«ایکس – شبهه»: اگر چه این مبحث بسیار گسترده است و باید از ابعاد و در موضوعات متفاوت مورد بحث و تحلیل قرار گیرد، اما به صورت خلاصه و اشاره مطالب ذیل ایفاد می‌گردد:

تردیدی نیست که هدف از خلقت و به ویژه خلقت انسان، سیر در اسماء (نشانه‌ها)ی الهی (عوالم خلقت) و معرفت و شناخت آنها به منظور «رشد و تقرب کمال» است. و اگر فرمود: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ - و من جن و انس را نيافريدم مگر براى اينكه عبادتم كنند - (الذاریات - 56)» تأکید بر همین معناست. چرا که انسان به سوی هدف خود می‌رود و عبد و در نتیجه بنده‌ی او می‌شود و کسی به کمال می‌رسد که هدفش «الله جل جلاله» باشد. چون ما بقی همه مخلوق و ناقص هستند.

در هدف بودن «تقرب به کمال» برای خلقت، هیچ کس شکی ندارد و نمی‌تواند داشته باشد، چرا که خود شاهد است که هر حرکتی [اعم از خوب و بد] به منظور دستیابی به کمالی صورت می‌پذیرد و همه‌ی خطاها نیز فقط به خاطر خطا در انتخاب مصداق کمال است.

اما، توجه به این نکته ضروری است که در سیر کمالی، انسان تنها نیست. او در عالمی زندگی می‌کند که همه‌ی اجزای آن به هم پیوسته و مرتبط هستند و هیچ خلائی وجود ندارد. پس اگر خللی در سیر تکاملی پیش آید، به همه‌ی اجزای خلقت تسری می‌یابد و مانع از رشد و کمال می‌شود.

حکومت بر اساس علم و عدل، از ضروریات اجتناب ناپذیر امکان تکامل است. خداوند معصومین (ع) را به عنوان انسان کامل رهبر قرار داد و کمال انسان در پذیرش آنها و تبعیت است. اما انسان‌هایی در برهه‌هایی طغیان کرده و راه رشد و کمال را مسدود کردند. ولی این دلیل نمی‌شو که بتوانند بر خدا و حکمت‌ و قدرت الهی مستولی شوند. لذا انسان در افت و خیزهای رشد خود به جایی می‌رسد که با ناامیدی از مکاتب و نظریه‌ها و ...، خود خواهان حکومت عدل الهی می‌گردد. و ظهور حضرت و حکومت ایشان آن خواست عمومی را که منطبق با حکمت خلقت است، محقق می‌گرداند.

کلمات کلیدی:     امام مهدی