ایکس – شبهه: قانون اساسی، شورای نگهبان را مرجع نظارت بر انتخابات قرار داده است. در اصل شش آمده است: «در جمهوری‏ اسلامی‏ ایران،‏ امور كشور باید به‏ اتكاء آراء عمومی‏ اداره‏ شود، از راه‏ انتخابات‏: انتخاب‏ رئیس‏ جمهور، نمایندگان‏ مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏، اعضای‏ شوراها و نظایر این‌ها، یا از راه‏ همه‌پرسی‏ در مواردی‏ كه‏ در اصول‏ دیگر این‏ قانون‏ معین‏ می‏‌گردد» و در اصل 99 آمده است: «شورای‏ نگهبان‏ نظارت‏ بر انتخابات‏ مجلس‏ خبرگان‏ رهبری‏، ریاست‏ جمهوری‏، مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏ و مراجعه‏ به‏ آراء عمومی‏ و همه‏‌پرسی‏ را بر عهده‏ دارد.»

شورای نگهبان نیز بر اساس اختیارات قانونی، نظارت خود بر انتخابات را از طریق هیئت‌های نظارت اعمال می‌نماید، چرا که نظارت عام، گسترده و جاری در كلیه امور مربوط به انتخابات، مستلزم ابزارها و نیروهایی متناسب است.

بدیهی است که نهاد شورای نگهبان که دوازده عضو دارد، قادر نخواهد بود در انتخابات‌ها بر تمامی حوزه‏های انتخابیه نظارت داشته باشد. از این رو، قانون به این نهاد اجازه داده است كه هیئت‌هایی را برای نظارت راه‏اندازی نماید.

این هیئت‌ها در انتخابات مجلس شورای اسلامی و بر اساس قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 5/9/1365 بر سه نوع هستند:

الف. هیئت مركزی نظارت؛ ماده 1 قانون مذكور می‏گوید: «پیش از شروع انتخابات، از سوی شورای نگهبان پنج نفر از افراد مسلمان و مطلع و مورد اعتماد (به عنوان هیئت مركزی نظارت بر انتخابات) با اكثریت آرا انتخاب و به وزارت كشور معرفی می‏شوند.»

ب. هیئت‌های استانی نظارت؛ ماده 5 قانون مذكور مقرر می‏دارد: «هیئت مركزی نظارت بر انتخابات باید در هر استان، هیئتی مركب از پنج نفر با شرایط مذكور در مواد 1 و 2 جهت نظارت بر انتخابات آن استان تعیین كند ...».

ج. هیئت‌های نظارت حوزه‏ای (حوزه انتخاباتی)؛ ماده 6 همین قانون می‏گوید: «هیئت نظارت استان با موافقت هیئت مركزی باید برای هر حوزه انتخابیه هیئتی مركب از سه نفر با شرایط مذكور در مواد 1 و 2 جهت نظارت بر انتخابات حوزه مربوطه تعیین كند». در ماده 7 این قانون نیز مقرر شده كه هیئت‌های سه نفره مزبور، افرادی را جهت نظارت بر حوزه‏های فرعی انتخاب كنند. بدین ترتیب، در تمام مدتی كه انتخابات برگزار می‏شود، هیئت مركزی نظارت، هیئت‌های پنج نفره استان‌ها و هیئت‌های سه نفره حوزه‏های انتخابیه بر كیفیت انتخابات نظارت كامل دارند.

 *- قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری مصوب 9/4/1364 تركیب هیئت‌های نظارت بر انتخابات را در مواد 2 و 5 به شرح زیر مقرر كرده است:

«شورای نگهبان قبل از شروع انتخابات، دو نفر از اعضای خود و پنج نفر از افراد مسلمان و مطلع و مورد اعتماد دارای حُسن سابقه را با اكثریت مطلق آرای اعضای شورای نگهبان به عنوان هیئت مركزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری و سه نفر به عنوان عضو علی‌البدل انتخاب و به وزرات كشور معرفی می‌نماید.»

*- «هیئت مركزی نظارت بر انتخابات باید برای هر شهرستان، ناظر یا ناظرین با شرایط مذكور در ماده 2 جهت نظارت بر انتخابات تعیین كند.»

حیطه عملكرد هیئت نظارت یا به عبارت دیگر موضوعات مشمول نظارت شورای نگهبان در ماده 3 قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی به شرح زیر است:

*- «هیئت مركزی نظارت بر كلیه مراحل و جریان‌های انتخاباتی و اقدامات وزارت كشور در امر انتخابات و هیئت‌های اجرایی و تشخیص صلاحیت نامزدهای نمایندگی و حُسن جریان انتخابات نظارت خواهد كرد.»

در همین خصوص به بیانی مشابه، در ماده 4 قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران تصریح شده است:

*- «هیئت مركزی نظارت، بر كلیه مراحل انتخابات و جریان‌های انتخاباتی و اقدامات وزارت كشور و هیئت‌های اجرایی كه در انتخابات مؤثر است و آنچه مربوط به صحت انتخابات می‌شود، نظارت خواهد كرد.»

*- هم چنین به هر نامزدی اجازه داده شده تا ناظران خود را در هر حوزه‌ی انتخابی بگمارد، تا اگر خلافی دیدند گزارش نمایند.

بر اساس شکایت هر نامزد انتخاباتی برای هر حوزه، صندوق قابل بازشماری می‌باشد و در صورتی که تقلب تثبیت شود، ابطال خواهد شد. البته ممکن است که تقلب تثبیت شده به حدی باشد که هیچ تأثیری در مجموع آرای آن حوزه یا نامزد نگذارد.

تذکر:

پس از ماجرای فتنه، شعی شده است تا همیشه جوّ تردید و تشکیک نسبت به هر موضوعی و از جمله انتخابات را ترویج دهند، که البته اختصاص به ایران ندارد. چنان چه شاهدیم در کجا که انتخابات به نفع امریکا و متحدانش نشد، جوّ «تقلّب شده است» قوت گرفت.

حداقل تأثیر این جوّ می‌تواند ایجاد و دامن زدن به بی‌اعتمادی باشد و حداکثر آن نیز فتنه و اغتشاش و در نهایت تضعیف و در برخی مناطق درگیری‌های کوتاه یا بلند مدت است.

 

زمزمه انتخابات سالم و در مقابل آن موضوع تقلب، شش ماه پیش کلید خورد و هم چنان ادامه دارد. لذا اگر جریانان سازان رأی بیاورند، رأی اکثریت لازم الاحترام شناخته و با اتکای با آن جوّهای دیگر را آغاز می‌کنند تا به اهداف نهایی نزدیک شوند و اگر رأی نیاورند، مدعی خواهند شد که تقلب شده است. از این رو مقام معظم رهبری تأکید دارند که نامزدها و هر کسی که رأی می‌آورد، قول دهد حاشیه‌سازی نکند. لذا ما باید از ابتدا به کسانی که حاشیه‌ساز هستند رأی ندهیم.

کلمات کلیدی:  سیاسی   ذکر