پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): آیا تحقق وعده‌های خداوند سبحان، "اگر" دارد؟!

تردید در تحقق وعدۀ عذاب به کفار، مشرکان، منافقان، ظالمان و مرتکبان گناهان کبیره، وقتی ایجاد می‌شود که کسی از سویی "عقلانیت" را ملاک قرار ندهد و از سویی دیگر، یا قرآن کریم را تلاوت ننموده باشد و یا در وحیانیت و حقانیت آن نیز تردید داشته باشد!

الف – عقل

به حکم عقل روشن است که اولاً هیچ کاری بی‌نتیجه نمی‌ماند؛ - و ثانیاً مقصد دو راه متقابل، یک نقطه واحد نخواهد بود و یا نتیجه‌ی دو کار متضاد، مثل هم نخواهد بود؛ - و ثالثاً "مساوی" قرار دادن همگان با هم، نه تنها با علم، حکمت و نظم منافات دارد، بلکه با "عدل" نیز منافات دارد؛ - و رابعاً دعوت، هدایت، احکام، بشارت، انذار و هر چه که وظیفه و رسالت فرستادگان و هادیان الهی بوده را پوچ و بی‌معنا و بیهوده (عبث) می‌سازد.

در همین زندگی مادی و دنیایی نیز ما مقصد هیچ دو راه و یا نتیجۀ هیچ دو کار متفاوت و متضادی را مساوی را نمی‌دانیم و نمی‌بینیم. آیا می‌توانیم بگوییم: دو نفر که در مسیر خلاف هم حرکت می‌کنند، هر دو به یک مقصد می‌رسند؟ - آیا کسی که تحصیل علم نموده، با کسی که بی‌سواد، مساوی است – کسی که عقل و خرد را به کار انداخته، با کسی که کلاً آن را تعطیل کرده و کنار گذاشته، مثل هم هستند؟ آیا سالم با بیمار مساوی است؟ - آیا انسان صادق و با اخلاق، با انسان دروغگو و بد اخلاق، یا انسان متقی با انسان فاسد، یا عادل با ظالم و ... مساوی هستند؟! آیا مساوی دانستن مقصد و نتیجه، به مثابه‌ی مسخره و پوچ انگاشتن همه چیز و یکی دانستن کمال و نقص نمی‌باشد؟!

پس حتی کافر، ملحد و کسی که اعتقادی به "توحید و معاد" ندارد نیز نمی‌تواند چنین ادعایی داشته باشد، چه رسد که به کسی که خداشناس و خدا باور – و نیز معاد شناس و معاد باور است!

لذا اگر هیچ خبری هم نیامده باشد، هر عاقلی که خداوند سبحان را [هر چند اندک] شناخته و به او ایمان آورده باشد، یقین دارد که حتماً مقصد، حشر، قیامت، حساب و کتاب، و نیز پاداش و عقابی در کار هست و محال است که در آخر کار همه مساوی شوند و در یک مکان و مقام قرار گیرند. چنان چه در کلام وحی، به این مهم متذکر شد و فرمود:

«قُلْ لَا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (المائده، 100)

ترجمه: بگو: «(هيچ گاه) ناپاك و پاك مساوى نيستند؛ هر چند فزونى ناپاك‌ها، تو را به شگفتى اندازد! از (مخالفت) خدا بپرهيزيد اى صاحبان خرد، شايد رستگار شويد  !

ب - وعده‌های خداوند سبحان:

وقتی سخن از "وعده‌ها و وعید‌ها"، یا "بشارت‌ها و انذارها"ی خداوند متعال به میان می‌آید، باید ببینیم که خودش چه فرموده است؟ اما اگر برای کسی، پس از خواندن یا شنیدن، تردید شود که «آیا حق است و حقیقت دارد یا خیر»؟! مشکل و ضعف در شناخت و ایمان به توحید و نبوت او می‌باشد! مگر می‌شود کسی خدا بشناسد و به او ایمان نیز آورده باشد، سپس بپرسد: «آیا وعده‌هایش حقیقت دارد»؟! و مگر می‌شود کسی قرآن مجید را تلاوت نموده باشد و به وحیانیت آن نیز شناخت و ایمان داشته باشد، سپس بپرسد: «آیا پاداش و عقاب الهی، حقیقت دارد – آیا تحقق وعده‌هایش حقیقت دارد»؟!

«إِنَّ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِيمَانِ لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ» (آل عمران، 177)

ترجمه: (آرى،) كسانى كه ايمان را دادند و كفر را خريدارى كردند، هرگز به خدا زيانى نمى‌رسانند؛ و براى آنها، مجازات دردناكى است!

«إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ لَا يَهْدِيهِمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ» (النّحل، 104)

ترجمه: به يقين، كسانى كه به آيات الهى ايمان نمى آورند، خدا آنها را هدايت نمى‌كند؛ و براى آنان عذاب دردناكى است.

«إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي عَذَابِ جَهَنَّمَ خَالِدُونَ» (الزخرف، 74)

ترجمه: (ولى) مجرمان در عذاب دوزخ جاودانه مى‌مانند.

ج – توبه و تحقق وعدۀ خداوند سبحان:

اگر خداوند متعال فقط به عذاب وعید داده بود، و باب استغفار و توبه را به روی همگان نگشوده بود و به مغفرت، عفو و رحمت نیز وعده نداده بود، دیگر امکان استغفار (طلب بخشش و پوشش) و نیز توبه (بازگشت به سوی او) وجود نداشت که کسی بپرسد: «پس تکلیف توبه کنندگان چه می‌شود و آیا با تحقق وعده‌ها و وعیدها منافات دارد یا ندارد»؟!

اما، خداوند رحمان، رحیم و منّان، در عین حال که به عذاب وعید داده، به بخشش، پوشش و نیز پذیرش توبه نیز وعده داده است و حتی فرموده: مبادا ناامید شوید، شما برگردید، او تمامی گناهانتان را یکجا می‌بخشد:

«قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» (الزّمر، 53)

ترجمه: بگو: «اى بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كرده‌ايد! از رحمت خداوند نوميد نشويد كه خدا همۀ گناهان را مى‌آمرزد، زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.

بنابراین، اگر کسی مرتکب گناهان شد و سپس خود را متذکر نگردید، به راه نیامد، به علت غلبه جهل و تکبر، از استغفار و توبه سر باز زد، وعیدهای عذاب در مورد او محقق می‌گردد؛ اما اگر گناهکاری نادم و پشیمان شد، از خداوند متعال طلب مغفرت و عفو نمود و با توبه به سوی او بازگشت، وعده‌های رحمانی خداوند متعال، برای او محقق می‌گردد.

وعیدها و وعده‌های آخرتی:

در برخی از آیات، به نتایج خوبی و بدی در دنیا اشاره شده است، در برخی از آیات به این نتایج در دنیا و آخرت با هم اشاره شده است، اما بیشتر آیات در وعده‌ی پاداش یا وعید مجازات و عذاب، مربوط به آخرت است؛ یعنی وقتی که کار تمام شده، آدمی دیگر امکان رفت و برگشتی ندارد، نه می‌تواند به کارهای خوبش اضافه کند و نه برگردد تباهی‌ها را اصلاح و خرابی‌ها را آباد نماید و دیگر پرونده‌اش بسته شده و در دادگاه الهی و محضر داور عادل، حاضر شده است.

بنابراین، تحقق وعید به عذاب گناهکاران، برای کسانی محقق می‌شود که برای گناهان‌شان استغفار و توبۀ (قلبی و عملی) نکرده و در چنین وضعیتی از دنیا رفته‌اند، چنان چه فرمود:

«إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمْ عَذَابُ الْحَرِيقِ» (البروج، 10)

ترجمه: كسانى كه مردان و زنان باايمان را شكنجه دادند سپس توبه نكردند، براى آنها عذاب دوزخ و عذاب آتش سوزان است!

«إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ» (محمد صلوات الله علیه و آله، 34)

ترجمه: كسانى كه كافر شدند و (مردم را) از راه خدا بازداشتند سپس در حال كفر از دنيا رفتند، خدا هرگز آنها را نخواهد بخشيد.

پس، کسی که استغفار و توبه نماید، بازگردد و اصلاح نماید، دیگر گناهی در پرونده‌اش نیست که وعید عذاب در مورد او محقق گردد، بلکه وعده‌های مغفرت، عفو و رحمت در مورد او محقق می‌گردد، چرا که خداوند متعال، بسیار بندگان "تواب" خود را دوست دارد. «إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ».

مشارکت و هم‌افزایی / پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

آیا وعده‌های عذاب گناهکاران حقیقت دارد؟ اگر حقیقت دارد، آیا خداوند متعال نسبت به توبه کنندگان، خلف وعده می‌کند که عذاب‌شان نمی‌کند؟!

پاسخ (نشانی لینک):

 

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10783.html

 

کلمات کلیدی:  قرآن   معاد   بهشت و جهنم