«ایکس – شبهه»: به نکته‌ی بسیار مهمی اشاره شده است. بدیهی است که گرایش به دین و مباحث دینی ایجاد انگیزه و علاقه لازم دارد. لذا عدم گرایش برخی از نوجوانان و جوانان به مباحث مربوط به «دین و زندگی» یا بهتر بگوییم «زندگی دینی»، در دوران دبیرستان، علل متفاوتی دارد که از جمله محورهای مطروحه‌ی ذیل است:

الف – کتاب و درس به هیچ وجه عامل اولیه‌ی عشق، علاقه و انگیزه نیست. لذا علاقه و انگیزه‌ی دینی و زندگی دینی باید قبل از مدرسه و از همان زمان کودکی، در خانه و تربیت والدین در کودک ایجاد گردد.

ب – بدیهی است که اگر کودک تا رسیدن به دوران دبیرستان به جز بازی، تفریح، فیلم، سریال، گردش، خواندن درس‌ها و انجام تکالیف مدرسه .... و همه‌ی آنها منهای خدا و شاید اغلب مخالف و ضد دین چیزی دیگری نیاموخته باشد، نمی‌شود وی را در دبیرستان و با کتاب، بدون هیچ انگیزه‌ی بیرونی دیگری، به دین و مباحث دینی علاقمند نمود.

خداوند متعال خود می‌فرماید وقتی نزد کسی که به آخرت ایمانی ندارد، سخن از خدا، یا ذکر مباحث دینی که همان «یاد خدا» و روز لقاء و آخرت است می‌شود، نه تنها خوششان نمی‌آید، بلکه به حدی بدشان می‌آید که قلبشان مشمئز می‌شود و وقتی از غیر خدا [دنیا و مظاهرش] حرف می‌زنید خوششان می‌آيد:

«وَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَحْدَهُ اشْمَأَزَّتْ قُلُوبُ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَ إِذا ذُكِرَ الَّذينَ مِنْ دُونِهِ إِذا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ» (الزمر - 45)

ترجمه: و چون سخن از خداى يگانه مى‏شود دلهاى كسانى كه به آخرت ايمان ندارند متنفر مى‏شود و چون سخن از خدايان ديگر مى‏شود خشنود مى‏گردند.

ج – پس از نکات فوق، متون دینی نیز بسیار مهم است که به کدام عناوین، کدام زمینه‌ها و به چه کمیت و کیفیتی اشاره کرده باشد. بدیهی است اگر ملاک‌های ضروری، مانند: آن چه که از اصول و فروع نوجوان و جوان بدان نیاز دارد، آن چه که از اخلاقیات نیاز دارد، زبان روز، پاسخگویی مستقیم و غیر مستقیم به سؤالات و شبهات ذهنی دانش‌آموز و ...، رعایت نگردد، متن کتب نیز هیچ جاذبه‌ای نخواهد داشت.

د – پس از کتاب، نوبت به معلم می‌رسد. کدام کتابی بدون معلم خوب، مهربان و با کلام و روشی جاذب، قبل فهم بوده است؟ بشریت هیچ کتابی جامع‌تر، شیواتر، علمی‌تر، کامل‌تر و جاذب‌تر از «قرآن کریم» ندارد، تا آنجا که تا آخرالزمان «معجزه» است. اما همین کتاب، بدون معلم خوب، نه تنها اثری ندارد، بلکه می‌تواند اثر معکوس بگذارد. چنان چه فرمود:

«وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنينَ وَ لا يَزيدُ الظَّالِمينَ إِلاَّ خَساراً» (الإسراء - 82)

ترجمه: و ما آنچه از قرآن فرستيم شفاى دل و رحمت الهى بر اهل ايمان است، ليكن كافران را به جز زيان چيزى نخواهد افزود.

از همین آیه‌ی کریمه استنباط می‌گردد که نه تنها کتاب خوب و مطلب خوب می‌تواند برای برخی نتیجه‌ی معکوس دهد، بلکه معلوم می‌شود که این اثر «خوب» یا «بد» به فرد و شخص و اشخاص بر می‌گردد. جنان چه به «مؤمنین» و «ظالمین» اشاره می‌نماید. لذا فرمود: در کنار کتاب، معلم خوب هم فرستادم.

«هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفي‏ ضَلالٍ مُبينٍ» (الجمعه - 2)

ترجمه: اوست خدايى كه ميان امی‌ها (يعنى قومى كه خواندن و نوشتن هم نمى‏دانستند) پيغمبرى بزرگوار از همان مردم برانگيخت تا بر آنان آيات وحى خدا تلاوت كند و آنها را از لوث جهل و اخلاق زشت پاك سازد و شريعت كتاب سماوى و حكمت الهى بياموزد با آنكه پيش از اين همه در ورطه جهالت و گمراهى بودند.

و نیز فرمود: که نه کتاب به تنهایی و بدون معلم و نه معلم بدون کتاب و نه هر دو را بدون یک الگوی رفتاری ارسال نموده‌ام، بلکه هر سه با هم هستند، تا اثر ببخشد و انسان بیدار شده و در راه تکامل خویش و جامعه بکوشد:

«لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ...» (الحدید – 25)

ترجمه: به درستی که رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و به همراه آنها کتاب و میزان «الگو [انسان کامل]‌جهت سنجش خود با او» نازل کردیم تا انسان برای برقراری عدالت قیام کند.

و البته ملاک‌های دیگری که از جمله رعایت اصول تبلیغ است نیز وجود دارد.

کلمات کلیدی:  گوناگون   جوان