«التَّقديرُ في لَيلَةِ تِسعَ عَشرَةَ و الإبرامُ في لَيلَةِ إحدي و عِشرينَ و الإمضاءُ في لَيلَةِ ثلاثَ و عِشرينَ»
- مقدّرات در شب نوزدهم تعيين، در شب بيست و يكم تأييد و در شب بيست و سوم ماه [رمضان] امضا میشود.
امام خامنهای:
«در حقیقت از شب قدر، انسان مؤمن روزهدار، سال نوی را آغاز میکند. در شب قدر تقدیر او در دوران سال برای او از سوی کاتبان الهی نوشته میشود. انسان وارد یک سال نو، مرحلهی نو و در واقع یک حیات نو و ولادت نو میشود. در راهی به حرکت در میآید، با ذخیرهی تقوا این راه را طی میکند.» ۱۳۸۸/۶/۲۹
●- «قدر»، یعنی «اندازه». اندازهها را خداوند متعال خلق و وضع نموده است و ما اختیاری در آنها نداریم، چون خالق نیستیم؛ اما قرار گرفتن در اندازههای خوب یا بد را در اختیار خودمان گذاشته است.
شرح بیشتر
خداوند خالق، اصول و قواعدی علیمانه و حکیمانه را بر عالَم هستی حاکم نموده است که هیچ گریزی از آن وجود ندارد؛ هر چیزی با اندازههایش خلق شده است «إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ - ماييم كه هر چيزى را به اندازه آفريدهايم» (القمر، 49).
نظم حاکم بر جهان، و هم چنین ارتباط اجزای عالَم و تأثیر آنها در یکدیگر، همه به خاطر برخورداری هر چیزی از «اندازههای = مقدرات» معین میباشد.
فرمود: «وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى - و همان كس كه تقدير كرد و هدايت فرمود» (الأعلی، 3)؛ یعنی ابتدا هر چیزی را با اندازههایش خلق میکند و سپس بر اساس اندازهها (مقدرات)، هدایت مینماید.
از جمله قوانین حاکم بر عالَم هستی، رابطۀ «علت و معلول» میباشد. علل و معلولها را ما خلق و وضع ننمودهایم و در آنها اختیاری نداریم، اما در بسیاری از موارد، انتخاب و گزینش علّتها به خودمان واگذار شده است و البته هر کدام معلولهایی دارند که در اختیار ما نمیباشند.
از اینرو، قوانین هدایت یا انحراف شرطی است و «اگر» دارد. «اگر» ولایت (سرپرستی و دوستی و نزدیکی) الله جلّ جلاله را برگزینید، او متولی تمامی امور شما میشود و شما را از ظلمات به نور خارج میسازد؛ اما «اگر» ولایت طاغوتها را بپذیرید، آنها متولی میشوند و شما را از نور به ظلمات خارج میسازند. «اگر» ایمان بیاورید و عمل صالح انجام دهید، در دنیا از زندگی پاک برخوردار میشوید و در آخرت به بهشت میروید؛ اما «اگر» راه کفر، شرک، نفاق، ظلم، گناه و انحراف را برگزینید، در دنیا و آخرت، زیانکار میگردید.
شب قدر
شب قدر، شب تقدیر اندازههاست؛ یعنی چه؟ در سال گذشته اعمالی انجام دادهاید و بدیهی است که هیچ عملی، بیتداوم و بینتیجه نمیماند و هر عملی، اندازههای دیگری را ایجاد و ایجاب میکند و آثار خودش را مترتب میسازد.
به عنوان مثال: محصل یک سال درس میخواند - روز امتحان فرا میرسد - قبول میشود و به مرحلۀ بالاتر وارد میشود و همین روند، سرنوشت دنیوی و اخروی او را «تقدیر و تقریر» میسازد.
ممکن است که کسی در سال گذشته، مواضع درستی اتخاذ نموده و اعمال خوبی انجام داده باشد؛ آثاری دارد که در سال جدید برایش مترتب میگردد؛ و ممکن است، اعمال بدی انجام داده باشد که برخی از آثار و تبعاتش را طبق «مقدرات» امسال ببیند!
شب قدر بهتر از هزار ماه
فرمود: «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ - شب قدر، بهتر از هزار ماه است» (القدر، 3)
مقصود از «هزار ماه»، این نیست که 999 یا 1001 یک ماه نیست، بلکه هزار ماه، بیش از 83 سال عمر میباشد و هزار علامتی برای کثرت است؛ یعنی میفرماید که خیر شب قدر برای انسان، از تمام عمرش بیشتر است.
*- شب قدر، شب نزول قرآن کریم است و قرآن کریم، انسان را هدایت میکند تا در پوشش «ولایت خدا» قرار گیرد و از اولیایی که او قرار داده، تبعیت مینماید؛ لذا شب قدر را «شب ولایت» گفتهاند.
*- ضربت خوردن امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام، در شب نوزدهم و شهادت ایشان در قدر بیست و یکم؛ سبب میگردد تا مؤمنان در این شبهای گرانقدر و تعیین کننده، بیشتر با عقل و قلب، به «ولیّ الله» توجه کنند و نزدیک شوند، تا جایی که قلبشان وصل شود. همین اتصال، مانند اتصال یک قطره به اقیانوس بیکران، آنها را پاک و مقرب میسازد.
*- تلاوت آیاتی از قرآن مجید در این شبها و نیز نماز شب و ...؛ سبب اتصال به کلام الله و رحمت واسعۀ الهی و اسباب هدایت و نجات میگردند که همه پاک کننده و رشد دهنده و نجاتبخش میباشند.
*- در طول سال، دعاهایی مادی و معنوی داشتی، اما موانعی برای اجابت وجود داشت؛ اما ماه رمضان و به ویژه شبها قدر را برای کسانی که دعوت او را اجابت نمودهاند و به میهمانی بزرگ او وارد شدهاند، ماه رفع موانع و اجابت دعاها و پذیرش مناجات بندگانش قرار داد.
*- در طول سال، غفلتهایی داشتی و گناهان بسیاری را مرتکب شدهای که هر کدام در دنیا و آخرت، آثار و عواقب خود را دارند و مقدرات [اندازههایی] را رقم میزنند که وقوعش حتمی شده است؛ اما قبول استغفار و توبه در ماه مبارک رمضان و شبهای قدر را حتمی گردانید؛ لذا علّت که محو شود، معلولش نیز پدید نمیآید.
*- بنابراین، باید برای خودمان و سرنوشتمان در دنیا و آخرت، ارزش بیشتری قائل شویم، نگران آیندههای نزدیک و دور باشیم و شبهای قدر را قدر بدانیم، به قرآن کریم و اهل عصمت و به ویژه حضرت امیرالمؤمنین علیهم السلام وصل شویم، با دعا، مناجات، استغفار و توبه، از او بخواهیم تا گذشتۀ نامطلوب را پاک کند، تا بهترین مقدرات برای سال جدیدمان رقم بخورد و مقدر گردد. إن شاء الله.