x-shobhe: چرایی آن مربوط به علم، حکمت و ارادهی خالق کریم است که در تحقق امرش از هیچ کس سؤال یا مشورت نمینماید. چرا که سؤال و مشورت منشعب از نیاز و نشان از کاستی و نقص دارد. و او غنی و سبحان میباشد.
باید همیشه به یاد داشت که پروردگار عالم، فقط در برخی از امور و آن هم در محدودهی معینی به انسان اراده و قدرت اختیار و انتخاب داده است و در بقیهی امور جبری که مبتنی بر علم و حکمت و ارادهی اوست حاکم میباشد. لذا شیعه متفاوت از معتزله و اشاعره که جبر کامل یا اختیار کامل معتقد هستند، به «نه جبر (مطلق) است و نه اختیار (مطلق)، بلکه امری بین این دو است» قایل و معتقد میباشد.
اموری چون «تولد»، زمان و مکان آن نیز از امور جبری است و به هیچ وجه در اختیار انسان نمیباشد. لذا خداوند حکیمی که هیچ موجودی را بیهدف خلق نکرده است، بر اساس هدف خلقت از هر انسانی، رسالتی که در زمان حیات بر عهده دارد، نیازها و شرایط لازم برای رشد او ... و سایر حکمتها، هر کسی را در زمان و نقطهی خاصی به دنیا میآورد.
اما، نباید گمان نمود که مسلمان و شیعه شدن کسی، ناشی از جبر محیط و زمان است! چرا که اعتقاد به اصول عقاید [بر اساس فقه شیعی که همان فقه اصیل اسلام میباشد]، تحقیقی و یقینی است و تقلید در اصول اعتقادی جایز نمیباشد. لذا کسی نمیتواند مدعی شود که من موحد و مسلمانم، چون والدین من مسلمانند و یا در محیط اسلامی به دنیا آمده و رشد کردهام. اعتقاداتی که مبتنی بر چنین تقلیدی باشد، مقبول و مؤثر در رشد و قرب به کمال مطلق نمیباشد. بلکه او باید با تحقیق [متناسب با عقل و امکانات خود] به یکتایی خداوند متعال – نبوت پیامبر اکرم (ص) – برپایی معاد و نیز عدل الهی و ضرورت امامت پی ببرد و این امر برای همگان و در عصر و مکانی میسر است.
پس، فرقی نمیکند که شخص در کدام نقطهی دنیا و چه زمانی به دنیا آمده باشد. در هر حال به او قدرت تعقل، تفکر، منطق، اختیار و اراده داده شده است تا حق را از باطل تمیز داده و در صراط مستقیم حرکت نماید. و البته:
«لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها لَها ما كَسَبَتْ وَ عَلَيْها مَا اكْتَسَبَت ...» (البقره – 286)
ترجمه: خداوند هيچ كس را، جز به اندازه تواناييش، تكليف نمىكند. (انسان،) هر كار (نيكى) را انجام دهد، براى خود انجام داده و هر كار (بدى) كند، به زيان خود كرده است.
کلمات کلیدی:
گوناگون