ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: چنین نیست که الزاماً هر ثروتمندی با دین مخالف باشد. اولین ثروتمند که ایمان آورد و همه ثروت را وقف اسلام و دین کرد، حضرت خدیجه کبری علیهاالسلام بود و اهل بیت علیهم السلام نیز هیچ یک فقیر نبودند. حضرت ابراهیم علیه السلام ثروتمند بود و به حضرات داود و سلیمان حکومت جهانی داده شد ... . .و بسیاری از دشمنان انبیا نیز فقیر، جاهل و بی‌نوا بودند و فریب ثروتمندان کافر را خوردند.

اما همان‌طور که مرقوم نموده‌اید، بسیاری از ثروتمندان نیز هستند که با دین مخالفند و البته علل متفاوتی دارد که ذیلاً به برخی از اهمّ آنها اشاره می‌شود:

الف – خداوند متعال در یک بحث «انسان شناختی» در قرآن کریم می‌فرماید: «كَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَيَطْغَى * أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى – العلق، 6و7»؛ یعنی: اصلاً چنین نیست (که ثروتمندان به خاطر این نعمت شکرگزار نیز باشند)، بلکه انسان طغیان می‌کند * وقتی خود را غنی می‌بیند.

توضیح: طغیان یعنی خارج شدن از پوسته یا حقیقت خویش. و در این آیه نفرمود که انسان طغیان می‌کند، وقتی غنی ‌می‌شود؛ بلکه فرمود: «وقتی خود را غنی می‌بیند».

آری، انسان ذاتاً فقیر الی الله و محتاج به اوست، اما همین که ثروتی به دست می‌آورد، گمان می‌کند که دیگر غنی شده و نیازی به او ندارد، این یعنی همان طغیان و خارج شدن از حقیقت ذاتی که بندگی و فقر و نیاز است. و بسیاری از ثروتمندان، دچار این عارضه می‌شوند.

ب – خیلی هنر می‌خواهد که انسان هم ثروتمند باشد و هم مؤمن. هم از مواهب دنیوی برخوردار باشد و هم حب دنیا نداشته باشد. پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند: « حُبُّ الدنیا رَأسُ کلّ خطیئهٍ »، یعنی محبت به دنیا (که به جای محبت به الله می‌نشیند)، ریشه یا رأس هر گناهی است.

معمولاً ثروتمند، به ثروت دنیایی‌اش تعلق می‌یابد و چون دین او را متذکر به فانی بودن دنیا می‌گردد و به تعلق و وابستگی داشتن به خدا دعوت می‌نماید، او از دین خوشش نمی‌آید، چرا که بین او و محبوبش (ثروتش) جدایی و فاصله می‌اندازد.

ج – معمولاً ثروتمندان اگر ثروت خود را از حرام به دست نیاورده باشند، از مخلوط حرام و حلال به دست آورده‌اند و یا دست کم مال شبهه است، و دین مخالف چنین روشی برای کسب درآمد است، پس آنها از دین خوش‌شان نمی‌آید.

د – دین احکامی دارد که هزینه بر‌دار است، به ویژه برای ثروتمندان. مثل خمس، زکات، انفاق، تعیین حق و حقوق بی‌بضاعت‌ها در دارایی خود، وجوب حج برای مستطیع و ثروتمند ... و حتی دستورات اخلاقی. البته ثروتمندان زیاد هزینه می‌کنند، اما اغلب هزینه نفس است. حتی اگر به یتیم‌خانه‌ای کمک کنند. و دین خریدار نفس آنها نیست.

حضرت علی علیه السلام (صرف نظر از حلال یا حلال بودن مال) می‌فرمایند: کاخی ساخته نمی‌شود، مگر به قیمت ویرانه ماندنِ ویرانه‌ای.

یعنی اگر ثروتمند، دین، ایمان، تقوا، شعور، انسانیت و اخلاق و وجدان داشته باشد، هیچ گاه نمی‌تواند بی‌بضاعت‌ها و محرومان را از نظر دور بدارد. پس اگر ثروت خود را توزیع کند و بخشی برای آنان قرار دهد، هیچ گاه نمی‌تواند کاخ بسازد، هر چند بسیار ثروتمند باشد. پس اگر کاخی ساخت، به قیمت ویرانه ماندن و آباد نکردن ویرانی‌های جامعه تمام می‌شود.

پس معلوم است که ثروتمند، زیاد هم از دین خوشش نمی‌آید، مگر آن که عاقل و مؤمن باشد.

ﻫ – ثروت معمولاً با تفاخر و تکبر و ریا همراه است. ثروتمند دوست دارد که خانه‌اش، لباسش، غذایش، خودرویش، تفریحش، مدرسه و دانشگاه فرزندانش، موقعیت اجتماعی‌اش، دکوراسیون اتاق خواب یا دفتر کارش و ...، به گونه‌ای باشد که بیانگر ثروت او و جایگاه متفاوتش باشد. اما دین این تفاخرها، تکبرها و ریاها را جاهلانه، عوامانه و معصیت و هلاک کننده می‌خواند.

دوست متدین و ثروتمندی گفت: «تو هیچ به خانه‌ی ما نیامدی تا ما بتوانیم پُزی بدهیم»

حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در دوران حکومت نیز ساده زیستی داشت و اغلب روی زمین نیز می‌نشست. امروز یک انسان متدین و مسؤل ساده زیست است و دیگری که بو و طعم ثروت را چشیده، از پول بیت‌المال دکوراسیون دفترش را تغییر داده و مجلل می‌کند و یا در محل کارش استخر و سونا و جکوزی می‌سازد و هزینه غذایش چند میلیون توما نمی‌شود. حال اگر به او بگویید که دین این کارهای تو را قبول ندارد، یا می‌گوید: شما دین را نفهمیدید یا اگر بتواند و شغلش به مخاطره نیافتد، می‌گوید: من اصلاً این دین را قبول ندارم.

و – اساساً نگاه «دین حق»، به دنیا و مواهبش، ابزاری است و به تداوم حیات و به ویژه حیات اخروی توجه می‌دهد، در حالی که نگاه ثروتمند، بیشتر متوجه «دنیاست» و از مرگ و آخرت تنفر دارد. (البته مجدد متذکر می‌گردیم که عمومیت ندارد و مؤمنین و کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند را شامل نمی‌گردد)

ثروت:

ثروت نه تنها بد نیست، بلکه بسیار هم خوب است. هر چند ثروت فقط پول نیست، اما پول نیز از مصادیق ثروت است.

خدا علیم است و دوست دارد بنده‌اش عالم باشد – خدا حکیم است و دوست دارد بنده‌اش حکیم باشد – خدا زیباست و دوست دارد بنده‌اش زیبا باشد ... و خدا غنی است و دوست دارد که بنده‌اش غنی باشد. چرا که دوست دارد انسان خلیفه‌ی او و تجلی او باشد. هم غنی باشد، هم مؤمن و هم متقی. اینها همه اسمای الهی هستند.

اسلام به هیچ وجه فقر و بدبختی و بیچارگی را برای مسلمانان ترویج ننموده و جایز نیز نمی‌داند، منتهی دستور و رهنمودش این است که به دنیا وابسته نشوید. ثروت را هدف نگیرید و از راه حرام به دست نیاورید، چرا که حتماً ظلم به دیگران نیز در آن مستتر است و فساد ببار می‌آورد.

و البته که از راه صحیح و حلال نیز می‌شود ثروتمند شد، اما مهم این است که پس از ثروت، انسان طغیان نکند و منحرف نگردد.

 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون