پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

تلقین نیز اگر حق، درست و مثبت باشد، نه تنها هیچ ایرادی ندارد، بلکه لازم و ضروری نیز می‌باشد، چنان که تمامی اذکار مثبت و منفی، جنبه و اثر تلقینی هم دارند.

●- "القا – تلقین" به معنای درستش، یکی از طرق نزول وحی بر انبیای الهی می‌باشد، چنان که شیاطین نیز پیام‌هایشان را به یکدیگر و پیروان، وحی و القا می‌نمایند.

آیا انسان عاقل و مؤمن، مستمر به خودش یادآوری و القا ننماید که: «من، انسانم و حیوان نیستم – من به توحید و معاد و بالتبع به اسلام و قرآن مجید، ایمان دارم – من محب، پیرو و مطیع اهل عصمت علیهم السلام هستم – من از دشمنان خدا و ملامت کنندگان، باکی ندارم و ...»؟!

نماز:

اما، «خود نماز به طور ذاتی و فی نفسه» یعنی چه؟! مثل این است که پرسیده شود: «فلان میوه یا دارو، چه آثاری دارد؟» بدیهی است که آثار بسیاری دارند، اما برای مصرف کننده مؤثر واقع می‌شوند. لذا در پرسش نیز به آثارش بر انسان تأکید شده است، یعنی بر نمازگزار.

"نماز = صلاة"، یک دستور العمل برای یاد و وصل شدن است، و هیچ دستورالعملی تا اجرا نشود، اثر ندارد. لذا می‌توان به حکمت‌ها و آثار نماز اشاره نمود، اما همه در صورت اقامۀ درست و مقبول آن محقق می‌گردد.

"نماز" به خودی خود، مانند قرآن کریم می‌باشد که سبب شِفا و رحمت یک عده و خسران بیشتر عده‌ای دیگر می‌گردد: «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا - از قرآن، آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان، نازل می‌کنیم؛ و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمی‌افزاید / الإسراء، 82»؛ از این‌رو در قرآن مجید، ضمن فرمان و تأکید بر نماز و برشمردن آثار و برکاتش، فرمود:

«فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ * الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ * الَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ» (الماعون، 4 تا 7)

ترجمه: پس وای بر نمازگزارانی [که] * در نماز خود سهل‌انگاری می‌کنند [سبک می‌شمارند] * همان کسانی که ریا می‌کنند * ...

پس مهم این است که چه کسی، نماز را چگونه برپا می‌دارد؟

نماز فی نفسه:

●- پس نماز و یا "صلاة از ریشه صلّ"، راه‌کار و وسیلۀ "وصل شدن" به آسمان رحمت واسعۀ معبود می‌باشد. نماز "ذکر – یاد کردن" است و "ذکر"، وصل کننده می‌باشد.

فرمود: «إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي – همانا من «اللّه» هستم؛ إلهی جز من نیست! پس مرا بپرست (بندگی کن)، و نماز را برای یاد من بپادار / طه، 14».

قطره چون به دریا و اقیانوس برسد، دیگر قطره نیست؛ و مؤمن چون برای یاد خدا نماز را برپا دارد، وصل می‌شود و خود تجلی حق تعالی می‌گردد.

نماز پاک کننده است:

در این عالم، برای جسم و روح، هم پاک و پاک کننده وجود دارد و هم ناپاک [نجس] و نجس کننده؛ آب روانی که رنگ و بویش تغییر نکرده باشد، پاک و پاک کننده است، اما همین خونی که مایۀ حیات می‌باشد، اگر بیرون بیاید، نجس و نجس کننده است.

اما، نکته اینجاست که "نجاسات" با "مطهرات"، پاک می‌شوند، چنان که "اسلام" طاهر و مطهر است، و پاک کنندۀ نجاست شرک می‌باشد.

اما، پاک کردن نجس با پاک کنندۀ مناسبش، متسلزم "وصل" است، اگر نجسی در یک سو باشد و آب پاکی در سویی دیگر و هیچ گاه اتصالی برقرار نشود، هرگز آن نجس پاک نمی‌شود.

"نماز"، به خودی خود، یک اتصال پاک کننده می‌باشد؛ چنان که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند:

«مَنْ صَلَّی صَلَاةً لَا یذْکرُ فِیهَا شَیئاً مِنْ أَمْرِ الدُّنْیا لَا یسْأَلُ اللَّهَ شَیئاً إِلَّا أَعْطَاه» (بحارالأنوار، ج 81، ص 249)

ترجمه: کسی که دو رکعت نماز بخواند و در آن دو رکعت، قلب خود را به چیزی از امور دنیا مشغول نکند، چیزی نیست که از خدا مسئلت نماید، مگر این که به او عطا کند.

