ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: انسان عقل دارد و قلب. با عقل می‌شناسد و با قلب عاشق یا متنفر می‌گردد.

هر چند قبل از «شناخت = معرفت»، نه عشقی حاصل می‌گردد و نه تنفری، اما پس از شناختِ (کم یا زیاد هر چیزی)، انسان نسبت به آن یا جاذبه پیدا می‌کند و یا دافعه. یا خوشش می‌آید و یا بدش می‌آید، یا محبت پیدا می‌کند و یا تنفر. در نتیجه یا به سوی آن حرکت می‌کند یا سعی می‌کند از آن دور شود.

*- پس، نکته‌ی بسیار حایز اهمیت و قابل تأمل و توجه این است که انسان همیشه به دنبال محبوب و معشوق خودش می‌رود و نه به دنبال معروف و شناخته شده‌ی خودش.

خیلی‌ها، بسیاری از چیزهایی که خوب یا بد تلقی می‌شوند را می‌شناسند، اما این شناخت دلیل نمی‌شود که حتماً به سمت آنها روند. به عنوان یک مثال بسیار ساده: همه استادیوم آزادی در تهران را می‌شناسند، اما این دلیل نمی‌شود که همه به آن استادیوم بروند، بلکه فقط کسانی که دوست دارند می‌روند و چقدر هم برای‌شان مهم است.

*- منشأ و جهت حرکت حیوانات، «شهوت و غضب» است که در غریزه‌ی حیوانی آنها نهادینه شده است و منشأ حرکت انسان «حبّ و بُغض» است، که در روح، جان و قلب آنها نهادینه شده است.

از این رو، هدف و بالتبع جهت حرکت انسان، همیشه به سوی محبوب است، خواه محبوب او حق باشد یا باطل. چنان چه پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، علت و منشأ تمامی گناهان را نیز همین محبت برشمردند، منتهی محبت دنیا؛ و فرمودند: «حُبُّ الدُّنْیا رَاْسُ کُلِّ خَطیئَة = محبت دنیا رأس همه گناهان است».

*- با توجه به آیات قرآن کریم در خصوص محبت، یک نکته‌ی ظریف و قابل توجه مکشوف و معلوم می‌گردد و آن این که: در قرآن آیات زیادی مبتنی بر استدلال وجود دارد. دلایل فراوانی برای حصول شناخت عقلی نسبت به توحید، معاد، نبوت و ... بیان شده است، اما آنجا که می‌خواهد دعوت به حرکت کند، نمی‌فرمایید: «حالا که شناختید، بیایید»، بلکه می‌فرماید: بگو هر کس خدا را دوست دارد ... بیاید؛ و جالب آن که نمی‌فرماید نتیجه‌ی آن نیز بهشت و حور و قصر خواهد بود، بلکه می‌فرماید، نتیجه‌اش محبت متقابل است. و البته محب و محبوب به لقا می‌رسند:

«قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» (آل‌عمران، 31)

ترجمه: بگو: اگر خدا را دوست مى‏داريد، پس پيروى از من كنيد؛ تا خدا نيز شما را دوست بدارد و گناهان‌تان را ببخشايد، و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.

*- و همین طور در خصوص کفرِ کفار، نمی‌فرماید علتش این است که خدا را نشناخته‌اند، بلکه می‌فرماید علتش این است که صنم‌هایی را جای خدا گذاشته‌اند، برای خودشان محبوب‌های بدلی و جعلی، که منطبق با خواست نفس‌شان باشد درست کرده‌اند و آن محبتی که در قلب و فطرت‌شان برای خدا نهادینه شده است را به آن بتان اختصاص داده‌اند، اما مؤمنین اوج عشق و محبت‌شان الله است و مابقی را در راستای او دوست دارند:

«وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِيعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ» (البقره، 165)

ترجمه: و برخى از مردم، در برابر خدا، همانندهايى [براى او] برمى‏گزينند، و آنها را چون دوستى خدا، دوست مى‏دارند ولى كسانى كه ايمان آورده‏اند، به خدا محبت بيشترى دارند. كسانى كه [با برگزيدن بت‌ها، به خود] ستم نموده‏اند اگر مى‏دانستند هنگامى كه عذاب را مشاهده كنند تمام نيرو [ها] از آنِ خداست، و خدا سخت‏كيفر است.

محبت اهل بیت علیهم السلام:

در خصوص اهل بیت علیهم‌السلام نیز اکتفا نکرد که آنان را بشناسید، چرا که او خود حقانیت و عظمت آنان را شناساند، چنان چه رسول و وحی را شناساند؛ و هر کس بخواهد، به حد توان خود می‌شناسد، اما این شناخت دلیل نمی‌شود که آنها را امام، جلودار، الگو و صاحب ولایت خود قرار داده و به سوی آنان بشتابند - و سعادت مرهون پیروی، اطاعت، تبعیت از آنان است - بلکه تنها سبب تبعیت، همان محبت است. لذا «مودت» که شاید همان آغاز یا کف محبت می‌باشد را اجر (نتیجه پذیرش) رسالت خواند و تأکید نمود آن بشارت الهی (به هدایت، کمال، سعادت، فلاح، قرب و ...» که به بندگان خاص داده شده، همین است. فرمود:

«ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ» (الشّوری، 23)

ترجمه: اين همان چيزى است كه خداوند، آن بندگان خود را كه ايمان آورده و عمل‏هاى شايسته كرده‏اند بدان بشارت مى‏دهد. بگو: از شما در مقابل اين ( ابلاغ رسالت خود) جز محبت (قلبى و عملى) درباره خويشاوندانم مزدى نمى‏طلبم، و هر كس كار نيكى انجام دهد (بر اين محبت بيفزايد) ما برايش در آن، نيكى مى‏افزاييم، حقّا كه خداوند آمرزنده و شكرگزار است.

عاشق شو، ار نه روزی، کار جهان سرآید

ناخوانده نقش مقصود، از کارگاه هستی (حافظ)

 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون