پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

حق امام، تنها بر عهده‌ی مؤمنان یا شیعیان نمی‌باشد، بلکه بر عهده‌ی همگان است، و یقیناً فقط مؤمنانند که این حق را رعایت و ادا می‌کنند و دیگران نمی‌کنند؛ مانند حق پرستش و بندگی خداوند متعال است و نیز اطاعت از رسول خدا صلوات الله علیه و آله می‌باشد که بر عهده‌ی همگان است، اما فقط مؤمنان رعایت می‌کنند.

●- خداوند متعال، هر چیزی را با اندازه‌های معین و معلوم (علمی) آفریده و در جایگاهش قرار داده است؛ لذا هر چیزی [حتی یک برگ درخت]، حق و حقوقی دارد که باید از سوی همگان رعایت شود و در غیر این صورت، بی‌نظمی، انحراف و بالتبع "ظلم" پدید می‌آید.

"حق"، همان اندازه‌ها، جایگاه، حدود و ثغوری است که خداوند علیم و حکیم قرار داده و تبیین و ابلاغ نموده است و دیگران نسبت به رعایت آن، مکلف و ملزم می‌باشند.

اگر دقت نموده باشیم، در زیارت عاشورا، پیش از آن که هر ظالم و جنایتکاری را لعن کرده باشیم، نه شخص، بلکه امتی را لعن می‌کنیم [دوری آنان از رحمت الهی را قصد می‌نماییم]، که حق امامت را رعایت نکرده و ضایع کردند: «وَلَعَنَ اللّٰهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقامِكُمْ وَأَزالَتْكُمْ عَنْ مَراتِبِكُمُ الَّتِي رَتَّبَكُمُ اللّٰهُ فِيها - و خدا لعنت کند قومی را که شما را از مقامتان دور کرد و از مرتبه‌هایتان برکنار نمود، مرتبه‌هایی که خدا شما را در آن مراتب قرار داده است».

●- بیان شد که هر چیزی و هر کسی، به تناسب اندازه‌های متفاوت در خلقت، جایگاه، نقش و تکلیف در نظام آفرینش و هدایت، از حدّ و حدوی و بالتبع حق و حقوقی برخوردار می‌باشد. مثلاً حق آب این است که آلوده و اسراف نگردد – حق یک حشره این است که بی‌دلیل و بدون اذیت یا خوف از ضرر، کشته نشود – حق زبان، حق چشم و گوش و ...، که همه در رساله‌ی حقوق حضرت امام سجاد علیه السلام، تبیین شده است.

بنابراین، امام علیه السلام، هم به عنوان یک فرد و یک انسان حق و حقوقی دارد، و هم به عنوان یک دانشمند صادق و خیرخواه حق و حقوقی دارد و هم در مجموع به عنوان "امام" و در جایگاه و مرتبه‌ی "ولایت و امامت"، حق و حقوقی دارد که همگان در برابر آن مکلف و مسئول (مورد سؤال) می‌باشند.

شناخت:

می‌توان گفت که اولین حق امام، شناخت ایشان است، چرا که "معرفت" بر هر امری مقدم است. چنان که ابتدا باید خداوند سبحان را شناخت، و سپس او را بندگی (عبادت) نمود.

اگر چه شناخت شناسنامه‌ای مقدم است، اما تا شناخت تا این حد که مثلاً حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام، نامش علی می‌باشد و فرزند عبدالمطلب و فاطمه بنت اسد علیهما السلام است، در کعبه به دنیا آمده، چگونه زیسته و در محراب ترور شده و به شهادت رسیده ... را هر کودکی در کتاب درسی می‌خواند و هر کافری که کمی مطالعات تاریخی داشته باشد، می‌تواند بداند و بشناسد.

پس، مقصود شناخت "ولایت و امامت" است و شناخت شخص امام در این مرتبه و جایگاه می‌باشد.

این شناخت، در دین شناسی و دین‌گرایی، آنقدر مهم، مؤثر و در اولویت است که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّة – هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت مرده است / كمال الدين و تمام النعمة - الشيخ الصدوق - ص 409».

*- این حدیث و بیانات گوناگون به همین مضمون، آنقدر متواتر و مشهور است که در کتب معتبر اهل سنت نیز آمده است، چنان که در مسند ابوداود آمده: «من مات بغیر امام مات میتة جاهلیة – هرکسی که بی‌امام بمیرد، به مرگ جاهلیت مرده است»؛ و در مسند حنبل و صحیح مسلم، ج 8 ص 107 و ... نیز همین معنا آمده است و ... .

