- ای مردم! هرکس اخلاق خود را در این ماه نیکو کند، از صراط، آسان بگذرد، آن روز که قدمها، بر آن بلغزد. هرکس در این ماه کارهای مستخدمان خود را سبک گرداند، خدا در قیامت حساب او را آسان کند. هرکس در این ماه از آزار رساندن به مردم خودداری کند، حق تعالی، روز قیامت، خشم خود را از او بازدارد. هرکس در این ماه یتیمی را گرامی دارد، خدا در قیامت او را گرامی میدارد.
شرح بیشتر
متأسفانه باید اذعان نماییم که با نفوذ اندیشههای کفار و تحریفات یهود و مسیحیت، «اخلاق» را برای اذهان عمومی، درست و کامل تعریف نکردهاند؛ لذا بسیاری گمان دارند که «اخلاق نیکو»، یعنی همیشه و در هر موضعی، لبخند زدن، لطیف و مهربان بودن! البته بیشتر این تعاریف، ریشۀ سیاسی دارند و هدف آن است که مؤمنان را از برخورد با ظلم و استکبار باز دارند! مانند آن که میگویند: «اگر کسی به این طرف صورت شما سیلی زد، آن طرف را بیاورید تا یکی دیگر بزند!» یعنی اگر مالتان را خواستند، جانتان را نیز پیشکش کنید و اگر جانتان را خواستند، نوامیس مادی و معنوی خود را نیز تقدیم کنید و یک لبخند رضایتبخش هم بزنید!
«اخلاق» یعنی «موضعگیری». بعثت برای اکمال اخلاق، یعنی «برای اتخاذ بهترین مواضع».
بنابراین، «اخلاق» به معنای همیشه نرم و لطیف بودن نمیباشد؛ چنان که اخلاق حسنه در برابر مستکبران، زورگویان، جانیان و ظالمان، برخورد با آنان و مقاومت در برابر آنان میباشد.
صراط
برخی گمان دارند که «صراط»، جدای از این دنیاست و فقط در آخرت برپا میگردد و همگان باید از آن عبور نمایند! در حالی که عبور از صراط، در همین دنیا صورت میگیرد و البته در آخرت، حقیقت آن آشکار میگردد، مانند هر عمل صالح یا هر گناهی که اینجا واقع میشود، اما در آخرت، حقیقتش آشکار میگردد؛ لذا فرمودند تا در این دنیا و به ویژه در ماه مبارک رمضان، که ماه میهمانی خداوند است، «اخلاق» خود را اصلاح کنید، تا در آخرت، آسان از پل صراط عبور نمایید.
رفتار با زیردستان
از مصادیق اخلاق نیکو (حسنه) و از مهمترین مصادیق آن، آسان گرفتن بر زیردستان میباشد؛ خواه اعضای خانواده باشند، یا کارمندان و کارگران، مستخدمان، یا شهروندان، یا حتی کسانی که در حق ما مرتکب تقصیری شدهاند و اکنون ما بر آنها غلبه یافتهایم.
بیتردید، کسی که میخواهد خدا بر او آسان بگیرد، خودش باید نسبت به خلق خدا، آسان بگیرد و کسی که بر دیگران سخت بگیرد و آنها را در فشار بگذارد، خودش تحت فشار و سختگیری قرار میگیرد.
شرّ نرسانید
از دیگر مصادیق اخلاق نیکو، مراقبت در شرّ نرساندن به دیگران میباشد. فضیلت در خیر رساندن است، اما اگر خیری نمیرسانی، دست کم شرّ نرسان.
شرّ به معنای ساده، یعنی «بدی»، و کسی قصد شرّ و بدی رساندن به دیگران نمینماید، مگر آن که اولاً خودش پلید باشد و ثانیاً حسودی کند!
همانطور که خیرخواهی و خیر رسانی به مردم، سبب خشنودی خداوند منّان میگردد، شرّ رساندن نیز سبب غضب او میگردد؛ پس هر کسی که به دیگران شرّ نرساند، خداوند سبحان، در قیامت، غضب خود را از او به نظر رحمت، مغفرت و کرامت بازمی گرداند.
یتیمداری
چقدر خداوند متعال در قرآن مجید، به مراعات و یاری یتیمان، امر و توصیه نموده است. برخی گمان دارند که یاری یتیمان، یک امر مستحبی است که اگر انجام دادند، ثواب بسیاری دارد، اما میتوانند انجام ندهند؛ در حالی که امری واجب میباشد که هر کسی غفلت ورزد، مؤاخذه و عقوبت خواهد شد.
از اینرو، باید یتیمان را بشناسیم، بیابیم، گرامی بداریم، تا خداوند متعال ما را گرامی بدارد و گرامی داشتن، با کمک مالی متفاوت است و کمک مالی نیز باید بر اساس گرامی و محترم داشتن آنها باشد.