متن ذیل، برداشت از کتاب بسیار ارزشمند و مفید «قیام و انقلاب مهدی (عج)، از دیدگاه فلسفه و تاریخ – ص 62، تا 68 – انتشارات صدرا» می‌باشد که به همراه مقاله بسیار ژرف و گرانقدر دیگری به نام «شهید» منتشر شده است.

بسمه تعالی

انتظار ویرانگر:

برداشت قشری از مردم از مهدویت و قیام و انقلاب مهدی موعود این است که صرفاً ماهیت انفجاری دارد، فقط و فقط از گسترش و اشاره و رواج ظلم‌ها و تبعیض‌ها و اختناق‌ها و حق کشی‌ها و تباهی‌ها ناشی می‌شود، نوعی سامان یافتن است که معلول پریشان شدن است.

آنگاه که صلاح به نقطه‌ی صفر برسد، حق و حقیقت هیچ طرفداری نداشته باشد، باطل، یکه‌تاز میدان گردد، جز نیروی باطل نیرویی حرکت نکند، فرد صالحی در جهان یافت نشود، این انفجار رخ می‌دهد و دست غیب برای نجات حقیقت – نه اهل حقیقت، زیرا حقیقت طرفدار ندارد – از آستین بیرون می‌آید؛ علیهذا هر اصلاحی محکوم است؛ زیرا هر اصلاح یک نقطه روشن است. تا در صحنه‌ی اجتماعی نقطه‌روشنی است، دست غیب ظاهر نمی‌شود؛ بر عکس، هر گناه و هر فساد و هر ظلم و هر تبعیض و هر حق‌کُشی، هر پلیدی‌یی به حکم این این که مقدمه صلاح کلی است و انفجار را قریب الوقوع می‌کند رواست، زیرا «الغایات تبرر المبادی» هدف‌ها وسیله‌های نامشروع را مشروع می‌کنند. پس بهترین کمک به تسریع در ظهور و بهترین شکل انتظار فرج، ترویج و اشاعه‌ی فساد است!

اینجاست که گناه، هم فال است و هم تماشا؛ هم لذت و کامجویی است و هم کمک به انقلاب مقدس نهایی! اینجاست که این شعر مصداق واقعی خود را می‌یابد:

در دل دوست به هر حیله رهی باید کرد

طاعت از دست نیاید، گنهی باید کرد

این گروه طبعاً به مصلحان و مجاهدان و آمران به معروف و ناهیان از منکر، با نوعی بغض و عداوت می‌نگرند؛ زیرا آنان را از تأخیر اندازانِ ظهور و قیام مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه می‌شمارند. بر عکس، اگر خود اهل گناه نباشند، در عمق ضمیر و اندیشه، با نوعی رضایت به گناهکاران و عاملان فساد می‌نگرند، زیرا ایشان مقدمات ظهور را فراهم می‌کنند.

شِبهِ دیالیکتیکی:

این نوع از برداشت از آن جهت که با اصلاحات مخالف است و فسادها و تباهی‌ها را به عنوان مقدمه یک انفجار مقدس، موجه و مطلوب می‌شمارد، باید «شِبهِ دیالیکتیکی» خوانده شود، با این تفاوت که در تفکر دیالیکتیکی، با اصلاحات از آن جهت مخالف می‌شود و تشدید نابسامانی‌ها از آن جهت اجازه داده می‌شود که شکاف وسیع‌تر شود و مبارزه پیگیرتر و داغ‌تر گردد، ولی این تفکر عامیانه فاقد این مزیّت است، فقط به فساد و تباهی فتوا می‌دهد که خود به خود منجر به نتیجه مطلوب بشود!

این نوع برداشت از از ظهور و قیام مهدی موعود و این نوع انتظار فرج که منجر به نوعی تعطیل در حدود و مقررات اسلامی می‌شود و نوعی «اباحیگری» باید شمرده شود، به هیچ وجه با موازین اسلامی و قرآنی وفق نمی‌دهد.

انتظار سازنده:

آن عده از آیات قرآن کریم – که هم چنان که گفتیم ریشه این اندیشه است و در روایات اسلامی بدان‌ها استناد شده است – در جهت عکس برداشت بالاست. از این آیات استفاده می‌شود که ظهور مهدی موعود حلقه‌ای است از حلقات مبارزه اهل حق و اهل باطل که به پیروزی نهایی اهل حق منتهی می‌شود؛ سهیم بودن یک فرد در این سعادت [نیز) موقوف به این است که آن فرد عملا در گروه اهل حق باشد.

آیاتی که بدانها در روایات استناد شده است، نشان می‌دهد که مهدی موعود (عج)، مظهر نویدی است که به اهل ایمان و اهل عمل صالح داده شده است؛ مظهر پیروزی نهایی اهل ایمان است: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ / النّور، 55»

خداوند به مؤمنان و شایسته‌کاران وعده داده است که آنان را جانشینان زمین قرار دهد، دینی که برای آنها آن را پسندیده است مستقر سازد، دوران خوف آنان را تبدیل به دوران امنیت نماید (دشمنان آنان را نابود سازد) بدون ترس و واهمه خدای خویش را بپرستند و اطاعت غیر خدا را گردن ننهند و چیزی را در عبادت یا اطاعت شریک حق نسازند.

ظهور مهدی موعود منّتی است بر مستضعفان و خوار شمرده شدگان، و وسیله‌ای است برای پیشوا و مقتدا شدن آنان، و مقدمه‌ای است برای وراثت آنها خلافت الهی را در روی زمین «وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ - و خواستيم بر كسانى كه در آن سرزمين فرو دست شده بودند منّت نهيم و آنان را پيشوايان [مردم‏] گردانيم، و ايشان را وارث [زمين‏] كنيم/ القصص، 5»

ظهور مهدی موعود، تحقق بخش وعده‌ای است که خداوند متعال از قدیم‌ترین زمان‌ها در کتب آسمانی به صالحان و متقیان داده است که زمین را آن آنان است و پایان، تنها به متقیان تعلق دارد:

«وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ» (الأنبیاء، 105)

ترجمه: و در حقيقت، در زبور پس از تورات نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد.

«قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ» (الأعراف، 128)

ترجمه: موسى به قوم خود گفت: «از خدا يارى جوييد و پايدارى ورزيد، كه زمين از آنِ خداست آن را به هر كس از بندگانش كه بخواهد مى‏دهد و فرجام [نيك‏] براى پرهيزگاران است.»

در روایات اسلامی سخن از گروهی زبده است، که به محض ظهور امام به آن حضرت ملحق می‌شوند. بدیهی است که این گروه ابتدا با ساکن خلق نمی‌شوند و به قول معروف از پای بوته‌ی هیزم سبز نمی‌شوند. معلوم می‌شود [که] در عین اشاعه و رواج ظلم و فساد، زمینه‌های عالی وجود دارد که چنین گروه زبده را پرورش می‌دهد. این خود می‌رساند که نه تنها حق و حقیقت به صفر نرسیده است، بلکه فرضاً اگر اهل حق از نظر کمیّت قابل توجه نباشند، از نظر کیفیت ارزنده‌ترین اهل ایمانند و در دریف یاران سیدالشهداء (علیه السلام).

از نظر روایات اسلامی، در مقدمه قیام و ظهور امام، یک سلسله قیام‌های دیگر از طرف اهل حق صورت می‌گیرد، آن چه به نام قیام یمانی قبل از ظهور بیان شده است، نمونه‌ای از این سلسله قیام‌ها است. این جریان‌ها نیز ابتدا به ساکن و بدون زمینه‌ی قبلی رخ نمی‌دهد.

در برخی روایات اسلامی، سخن از دولتی است از اهل حق که تا قیام مهدی عجل الله تعالی فرجه، ادامه پیدا می‌کند و چنان که می‌دانیم، بعضی از «علمای شیعه» که به برخی از «دولت‌های شیعی» معاصر خود حسن ظنّ داشته‌اند، احتمال داده‌اند که دولت حقی که تا قیام مهدی موعود ادامه خواهد یافت، همان سلسله دولتی باشد.

این احتمال هر چند ناشی از ضعف اطلاعات اجتماعی و عدم بینش صحیح آنان نسبت به اوضاع سیاسی زمان خود بوده، اما حکایت‌گر این است که استنباط این شخصیت‌ها از مجموع آیات و اخبار و احادیث مهدی (عج)، این نبوده که جناح حق و عدل و ایمان، باید یکسره در هم بشکند و نابود شود و اثری از صالحان و متقیان باقی نماند، تا دولت مهدی (عج) ظاهر شود، بلکه آن را به صورت پیروزی جناح صلاح و عدل و تقوا بر جناح فساد و ظلم و بی‌بند و باری تلقی می‌کرده‌اند.

از مجموع آیات و روایات استنباط می‌شود که قیام مهدی موعود (عج) آخرین حلقه از مجموع خلقات مبارزات حق و باطل است که از آغاز جهان برپا بوده است.

«مهدی موعود (عج) تحقق بخش ایده‌آل همه انبیاء و اولیاء و مردان مبارزِ راه حق است».

 

 

کلمات کلیدی:  در محضر استاد   امام مهدی   انتظار