ایکس – شبهه: پیام حضرت امام خمینی (ره) برای افتتاح اولین کنگره نهج البلاغه، هر چند بسیار کوتاه است، اما حاوی معارف بسیار عمیقی می‌باشد.

در این کنگره شخصیت‌های بزرگ اسلام شناس که وارث علوم گذشتگان بودند، فلاسفه، حکما، عرفا و فقهایی چون حضرات آیات، علامه محمد تقی جعفری، آیت الله مشکینی، آیت الله حائری شیرازی ... و دانشمندان معاصر نیز حضور داشتند و حضرت امام به همه متذکر شدند که نه تنها آن از حضرت علی علیه‌السلام شناخته‌اند، به میزان فهم و درک خودشان است، بلکه اساساً علی غیر از آن است.

متن پیام به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم 

در كنگره هزاره نهج البلاغه از چه صحبت خواهد شد و از كی معرفی؟ 

دانشمندان بزرگ جهانی می‌خواهند مولا امیرالمؤمنین را معرفی كنند و به دیگران بشناسانند یا كتاب نهج البلاغه را؟ 

ما با كدام مونه و با چه سرمایه می‌خواهیم در این وادی وارد شویم؟ 

ما درباره شخصیت علی بن ابی طالب، از حقیقت ناشناخته‌ی او صحبت كنیم یا با شناخت محجوب و مهجور خود؟! اصلاً علی(ع) یك بشر مِلكی و دنیاوی است كه مِلكیان از او سخن گویند یا یك موجود مَلكوتی است كه مَلكوتیان او را اندازه گیری كنند؟

اهل عرفان درباره‌ی او جز با سطح عرفانی خود و فلاسفه و الهیون جز با علوم محدوده‌ی خود، با چه ابزاری می‌خواهند به معرفی بنشینند؟ تا چه حد او را شناخته‌اند تا ما مهجوران را آگاه كنند؟

دانشمندان و اهل فضیلت و عارفان و اهل فلسفه با همه فضایل و با همه دانش ارجمندشان آنچه از آن جلوه تام حق دریافت كرده‌اند در حجاب وجود خود و در آینه محدود نفسانیت خویش است و مولا غیر از آن است.

پس اولی آن است كه از این وادی بگذریم و بگویم علی بن ابی طالب فقط بنده خدا بود و این بزرگ‌ترین شاخصه اوست كه می‌توان از آن یاد كرد و پرورش یافته و تربیت شده پیامبر عظیم‌الشان است و این از بزرگ‌ترین افتخارات اوست.

كدام شخصیت می‌تواند ادعا كند كه عبدالله است و از همه عبودیت‌ها بریده است، جز انبیای عظام و اولیای معظم كه علی ـ علیه السلام آن عبد وارسته از غیر و پیوسته به دوست كه حجب نور و ظلمت را دریده و به معدن عظمت رسیده است (مفاتیح: ... حتی تخرق ابصار القلوب حجت النور فتصل الی معدن العظمه...) در صف مقدم است. و كدام شخصیت است كه می‌تواند ادعا كند از خردسالی تا آخر عمر رسول اكرم در دامن و پناه و تحت تربیت وی و حامل آن بوده است جز علی بن ابیطالب كه وحی و تربیت صاحب وحی در اعماق روح و جان او ریشه دوانده؟ پس او بحق عبدالله است و پرورش یافته عبدالله اعظم است. (2)

 

و اما كتاب نهج البلاغه كه نازله روح اوست برای تعلیم و تربیت ما خفتگان در بستر منیّت و در حجاب خود و خودخواهی خود معجونی است برای شفا و مرهمی است برای دردهای فردی و اجتماعی؛ و مجموعه‌ای است دارای ابعادی به اندازه یك انسان و یك جامعه بزرگ انسانی از زمان صدور آن تا هر چه تاریخ به پیش رود و هر چه جامعه‌ها به وجود آید و دولت‌ها و ملت‌ها متحقق شوند و هر قدر متفكران و فیلسوفان و محققان بیایند و در آن غور كنند و غرق شوند.

هان! فیلسوفان و حكمت اندوزان بیایند و در جملات خطبه اول این كتاب الهی به تحقیق بنشینند و افكار بلند پایه خود را به كار گیرند و با كمك اصحاب معرفت و ارباب عرفان این یك جمله كوتاه را به تفسیر بپردازند و بخواهند به حق وجدان خود را برای درك واقعی آن ارضا كنند به شرط آن كه بیاناتی كه در این میدان تاخت و تاز شده است آنان را فریب ندهد و وجدان خود را بدون فهم درست بازی ندهند و نگویند و بگذرند تا میدان دید فرزند وحی را دریافته و به قصور خود و دیگران اعتراف كنند و این است آن جمله: «مع كل شی لا بمقارنه و غیر كل بمزایله» (خطبه اول نهج البلاغه در توحید) و این جمله و نظیر آن كه در كلمات اهل بیت وحی آمده است بیان و تفسیر كلام الله است كه در سوره «حدید» است و برای متفكران آخر زمان آمده است: «و هو معكم اینما كنتم». (آیه 57).

اینك امید آن است كه شما دانشمندان و متفكران متعهد كه در كنگره ارجمند هزاره نهج البلاغه گرد هم آمدید ابعاد عرفانی و فلسفی و اخلاقی و تربیتی و اجتماعی و نظامی و فرهنگی و دیگر بُعدها را به مقدار میسور بیان فرمایید و این كتاب بزرگ را به جوامع بشری معرفی نموده و عرضه دارید كه این متاعی است كه مشتری آن انسان‌ها و مغزهای نورانی است.

صلوات و سلام بی پایان به رسول اعظم كه چنین موجودی الهی را در پناه خود تربیت فرمود و به كمال لایق انسانیت رسانید. و سلام و درود بر مولای ما كه نمونه انسان و قرآن ناطق است و تا ابد نام بزرگ او باقی است و خود الگوی انسانیت و مظهر اسم اعظم است. و سلام و درود بر شما دانشمندان كه با زحمت پر ارج و سودمند خود راه رسیدن به اهداف عالی این كتاب مقدس را باز می‌نمایید.

والسلام علی عبادالصالحین.

27ارديبهشت 1360، 12رجب 1401

روح الله الموسوی الخمینی

 

 

کلمات کلیدی:  در محضر استاد