نیمۀ دوم ماه مبارک رمضان و شبهای قدر - 3
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
حم * وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ *
حم * سوگند به اين كتاب آشكار (و روشنگر).
إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ *
كه ما آنرا در شبی پربركت نازل كرديم، ما همواره انذار كننده بودهايم.
فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ *
در آن شب كه هر امری بر طبق حكمت خداوند تنظيم میگردد (و این کتاب نیز فرقان است).
أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ *
فرمانی بود از ناحيه ما، ما (پیامبر و وحی را) فرستاديم.
رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ * (الدّخان، 1 تا 6)
رحمتی است از سوی پروردگارت، همانا او شنونده و داناست.
●- «برکت و مبارک» یعنی خیر پایدار که خداوند متعال است و اوست که هر وجودی را مبارک میگرداند. قرآن مجید را مبارک گردانید و آن را در ماه مبارک رمضان و در شب مبارک قدر نازل نمود تا بندگانش را به نور آن هدایت نماید و مشمول رحمت واسعۀ خود گرداند.
شرح بیشتر
1- ازلی و ابدی، خداوند سبحان است؛ خالق و مالک همه چیز اوست؛ لذا «مبارک - خیر پایدار» نیز فقط اوست و اوست که وجود کسی یا چیزی را برای بندگانش مبارک میگرداند؛ چنان که فرمود: «تَبَارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ - همیشه سودمند و با برکت است نام پروردگار با شکوه و ارجمندت» (الرّحمن، 78)؛ و فرمود: «تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ - پربركت و زوال ناپذير است كسی كه حكومت جهان هستی به دست او است، و بر همه چيز قادر است» (الملک، 1). و فرمود: بیت الله (مکه) را مبارک قرار دادم «بِبَكَّةَ مُبَارَكًا»؛ و حضرت عیسی علیه السلام فرمودند: «وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا - او مرا پُر برکت قرار داده است» (مریم علیها السلام، 31).
2- خداوند منّان، برای هر لحظه، خیر و برکت قرار داده است، پس هر زمانی برای بندگان مؤمنش، مبارک است؛ اما در میان زمانها، ماه مبارک رمضان را افضل بر زمانهای دیگر قرار داد، و در میان ایام این ماه، شبهای قدر را افضل قرار داد. یعنی: خیر و برکت و برکت ماه مبارک رمضان، از سایر زمانها بیشتر است و خیر و برکت شب قدر، از سایر اوقات این ماه بیشتر است. لذا فرمود: «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ - خیر شب قدر، از هزار ماه بیشتر است» (القدر، 3)
3- «وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ»، یعنی این کتاب هم خودش نور است و هم راه هدایت و سعادت را روشن مینماید؛ هم خودش روشن است و هم روشنگر میباشد.
4- «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ»؛ یعنی شب قدر، خودش پر برکت است و ما این کتاب پر برکت را در شبی مبارک نازل نمودیم، لذا برکت الهی، مضاعف میگردد.
5- «فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ» - از یک سو، مقدرات عالم هستی از سوی خداوند علیم و حکیم در شب قدر تقدیر (ندازهگذاری) میگردد و از سوی دیگر قرآن مجید، خودش فرقان است و خودش حکیم است «یس * وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ». قرآن کریم، کتابی است که در آن حق و باطل، و خیر و شرّ در هر امری از هم جدا شدهاند تا بندگان راه یابند و هدایت شوند.
6- «أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ»؛ نبوت از عالَم امر است نه از عالَم خلق؛ یعنی مانند پدیدههایی که شاهدیم، چیزی نیست که خداوند خالق، آن را از چیزهای دیگری به وجود آورده باشد، مانند بدن انسان از گِل، نطفه، یا گیاه از بذر، یا باران از ابر؛ بلکه «امر» خداوند است؛ یعنی با فرمان او پدید آمدهاند. قرآن کریم نیز از امر اوست. خداوندی که میداند رسالتش را کجا قرار دهد، پیامبر را برمی گزیند و میفرستد و کتابش را به او وحی مینماید تا به بندگانش ابلاغ نماید.
7- «رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ» - معنای «رحمت»، مهربانی نیست، چنان که میدانیم معادل مهربانی، «رأفت» است؛ بلکه «رحمت» یعنی وجود بخشی و به همین دلیل سبقت و جامعیت دارد؛ ابتدا وجود میبخشد و سپس از فیوضات دیگر برخوردار میگرداند.
فرمود: «وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ - رحمتم همه چيز را فرا گرفته است» (الأعراف، 156)؛ چرا که همه چیز را ابتدا خلق نموده و وجود بخشیده است.
میفرماید: ماه مبارک رمضان، شب قدر، فرستادن رسول، نزول قرآن مجید، همه رحمتی از جانب پرودگار توست. یعنی وجود بخشی دارند و مراتب وجودی هر کسی که به آنها رجوع کند و بهره ببرد را ارتقا میبخشند، تا برسد به لقاء الله، با سپیدرویی. و البته این رحمت، شامل کسانی میگردد که دعوت حق را بپذیرند، در این ماه مبارک، وارد میهمانی او شوند، به رسول و اهل بیت علیهم السلام متصل گردند و قرآن کریم را به ویژه در این ماه و این شبها، با تأمل، تفکر، تعقل و تدبر، تلاوت نمایند. اینها همان متقیان میباشند که قرآن مجید آنها را هدایت میکند: «ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ - اين است كتابى كه در [وحیانیت و حقانيت] آن هيچ ترديدى نيست [و] مايه هدايت تقواپيشگان است» (البقره، 2): و همین کتاب، بر ظالمان، جز بر خسرانشان نمیافزاید.
«إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ * فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ» (القمر، 54 و 55)
- پرهيزگاران در باغها و نهرهای بهشتی جای دارند * در جايگاه صدق، نزد خداوند مالك مقتدر.
●- بنابراین، رحمت، برکت و خیر إلهی، در ماه مبارک رمضان، شبهای مبارک قدر و نزول قرآن مجید به ما روی آورده است؛ چنان که رسول الله صلوات علیه و آله فرمودند: «أَيُّهَا النَّاسُ! إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللهِ بِالْبَرَكَةِ وَالرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ»؛ اما این که چقدر توجه داشته باشیم و چه مقدار بهرهمند گردیم، به رویکرد خودمان بستگی دارد. فرمود:
«إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا - ما به او را به راههای خودمان را نشان دادیم (به آن هدایت نمودیم)؛ خواه بپذیرد و شاکر باشد، یا نپذیرد و کفران ورزد» (الإنسان، 3) و فرمود:
«إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هَذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُ كُلُّ شَيْءٍ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ»
- (بگو) من مامورم (امر شدهام که) پروردگار اين شهر (مقدس مكه) را عبادت كنم؛ همان كسی كه اين شهر را حرمت بخشيده و همه چيز از آن اوست و من مامورم كه از مسلمين باشم.
«وَأَنْ أَتْلُوَ الْقُرْآنَ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَقُلْ إِنَّمَا أَنَا مِنَ الْمُنْذِرِينَ» (النّمل، 91 و 92)
- و اينكه قرآن را تلاوت كنم هر كس هدايت شود برای خود هدايت شده و هر كس گمراه گردد (گناهش به گردن خود اوست) بگو من فقط از انذار كنندگانم.
- تعداد بازدید : 61
- 11 فروردین 1403
- نسخه قابل چاپ
- اشتراک گذاری
کلمات کلیدی: حدیث امروز سوره دخان رمضان شب قدر