بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم

سلام دوستان؛

بی‌تردید، افراد وسواسی بسیاری را می‌شناسید که هر کدام در یک یا چندین مورد «وسواس» دارند و البته با موارد، شدت و درجات گوناگون.

●- فرد وسواسی، دینش را قربانی وسواس‌هایش می‌کند! چرا که به جای احکام الهی، احکام مطابق با هوای نفس و وسوسۀ خود را جایگزین می‌کند! به عنوان مثال: اگر فرموده: «نجسی با یک بار شستن با آب کُر پاک می‌شود، او ده‌بار می‌شوید!» و بدتر آن که آنقدر متمرکز در موضوع وسواسش می‌شود که حتی در عبادات، از یاد خدا غافل می‌گردد!

●- فرد وسواسی، دنیایش را نیز قربانی وسواس‌هایش می‌کند، چرا که از همه فاصله می‌گیرد، همگان را بی‌مراعات می‌بیند، ارتباطش را کاهش می‌دهد و منزوی می‌گردد. انزوا [حتی اگر ظاهری نباشد و درونی باشد] وسواس می‌آورد و متقابلاً وسواس نیز سبب انزوا می‌شود.

حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرموده‌اند: «مهم‌ترین و جدی‌ترین توجه شیطان به آدمی زمانی است که وی تنها باشد. پس هرگز شب، تنهایی نخواب و هیچگاه تنهایی مسافرت نکن» (اصول کافی، ج6، ص534)

فرد وسواسی، به خاطر وسواهایش، با خانواده درگیر می‌شد و حتی بسیار دیده شده که از همسر با تمامی عشق و وفایی که به او دارند، می‌گذرند و کار به جدایی می‌کشد!

●- فرد وسواسی، به خاطر وسواهایش، با خانواده درگیر می‌شد و حتی بسیار دیده شده که از همسر با تمامی عشق و وفایی که به او دارند، می‌گذرند و کار به جدایی می‌کشد!

●- فرد وسواسی، همیشه توجیه دارد! می‌گوید: «وسواس فکری من در پذیرش بدیهیات، برای این است که می‌خواهم به یقین برسم» یا می‌گوید: «من وسواسی نیستم، بلکه بهداشت، تمیزی و پاکی را رعایت می‌کنم، اما شما رعایت نمی‌کنید» و ...، غافل از این که او نه به دنبال یقین است، نه بهداشت، نه پاکی و تمیزی، بلکه دچار «وسواس» شده است!

وسواس:

«وسواس»، یک بیماری (عارضه) است. دانشمندان، روانشناسان و رفتار شناسان، مطالعات و تحقیقات بسیاری دربارۀ «وسواس» نموده‌اند و در هر دوره نیز به کشفیات جدیدی می‌رسند و هر کدام دربارۀ ریشه‌ها و علل پیدایش «وسواس»، مباحث علمی و نظریاتی دارند و برای درمان آن، راه‌کارهایی ارائه می‌دهند که همه قابل توجه می‌باشند، به ویژه اگر صرفاً نظریه نباشند و به صورت علمی به اثبات رسیده باشند.

●- اما، خداوند سبحان، برای هدایت انسان، کتابی فرستاد که تمامی احوالات و دگرگونی‌های انسان و علل آن و راه‌کارها در آن بیان شده است، و فرمود:

«لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ» (الأنبیاء، 10)

- در حقيقت ما كتابى به سوى شما نازل كرديم كه ياد شما در آن است آيا نمى‌انديشيد.

و در مورد علم به وسواس‌های آدمی نیز فرمود:

«وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ» (ق، 16)

- ما انسان را آفريديم و وسوسه‏‌های نفس او را می‏دانيم، و ما به او از رگ قلبش نزديك‌تريم!

بنابراین، ابتدا لازم است بدانیم که خدای خالق انسان، در مورد «وسوسه و وسواس» چه می‌فرماید و با آموزه‌های اهل عصمت علیهم السلام که معلمان قرآن مجید و مترجمان وحی الهی می‌باشند، آشنا شویم.

ریشۀ پیدایش وسواس:

دانشمندان، در مورد ریشه‌ها و علل پیدایش «وسواس»، یافته‌های علمی و البته نظریات بسیاری دارند؛ برخی یک تألم روحی شدید را از عوامل افسردگی و به دنبال آن پیدایش وسواس برشمرده‌اند؛ برخی دیگر بر احساس متفاوت بودن و خودنمایی اشاره کرده‌اند؛ و برخی نیز توجه بیش از حدّ به یک موضوع و حساس شدن در آن را از عوامل اصلی پیدایش وسواس برشمرده‌اند.

اما، خداوند متعال متذکر می‌شود که «وسواس»، ناشی از «وسوسه» می‌باشد؛ و «وسوسه» نیز از بیرون به نفس القا می‌شود که کار شیاطین جنّ و انس می‌باشد.

سورۀ الناس:

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ * قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ * مَلِكِ النَّاسِ * إِلَهِ النَّاسِ * مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ * الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ * مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ»

- به نام خداوند رحمان رحیم * بگو پناه می‏برم به پروردگار مردم * به مالك و حاكم مردم * به خدا و معبود مردم * از شر وسواس خناس * كه در سينه‌های انسانها وسوسه می‏كند * خواه از جن باشد يا از انسان.