اطاعت:

پس از شناخت ولایت و امامت و شخص امام در این جایگاه و مترتبت، اولین تکلیف و حق امام بر مردم، اطاعت از اوست، اگر چه در برخی موارد، خوش‌شان نیاید و یا به ضررشان باشد! خداوند متعال فرمود: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ – ما هیچ رسولی را نفرستادیم، مگر برای اطاعت، باذن الله / النساء، 64»؛ و می‌دانیم که فرستادگان خداوند سبحان، اختصاصی به انبیا ندارد، و امامان همه منصوب خدا و فرستاده‌ی او هستند؛ مضافاً بر این که هر کسی ولایت پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله را پذیرفته باشد و از او اطاعت و تبعت کند، باید امامان را نیز ولیِّ خدا بر خود بداند و از آنان اطاعت و تعبیت نماید. «مَن کُنتُ مَولاه فَهذا عَلىٌّ مَولاه»، یعنی همین.

مودت:

"حق" هر چیزی یا هر کسی، یا هر مقامی را خداوند متعال وضع و ابلاغ می‌نماید، و از این روست که می‌گوییم: «قانونگذار، خداوند علیم و حکیم می‌باشد»؛ پس حق امامان بر مردم را او خودش وضع، تبیین و ابلاغ نموده است؛ و البته این حق را فقط مؤمنان و اهل عمل صالح رعایت می‌کنند؛ پس حق اهل بیت علیهم السلام را نیز خداوند متعال، در کلام وحی بیان نموده است:

«ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ» (الشوری، 23)

ترجمه: اين همان چيزى است كه خداوند بندگانش را كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند، به آن نويد مى‌دهد! بگو: «من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى‌كنم جز مودت [اهل بيتم]؛ و هر كس كار نيكى انجام دهد، بر نيكى‌اش مى‌افزاييم؛ چرا كه خداوند آمرزنده و سپاسگزار است.

متأسفانه چون ما کلمه مستقیم برای جایگزینی نداریم، واژگانی چون: محبت، عشق، علاقه و مودت را به "دوست داشتن" معنا می‌کنیم، در حالی که هر کدام معنای خود را دارند. "مودت"، یعنی ظهور و بروز محبت، در اندیشه، گفتار و عمل.

پس معلوم شد چرا نفرمود: «از شما، معرفت و محبت می‌خواهم»؟ چرا که "مودت" وقتی محقق می‌گردد که محبت باشد، و محبت نیز پس از شناخت ایجاد می‌شود؛ پس آخرش را خواسته است؛ به قول معروف: «چون که صد آید، نود هم پیش ماست».

خدمت:

حق دیگر امام بر مردم، و تکلیف و مسئولیت دیگر آنان که حق را شناخته و پذیرفته‌اند و تبعیت می‌کنند، "خدمت به امام" است، اگر چه خداوند متعال، رسول و امامانش، هیچ نیازی به خدمت کسی ندارند، بلکه این "خدمت"، سبب رشد، کمال و قرب خودمان می‌گردد. چنان که از یک سو در قرآن مجید و احادیث امر به "نصرت دین خدا" شده‌ایم، و از سوی دیگر، امام مهدی علیه السلام می‌فرمایند:

«إنَّ اللهَ مَعَنا، فَلا فاقَهَ بِنا إلی غَیْرِهِ، وَالْحَقُّ مَعَنا فَلَنْ یُوحِشَنا مَنْ قَعَدَ عَنّا» (إکمال الدّین: ج ۲، ص ۵۱۱)

ترجمه: خدا با ما است و نیازی به دیگران نداریم; و حقّ با ما است و هر که از ما روی گرداند باکی نداریم.

خدمت به اسلام و امام، پس از خودسازی، در "دعا" و نیز نقش‌آفرینی در جامعه محقق می‌گردد؛ از خدمت به مردم گرفته، تا مواضع ولایی، سیاسی، حضور در میدان، یاری دوستان و مقابله با دشمنان، در عرصه‌های گوناگون علمی، اقتصادی، فرهنگی ... و نظامی (جنگی). یعنی جهاد با مال و جان، در راه خدا. فرق است بین مؤمنی که فقط ذکر و تسبیح دعا دارد، با کسی که در میدان است و فعالیت می‌نماید:

«لَا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا» (النساء، 95)

ترجمه: (هرگز) افراد باايمانى كه بدون بيمارى و ناراحتى، از جهاد بازنشستند، با مجاهدانى كه در راه خدا با مال و جان خود جهاد كردند، يكسان نيستند! خداوند، مجاهدانى را كه با مال و جان خود جهاد نمودند، بر قاعدان [ترك كنندگان جهاد] برترى مهمّى بخشيده؛ و به هر يك از اين دو گروه (به نسبت اعمال نيكشان،) خداوند وعدۀ پاداش نيك داده، و مجاهدان را بر قاعدان، با پاداش عظيمى برترى بخشيده است.

الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم.

مرتبط:

تمامی پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط با مهدویت و حضرت امام مهدی علیه السلام، که در این پایگاه درج شده است.

مشارکت و هم افزایی / پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی

پرسش:

اینکه گفته می‌شود حق امام بر ما واجب است یعنی چه و این چگونه حقی است (حق امام بر مومنین)؟

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10675.html

 پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

  

  

   

کلمات کلیدی:  گوناگون   امام مهدی   امامت