پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): "صواب" به کار نیکو می‌گویند و "ثواب" به اجر و پاداش برای انجام کار نیکو گفته می‌شود.

در روایات و احادیث، بیان‌های گوناگونی وجود دارد که ثواب این کار، برابر با آن کار و یا گاه به مراتب بیشتر از آن کار می‌باشد؛ مثل برابری زیارت حضرت عبدالعظیم و زیارت کربلا (در شرایط خودش)، و یا به مراتب مضاعف بودن ثواب زیارت حرم شریف امام رضا علیه السلام، از ثواب هفتاد عمره و ... . بنابراین خوب و لازم است که اولاً به الفاظ و مفاهیم حقیقی آنها توجه نماییم، و ثانیاً برخورد ما با عمل صالح، محاسباتی و چرتکه‌ای نباشد، بلکه خالصانه و از روی معرفت باشد. به عنوان مثال:

الف - هرگز مقصود از زیارت، مسافرت و دیدن در و دیوار و ضریح نبوده است؛ بلکه مقصود همان "زیارت محبوب" است.

فرض کنید که برای دیدن بزرگی یا عزیزی به خانه‌اش رفته‌اید و آن خانه نیز در و دیوار و چراغ دارد و افراد بسیاری نیز در آنجا حضور دارند و صاحبخانه نیز سفره‌ی گسترده‌ای برای میهمانان و زائران خود مهیا کرده است. حال اگر میهمانی وارد شود و حواسش به در و دیوار و چراغ، افراد و آمد شدهای‌شان، سفره و محتویات آن باشد، اصلاً به دیدار صاحبخانه نرفته است؛ اگر چه صاحبخانه کریم باشد و به همین سفر و آمد و شدش نیز نظر لطفی بنماید و وقعی نهد. بالاخره او بهتر از کسی است که اصلاً نمی‌آید.

ب - اگر دقت کنیم، متون زیارتی، همه متون معرفتی (شناختی) می‌باشند و هم چنین برای یک دیگر نیز "زیارت با معرفت" آرزو می‌کنیم. بنابراین اگر کسی بی‌معرفت برود و بی‌معرفت برگردد، زیارتی نکرده است. اگر چه همان توجه اندک، سلام، نماز و ... نیز بخشی از معرفت است.

زیارت ارتباط و اتصال است:

زیارت اولیاء الله، به منظور برقراری ارتباط و اتصالی هدفدار صورت می‌پذیرد. لذا قصد از آن نیز باید «قربة الی الله» باشد.

به رفتارهای روزمره‌ی خود نگاه کنیم. کتاب می‌خوانم، تا مطلبی فرابگیرم، مطلب را فرا می‌گیرم، تا دانش و بینش من افزایش یابد؛ این افزایش دانش و بینش به من بصیرت بخشد، تا راه را از چاه و مسیر رشد و کمال را بهتر بشناسم، تا در نتیجه ایمانم تقویت شود و عمل صالح انجام دهم. خب چرا؟ برای رشد، کمال و قرب بیشتر به خداوند متعال.

بنابراین، اگر بین زائر و مزور، ارتباط و اتصالی برقرار نشد و یا آنقدر ضعیف بود که به محض ترک محل قطع شد، زیارت مطلوبی انجام نگرفته است.

زیارت، اظهار محبت و مودت است:

چرا به دیدن پدر و مادر می‌رویم؟ چرا از دیدار همسر و فرزند و خویشان خوشحال می‌شویم؟ چرا به عیادت بیماران یا افراد گرفتار می‌رویم؟ ... حتی چرا به دیدن یک فیلم، سریال، مسابقه و ... می‌نیشینیم؟ چون، نسبت به آنها محبت و حتی مودت (ظهور و بروز عملیِ محبت) داریم؛ و البته که به قول حکما، «مُحبّ مایل به لقای محبوب است».

پس اگر زیارت در فکر، قلب و عمل، اظهار محبت و مودت نباشد، فایده‌ی چندانی ندارد. اگر چه مزرور (زیارت شونده)، شخص شریفی باشد و لطفی نیز بنماید.

زیارت مضر:

بسیاری از زیارت‌ها، اگر چه مزور حق باشد، برای زایر مضر و خسران‌آور می‌گردد!

نماز، برای معراج و لقاء الله است، اما برای سبک شمرندگان و ریاکاران، به حدی اثر سوء دارد که فرمود: «فَوَيْلٌۭ لِّلْمُصَلِّينَ – وای بر نمازگزارانی که ... / الماعون، 4»؛

قرآن کریم، برای هدایت همگان نازل شده است و برای اهل تقوا شفا و رحمت است، اما برای "ظالم" و کسی که با آن برخورد ظالمانه دارد، نتیجه‌ای جز خسران بیشتر ندارد: «وَلَا يَزِيدُ ٱلظَّٰلِمِينَ إِلَّا خَسَارًۭا – به ظالمان نمی‌افزاید، جز بر خسران‌شان / الإسراء، 82»؛

همین طور است هر عبادت دیگری، چون حج و روزه و زیارت – و یا هر عمل به ظاهر نیکویی چون کسب علم، قدرت و ثروت؛ که اگر برای عده‌ای مفید و وسیله‌ی رشد می‌شود، برای عده‌ای دیگر مضر و وسیله سقوط و هبوط بیشتر، حتی تا قعر جهنم می‌گردد.

بستگی به زائر دارد:

بنابراین، نتیجه و آثار زیارت، کاملاً بستگی به زائر و چگونگی زیارتش دارد. مثل آثار نماز یا تلاوت قرآن کریم و یا شرکت در مجالس دینی و مذهبی.

یاسر، عمار، سمیه، ابوذر، بلال حبشی و ...، پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله را بارها زیارت نمودند؛ ابوسفیان، ابوجهل، ابولهب، اسود بن مطلب، ولید بن مغیرة و ... نیز همان شخصیت معظم صلوات الله علیه و آله را زیارت کردند و مخاطب همان دعوت قرار گرفتند؛ اما یک گروه به فلاح رسیدند و گروه دیگر هلاک شدند.

این قبله‌ای که ما از دور و نزدیک، رو به آن اقامه‌ی نماز می‌کنیم، در اختیار سعودی‌ها و وهابی‌ها می‌باشد و سبب خسران بیشترشان گردیده است – بسیاری از مردم، نه حرم، بلکه شخص محترم امام حسین علیه السلام را نیز زیارت کردند، اما یا اظهار محبت زبانی نمودند و رهایش کردند و یا حتی کمر به قتل او و خاندانش علیهم السلام بستند! و امروزه بسیاری نه او را دیده‌اند و نه شاید حتی به حرمش مشرف شده‌اند، اما راه او را در مقابله با ظلم و فساد ادامه می‌دهند و چه به مرگ طبیعی و یا شهادت بمیرند، با ایشان محشور می‌گردند.

بخشش گناهان در زیارت:

دست هر چقدر هم آلوده باشد، با اتصال با آب، تمیز می‌شود و البته هر چه آلوده‌تر باشد، باید شستشوی بیشتری انجام پذیرد. بدن حتی اگر سراسر به غیر از آلودگی و کثیفی، نجس هم شده باشد، با یک اتصال به مقداری آب کُر، پاک می‌شود. اما با "آّب، آب گفتن، دست تمیز نمی‌شود و با خیمه زدن کنار دریا و اقیانوس و قدم زدن در ساحل آن، نجاست برطرف نشده و تطهیر نمی‌گردد».

بخشش گناهان نیز همین‌طور است. خداوند سبحان، ارحم الراحمین، تواب، غفار، ستار و سریع الرضا می‌باشد؛ لذا به محض «استغفار = طلب بخشش و پوشش» و نیز «توبه = بازگشت به سوی او از گناه»؛ گناهان را حتی یکجا و تماماً می‌بخشد. چنان که به بندگان گناه‌کارش فرمود:

«قُلْ يَٰعِبَادِىَ ٱلَّذِينَ أَسْرَفُوا۟ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا۟ مِن رَّحْمَةِ ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ يَغْفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُۥ هُوَ ٱلْغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ » (الزّمر، 53)

ترجمه: بگو: «ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است. (که البته معنا و مفهوم رحمن و رحیم، بسیار گسترده‌تر از بخشندگی و مهربانی می‌باشد).

بنابراین، نه تنها در زیارت امامان یا اولیاء الله علیهم السلام، گناهان (به شرط استغفار و توبه) بخشوده می‌شود - نه تنها در چند ساعت وقوف در بیابانی به نام منا در ایام تمتع، گناهان بخشوده می‌شود و ...؛ بلکه حتی با دو رکعت نماز مقبول نیز گناهان آمرزیده می‌شود، البته به شرطها و شروطها؛ که توجه، اخلاص، استغفار و توبه، از شروط آن است. چنان که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام (و مشابه آن از دیگر امامان علیهم السلام) فرمودند:

«مَن صَلّی رَكعَتَینِ یَعلَمُ مایَقولُ فِیهما اِنصَرَفَ وَ لَیسَ بَینَه وَ بَینَ اللهِ - عَزَّ وَ جَلَّ - ذَنبٌ؛ » (اصول وافی، ج2، ص100)

ترجمه: هر كس دو ركعت نماز بخواند و بداند چه می‌گوید، از نماز فارغ می‌شود، درحالی كه میان او و میان خدای عز و جل گناهی نیست.

عقلانیت:

خداوند متعال، ابتدا انسان را به زینت عقل (حجت درونی) آراست، سپس برای او پیامبر و کتاب و امام (حجت بیرونی) نیز فرستاد؛ چنان که شناخت آنها نیز با عقل میسر می‌باشد، چه رسد به نماز، زیارت، دعا، توسل و ... .

بنابراین، در اسلام، نه تنها هیچ اندیشه و عمل بی‌حکمتی وجود ندارد، بلکه به شدت با هر خرافه‌ای مقابله می‌شود. اگر چه زیارت و دعا نیز جنبه‌ی خرافی پیدا کند.

حال فرض کنید، همسایه‌ای کمک خواسته و فرد می‌تواند به فریادش بشتابد، اما می‌گوید: خیر، بلکه من نماز می‌خوانم و زیارت می‌روم، تا گناهانم بخشوده شود! و اصلاً توجه ندارد که همین بی‌توجهی به همسایه‌اش، خود گناه بسیار بزرگی می‌باشد. لذا ضمن تأکید فراوان بر عبادات مستحبی چون نماز و دعا و ...، پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند:

«اَلا اُخبِرُكُم بِاَفضَلَ مِن دَرَجَةِ الصّيامِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ البَينِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَينِ هِىَ الحالِقَةُ»؛ (نهج الفصاحه، ح 458)

ترجمه: آيا به چيزى با فضيلت‎تر از نماز و روزه و صدقه آگاهتان نكنم؟ و آن اصلاح ميان مردم است، زيرا تيره شدن رابطه بين مردم ريشه‌كن كننده‌ی دين است .

افراط و تفریط:

ناچاریم به این نکته نیز متذکر شویم که "افراط و تفریط" نیز از بی‌عقلی است. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: «احمق را نمی‌بینی، مگر در حال افراط یا تفریط».

بنابراین، کسی که زندگی را رها کند و برای بخشش دائم نماز بخواند و به زیارت حرم‌ها برود، و یا کسی که عمل‌زده شود و به بهانه "کار و خدمات اجتماعی"، عبادت، تهذیب، ارتباط، اتصال، نماز، زیارت، دعا و توسل را رها کند، در حال افراط و تفریط می‌باشد.

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

آیا ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی، عین زیارت امام حسین (ع) است؟ مثلا تمام گناهان گذشته زوار بخشیده می‌شود؟ (نکات مهمی در باب زیارت)

http://www.x-shobhe.com/shobhe/8841.html

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   زیارت