یک - در این چند آیۀ کوتاه، اما ژرف و دقیق، بیان فرموده که علّت و عامل پیدایش «وسواس» در آدمی، وسوسۀ «خناس» می‌باشد.

علامه طباطبایی رحمة الله علیه:

در مجمع البيان، آمده كه كلمه" وسواس "به معناى حديث نفس است، به نحوى كه گويى صدايى آهسته است كه بگوش مى‌رسد ... و كلمه" خناس "صيغه مبالغه از مصدر" خنوس "است كه به معناى اختفاى بعد از ظهور است. بعضى گفته‌اند: شيطان را از اين جهت خناس خوانده كه به طور مداوم آدمى را وسوسه مى‌كند، و به محضى كه انسان به ياد خدا مى‌افتد پنهان مى‌شود و عقب مى‌رود، باز همين كه انسان از ياد خدا غافل مى‌شود، جلو مى‌آيد و به وسوسه مى‌پردازد. (المیزان، تفسیر آیات)

دو - متذکر گردیده که وسوسه، به قلب (سینه) می‌باشد که از راه تحریک نفس محقق می‌گردد.

سه - در این سوره، تصریح نموده که وسوسه‌گران خناس، ممکن است از گروه جنیّان باشند و یا آدمیان.

راه کار:

نکتۀ قابل توجه آن که این سوره، ابتدا با تبیین راه‌کارهای محافظت از خود در برابر وسوسه‌های شیاطین جنّ و انس شروع شده است.

نکتۀ قابل توجه آن که این سوره، ابتدا با تبیین راه‌کارهای محافظت از خود در برابر وسوسه‌های شیاطین جنّ و انس شروع شده است.

فرمان بگو و آثار گفتن:

اولین فرمان از سنخ گفتن «قُلْ أَعُوذُ - بگو پناه می‌برم» می‌باشد و در آن نکته‌ها و اسرار بسیاری نهفته است.

*- اول آن که چون وسوسه‌گران خنّاس و چگونگی القائات آنها را نمی‌بینی که بتوانی با اسباب ظاهری با آنان مقابله کنی و از خود محافظت نمایی، کار را به خدایی واگذار کن که ربّ، مالک و حاکم و إله تمامی انسان‌ها می‌باشد و تو یک انسانی.

*- دوم آن که وقتی به او پناه بردی، او خودش از تو در برابر شرور آشکار و پنهان محافظت می‌کند.

*- سوم آن که «گفتن» اثر القایی به خودت دارد؛ با ذکر او آرام می‌شوی و قلبت به اطمینان می‌رسد؛ لذا نفرمود: «فقط چنین اعتقاداتی داشته باشی کافیست»، بلکه فرمود: «قُلْ - بگو».

راه‌کارهای دیگر

●- از جمله راه‌کارهایی که اهل عصمت علیهم السلام آموزش داده‌اند و علوم امروزی نیز مصدق آن است، «محل نگذاشتن شخص وسواسی به موارد وسواسش می‌باشد» و برای عزم در این مهم، باید دائم به خودش متذکر شود که «وسواس از شیطان است».

عبد الله بن سنان گوید: یاد کردم برای حضرت صادق علیه السلام، مردی را که مبتلا بود به وسوسه در وضو و نماز و گفتم: «او مرد عاقلی است.» حضرت صادق، علیه السلام، فرمود که «‌[چه ] عقلی برای اوست و حال آنکه پیروی شیطان می‌کند؟» (اصول کافی، ج 1، ص 12، «کتاب العقل و الجهل»)

●- «ذکر و دعا» از جمله راه‌کارهایی که اهل عصمت علیهم السلام آموزش داده‌اند.

دعا، نه تنها خواندن خداوند سبحان و خواستن از اوست، بلکه آثاری تکوینی در اذکار و دعاها وجود دارد که ما نمی‌دانیم، اما اثرش را می‌گذارد.

*- پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند : «آدم (ع) به پیشگاه خداوند از وسوسه و اندوه‏ شکایت کرد. جبرئیل فرود آمد و گفت: اى آدم  ذکر "لا حول و لا قوة الا بالله" را بگو. آدم آن‌ را گفت و وسوسه و اندوه از او برطرف شد» (امالی، شیخ صدوق، ص 543)

*- امام باقر علیه السلام فرمودند: «هرگاه از خواب برخاستید، «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ إِلَهِ الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یُحْیِی الْمَوْتَى وَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُور» را بگویید که ان‌شاء الله تعالى پلیدى و وسوسه‏ شیطان از شما برطرف می‌شود». (امالی، علل الشرائع، ج 2، ص 365)

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم؛

وَ الحَمدُ لله ربِّ العالَمین؛

والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

مشارکت و هم افزایی - موضوع یادداشت و نشانی پیوند متن، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

موضوع یادداشت:

وسواس از شیطان است - آدم وسواسی، دین، دنیا و آخرتش را قربانی وسواس‌هایش می‌کند!

متن (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/note/12660.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  یادداشت   سوره ناس