer/12240.html 

 

 

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه