پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): تمامی احکام در اسلام اخلاقی است و اخلاق نیز با رعایت احکام محقق می‌گردد.

اخلاق در واقع همان «موضع‌گیری» شخص در مقابل هر موضوع و مقوله‌ای می‌باشد، از توحید و خداپرستی گرفته تا ساده‌ترین امور روزمره‌ی شخصی؛ و احکام بیان کننده و قوانین این موضع‌گیری‌هاست، یعنی چه باید کردها و چه نباید کردها. لذا اسلام برای خوردن یک لقمه نان یا نوشیدن یک جرعه آب نیز احکام دارد، تا اخلاق محقق شود. فرمود: «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق – من برای اتمام و اکمال مکارم اخلاقی مبعوث شدم» و جهان‌بینی و احکام (شرع) را آورد.

منتهی باید دقت داشت که در بسیاری از موارد، تشخیص «موضوع» و یا «آن چه در قبال یک موضوع یا یک لحظه باید و یا نباید انجام داد»، بر اساس احکام، بر عهده‌ی مکلف است. به عنوان مثال: فقه و فقیه بیان می‌دارد که «نوشیدن مشروبات سکرآور، مست کننده و الکلی، حرام است»، حال اگر کسی یک لیوان مایه در دست بگیرد و از فقه و فقیه سؤال کند که آیا نوشیدن این مایه حلال است یا حرام؟ پاسخ نمی‌دهد و می‌گوید: تشخیص موضوع با خودت است، اگر مصداق نوشیدنی‌های حرام باشد، حرام است – اگر مضرّ است نباید نوشیده شود و اگر حلال و مفید است، بدیهی است که اشکالی ندارد.

پس تشخیص به موقع تکلیف [چه باید کرد و چه نباید کرد بر اساس احکام]، بر عهده‌ی مکلف است که مستلزم تعقل، تفکر و بصیرت می‌باشد. به ویژه در اموری که مستحب، مکروه یا مباح بیان شده است، هر چند که گاه در واجبات و محرمات قطعی نیز چنین است. مثلاً دفن جسد مسلمان، واجب کفایی است. حال اگر کسی جسدی روی زمین افتاده را دید و دفن نکرد و بازگشت و از او پرسیدند: چرا دفن نکردی؟ و پاسخ داد: بیابان بود و ترسیدم حیوانات درنده به من حمله کنند – یا گفت: احتمال دادم قتلی باشد، لذا گفتم باید بیایم و به مسئولین خبر دهم! حکم درستی داده است و اگر غیر از این می‌نمود خطا بود.

در بسیاری از موارد انجام یک مستحب، می‌تواند حاکی از حماقت نیز باشد. فرض بگیرید مجلس ضیافتی است و همه دور هم جمع هستند، و کسی برود در اتاقی تنهایی بنشیند و نماز مستحبی بخواند! یا به بهانه‌ی عزاداری، بلندگوی هیئت را در کوچه گذاشته و شب و نیمه شب، با صدای بلند مداحی پخش کند و موجب آزار و اذیت همسایگان (مسلم و غیر مسلم) گردد.

در بسیاری از موارد نیز رعایت عرف (هر چند منطقی نباشد) لازم است، چرا که گاه عدم رعایت آن سبب بروز مشکلات و شائبه‌هایی می‌گردد و اسلام فرموده است که «اتّقوا مِن مَواضع التّهَم» یعنی از مواضع اتهام پرهیز کنید. چرا انسان عاقل باید کاری کند که مورد اتهام بی‌مورد، شماتت یا تحقیر قرار گیرد؟!

 نقل است پیامبر اکرم (ص) در سفری خواستند ناخن خود را بگیرند و به ایشان گفتند این قوم در فرهنگ خود ناخن گرفتن در چهارشنبه را بد و مذموم می‌دانند! نفرمود: بی‌خود می کنند و منطقی ندارد، بلکه فرمود: پس من نیز امروز نمی‌گیرم.

اما در برخی از موارد نیز اهمیت ندادن به عرف جامعه واجب هم می‌شود، مثل مقابله با بسیاری از خرافه‌ها. باید همان طور که دشمنان اسلام در اخلاق، ارزش‌ها و مواضع حق هنجار شکنی می‌کنند، مسلمانان علیه باطل بت‌شکنی کنند و اجازه ندهند که به هنجار، عادت، عرف و فرهنگ جامعه تبدیل شوند.

ازدواج دائم و موقت از جمله این مصادیق است:

نیاز روحی، روانی و جسمی زن و مرد به یک دیگر، عین خلقت است و توضیح نمی‌خواهد، لذا به هر طریقی در رفع نیاز خود خواهند کوشید. وقتی خداوند متعال فرمود: ازدواج را برای تسکین قرار دادم، یعنی این آرامش روحی، روانی و جسمی، به هیچ شکل و طریق دیگری و با هیچ جایگزین دیگری حاصل نمی‌گردد.

خداوند متعال ازدواج را تنها راه درست و مفید بیان نمود و آن را بسیار بسیار آسان قرار داد. تا جایی که یک زن و مرد می‌توانند به راحتی و بدون حضور و شهود دیگران، خود را به عقد دائم یا موقت یک دیگر در بیاورند. جدایی در عقد دائم را مشکل قرار داد و جدایی در عقد موقت را آسان (پایان مدت توافق شده) نمود، تا انسان به خاطر نیازهای طبیعی‌اش نه دچار مشکل شود و نه به راحتی کیان خانواده را از هم بپاشد.

اما، اغلب آداب، رسوم و سنن ما (به ویژه در عقد دائم) که عرف شده یا حتی اگر جدید باشد، به سرعت عرف می‌شود! وارداتی، خرافی، گاه مضحک و مضرّ ... و در نهایت تحمیل کننده‌ی هزینه‌های کلان و بالتبع بازدارنده است و نتیجه‌اش همین وضعیتی می‌شود که در بالا رفتن سن ازدواج، ازدیاد آمار طلاق و متأسفانه رواج ناهنجاری‌های اخلاقی و رفتاری می‌بینیم.

حال، آیا نباید جوانان و البته والدین آنها، ابراهیم (ع) گونه وارد میدان شده و بت‌شکنی کنند؟! آیا نباید خلاف این خرافه‌ها و عرف‌های وارداتی موهوم عمل نمایند؟! مگر می‌شود مسلمان نمازش طبق احکام و آموزه‌های اسلامی باشد، اما ازدواجش طبق احکام و عرف و فرهنگ غرب و شرق؟!

ازدواج موقت نیز همین‌طور است. چرا در عرف بد است؟! ازدواج موقت را در عرف بد کرده‌اند تا روابط نامشروع ضروری، طبیعی و خوب جلوه داده شود! چرا باید در جامعه ما داشتن دوست دختر و پسر و روابط آزاد به هر اندازه‌ای نه تنها عرف، بلکه شاخصه‌ی تمدن، آزادی و روشنفکری باشد، اما ازدواج موقت، خلاف عرف و فرهنگ جامعه باشد؟!

روابط جنسی زن و مرد، طبیعی‌ترین و از لازم‌ترین روابط بین آنهاست. لذا اگر فرهنگ مردم اسلامی است، باید بدانند که هیچ ضرورتی ندارد تا یک زن مجرد، مدت‌ها فشار غریزه‌ی جنسی خود را تحمل کرده و متحمل عواقب سوء آن گردد، تا حتماً مورد مناسبی برای ازدواج دائم پیدا کند. خیر؛ بلکه او می‌تواند، اجازه دارد و محق است که به راحتی و سهولت، این نیاز را مرتفع نماید. حتی راحت‌تر از آن که نیاز به خوردن و آشامیدن و مسکن یا پوشاک خود را مرتفع می‌نماید. آیا اسلام غیر از این فرموده است؟!

اگر فرهنگ آنها اسلامی نیست، چطور روابط آزاد با تمامی عواقب سوء شخصی و اجتماعی‌اش را می‌پذیرند، اما قانونمندی و تعهدآوری را نمی‌پذیرند؟! پس این عرف و فرهنگ غلط، باید شکسته شود.

منتهی دقت شود که هیچ دلیلی به جار و جنجال نیست. یکی از خواص و فواید ازدواج موقت، همین پنهان ماندن آن است، برای کسی که دوست دارد پنهان بماند. شاید به مصالح فردی و اجتماعی یک زن یا مردی نباشد که معلوم شود دیشب با کسی ازدواج موقت و رابطه جنسی داشته است و اصلاً به چه کسی مربوط است؟! و مگر (العیاذ بالله) روابط نامشروع را کسی می‌فهمد که ضرورت داشته باشد روابط مشروع را کسی بفهمد؟! اگر در قوانین مدنی نیز بیان شده که به ثبت برسانید، برای بهره‌مندی بیشتر از امکانات مدنی و نیز جلوگیری از مشکلات احتمالی حقوقی می‌باشد.

پس، در این مستحب باید ناهنجار شکنی کرد – باید راه کار ساده‌ی اسلام را پیش روی مردم گذاشت، تا به راه‌کارهای دشوار و مُهلک غیر اسلام و تقلید از غرب روی نیاورند. باید ازدواج موقت باشد، تا زنا نباشد.  

بدیهی است که ازدواج، چه دائم و چه موقت «احکام»، ضامن «اخلاق» و امنیت شخصی و اجتماعی می‌باشد.

مرتبط:

*- فرق ازدواج موقت با رابطه نامشروع (زنا) چیست؟ آیا اسلام هیچ محدودیتی مشخص کرده است؟ این سؤال را بسیار از ما می‌پرسند.

*- فلسفه تشریع متعه، یا همان ازدواج موقت چیست؟ و اندیشمندان و علمای معاصر در این زمینه چه نظری دارند؟

*- در مورد صیغه (ازدواج موقت) و اقدام جوانان به این امر و مورد قبول بودن آن از نظر اسلام و نیز درباره‌ی ارتباط و دوستی با نامحرم و یا روابط آزاد جنسی، به صورت شفاف و علمی توضیح دهید.

*- کلیات احکام ازدواج موقت 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام   ازدواج