ایکس – شبهه: آری، خداوند متعال در یک آیه شریفه می‌فرماید:

«زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ» (آل عمران، 14)

ترجمه: محبت مشتهيات (دنيا) از زنان و فرزندان و اموال انبوه فراوان از طلا و نقره و اسبان نشاندار و چهارپايان و كشت و زرع، براى مردم مزيّن و آراسته شده است، حال آنكه اينها وسيله برخوردارى زندگى دنياست، و خداست كه بازگشت نيكو نزد اوست.

الف – نه تنها خداوند متعال هیچ حرامی را برای انسان زینت نداده است، بلکه فطرت انسان را چنین سرشته است که از سخن یا رفتار زشت و پلیدی (حرام) بدش می‌آید. چنان چه همگان از دروغ، تهمت، فتنه، سرقت، قتل، جنایت، شرک و ... بدشان می‌آید، اگر چه خودشان دچار و مرتکب آن باشند. این ابلیس و شیاطین انس و جن هستند که محرمات را در نظر انسان جلوه می‌دهند، نه خداوند حکیم و منّان.

ب – انسان در این دنیا زندگی می‌کند و زندگی دنیوی نیز مادی است، لذا نوع بشر نیز از بدن مادی و نیازها و تمایلات و اسباب کمال آن برخوردار است. پس بدیهی است که باید نسبت به این حیات و ابزارش کشش و محبتی داشته باشد؛ و هیچ محبتی به چیزی ایجاد نمی‌شود، مگر آن که انسان در آن چیزی کمالی ببیند – کمال زینت است. لذا شهوات جنسی و دنیوی (خوردن، خوابیدن و ...)، همسر، فرزند، پول، ثروت و امکانات برای انسان زیبا و زینت هستند، چون وسایل رشد او در این عالم می‌باشند. اما انسان الزامی ندارد که این ابزار را به صورت حرام و در راه معصیت مورد استفاده قرار دهد، می‌تواند به صورت حلال و در راه رشد مورد بهره‌وری قرار دهد.

ج – اما خطای انسان آنگاه است که این زینت‌ها یا ابزار فانی را به جای وسیله، «هدف» بگمارد و آنها را «إله»، «معبود»، «ربّ»، «غایت» و هدف نهایی خود فرض نماید، لذا پس از آن که فرمود اینها زینت هستند، افزود که البته متاع دنیا هستند و شما باید چشم به آخرت داشته باشید. دنیا فانی است و آخرت باقی. متاع دنیا به همگان داده می‌شود، اما متاع آخرت مخصوص مؤمنین است و پاداش آنها نزد خداوند منان است.

د – خداوند متعال پیش و بیش از این که دنیا و متاعش که ملزومات زندگی مادی هستند را برای انسان زینت دهد، به او فطرتی کمال‌جو داده است. یعنی فطرتی خداجو، خداشناس و خداپرست و این کمال جویی را برای او زینت قرار داده است. آیا غیر از این است که همه انسان‌ها [از خوب و بد، مؤمن و کافر، سعید و شقی و ...] عاشق کمال هستند؟! و البته کمالی جز خداوند متعال وجود ندارد – هر چند بسیاری متوجه نشوند و ندانند؟! پس همه را فطرتاً عاشق خودش آفریده است و این عشق را برای بشر زینت داده است. لذا فرمود روی و جهت خود را متوجه ندای فطری‌ات کن که دین استوار همین است:

«فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ» (الرّوم، 30)

ترجمه: پس حق‏گرايانه روى دل خود را به سوى اين دين (دين اسلام) كن همان طريقه و آيين فطرى خدا كه مردم را بر پايه آن آفريده و سرشته، (و) هرگز تبديلى در آفرينش (تكوينى) خدا نباشد (و در آيين تشريعى او هم نبايد باشد)، اين است دين ثابت و استوار، و لكن بيشتر مردم نمى‏دانند.

خداوند متعال به بشر عقل داده است و آن را برای او زینت قرار داده است و محبت عقل را نیز در وجود او سرشته است؛ و زینت عقل را نیز «ادب» قرار داده است. چنان چه رسول اکرم صلوات الله علیه و آله فرمود: «حُسْنُ الْأدَبِ زينـَةُ الْعَقـْلِ – ادب نیکو، زینت عقل است».

ﻫ – خداوند منان، کمال را برای انسان زینت قرار داده است و محبّت کمال و عشق به کمال (عشق به خودش) را در سرشت آدمی نهاده است. آیا غیر از این است که انسان حیات، علم، جمال، جلال، قدرت، غنا، رأفت، رحمت ... و سایر کمالات را دوست دارد و هر چه از کمالات را نام ببرد، خارج از اسمای الهی (نشانه‌های ربّ) نیستند.

عشق به حیّ، علیم، جمیل، جلیل، قادر، متعال، غنی، رئوف، رحیم و ... در وجود است که سبب عشق به آثار و نمودهای آن می‌گردد.

و – اما انسان گاهی توجه خود را از فطرت الهی به سوی بدن، دنیا و نفس حیوانی بر می‌گرداند، به ندای عقل و فطرت توجه نمی‌کند، تذکرات و انذارها را نادیده و ناشنیده می‌انگارد، کوتاه بین می‌شود، نشانه‌ها را به جای صاحب نشان قرار می‌دهد، اینها را همان کمال خود فرض می‌کند و طبعاً عشقی که باید به معشوق حقیقی داشته باشد را متوجه چیزهایی می‌کند که به جای او إله قرار داده است:

«وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِيعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ»

ترجمه: و برخى از مردم به جاى خدا همتايانى برمى‏گزينند كه آنها را چنان كه بايد خدا را دوست داشت دوست مى‏دارند، ولى كسانى كه ايمان آورده‏اند محبتشان به خداوند بيشتر است (نقطه اوج محبت‌شان خداست و هر چیز دیگری را در طول محبت به خدا دوست دارند). و اگر كسانى كه ستم كرده‏اند آن هنگام كه عذاب (آخرت) را مشاهده مى‏كنند ببينند كه قدرت و نيرو همه از آن خداست و خدا سخت‏كيفر است (به شدت پشيمان خواهند شد).

پس، آن چه خدا داده بد نیست و از خدا بد صادر نمی‌شود، محبت حرام را نیز در ما نهادینه نکرده است، بلکه محبت به زینت و جمال را نهادینه کرده که تجلی خود اوست، و دنیا و متاعش را نیز زینت داده است و متذکر شده که اینها وسایل و ابزار هستند و شما باید ضمن استفاده‌ی ابزاری از متاع دنیا، متوجه زینت عقل، زینت فطرت، زینت وحی، زینت حیات اخروی و جمال حق باشید و نعمات را به حلال استفاده کنید تا مفید واقع شوند.

کلمات کلیدی:  گوناگون