"نماز"، بدی‌ها را می‌زداید، چرا که نماز "حَسَنه" است و حسنات، بدی‌ها را می‌زدایند، لذا با تأکید بر نماز فرمود:

«وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ذَلِكَ ذِكْرَى لِلذَّاكِرِينَ» (هود علیه السلام، 114)

ترجمه: در دو طرف روز، و اوایل شب، نماز را برپا دار؛ چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها را) از بین می‌برند؛ این تذکّری است برای کسانی که اهل تذکّرند!

شرط صحت و شرط قبول

با توجه به آیات و احادیث، در مورد نماز، آثار و برکاتش، که ستون دین، معراج مؤمن، نهی کننده از فحشا و منکر می‌باشد، می‌توان کتاب‌ها نوشت، چنان که تا کنون نوشته‌اند؛ اما، باید دقت نمود که "شرط صحّت" با "شرط قبول" متفاوت است. اگر نماز صحیح نباشد، کلاً باطل است، اما اگر صحیح باشد، ولی مقبول واقع نشود، معطل می‌ماند و بی‌اثر می‌شود، چنان که در زیارت ناحیۀ مقدسه، به محضر سیدالشهداء علیه السلام، اظهار می‌دارند که «لَقَدْ قَتَلُوا بِقَتْلِک َ الإسْلامَ وَ عَطَّلُوا الصَّلوةَ وَ الصِّیامَ – همانا با کُشتن تو، اسلام را کشتند؛ و نماز و روزه با تعطیل کردند» - تعطیل کردن، یعنی معطل و بی‌نتیجه و ثمر نمودن.

اگر کسی شرایط صحت نماز را از پاکی لباس و مکان، وضو، رو به قبله ایستادن و ... گرفته تا وقت و نیت و تکبیرش و رعایت ارکان و ترتیبش و ... رعایت نماید، نمازش "صحیح" است، اما معلوم نیست که "مقبول" نیز واقع شده باشد. چرا که قبولی‌اش شروط دیگری چون: خلوص نیّت، حضور دل، خشوع، توجه، ولایت‌پذیری و ... دارد. پس آثار و برکات نماز، منوط به "قبولی" آن از سوی ربّ العالمین می‌باشد. شاید نماز خوارج گذشته و حال نیز به حسب ظاهر صحیح باشد.

حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند:

«مَن قَبِلَ اللّه ُ مِنْهُ صَلاةً واحِدَةً لَم يُعَذِّبْهُ وَمَن قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَهة لَم يُعَذِّبْهُ» (كافى، ج 3، ص 266)

ترجمه: خداوند از هر كس يك نماز را قبول نماید، عذابش نمی‌کند، و [اگر] از کسی يك كار نيك را قبول كند، عذابش نمى‌نمايد.

امام خامنه‌ای:

«... نماز جسمی دارد و روحی. به این باید توجه بشود. یعنی تک تک ما، خود من و دیگران باید به این توجه کنیم. نماز قالبی دارد و مضمونی؛ جسمی دارد و روحی. مواظب باشیم جسم نماز از روح نماز خالی نماند. 

نمی‌گوئیم جسم بیروح نماز هیچ اثری ندارد؛ چرا، بالاخره یک اثرکی دارد؛ اما آن نمازی که اسلام و قرآن و شرع و پیغمبر و ائمه (علیهم‌السّلام) این همه روی آن تأکید کردند، نمازی است که جسم و روحش هر دو کامل باشد. این جسم هم متناسب با همان روح فراهم شده؛ قرائت دارد، رکوع دارد، سجود دارد، به خاک افتادن دارد، دست بلند کردن دارد، بلند حرف زدن دارد، آهسته حرف زدن دارد. این تنوع برای پوشش دادن به همه‌ی آن نیازهائی است که به وسیله‌ی نماز بایستی برآورده شود که هر کدام رازی در جای خود دارد و مجموعه‌ی اینها، قالب و شکل نماز را به وجود می‌آورد. این شکل خیلی مهم است، لیکن روح این نماز توجه است؛ توجه. بدانیم چه کار داریم می‌کنیم. نماز بی‌توجه - همان طور که عرض کردم - اثرش کم است.» (29/08/1387)

●- بنابر این، باید بکوشیم تا نماز را بیشتر بشناسیم، دوستش داشته باشیم، صحیح اقامه کنیم، و البته با خلوص نیت، توجه خاص، خضوع و خشوعی در محضر حق تعالی، که مقبول واقع شود و آثار مطلوبش را مترتب سازد.

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

آیا خود نماز، یا ذکر خداوند، به طور ذاتی و فی نفسه اعمال انسان را اصلاح نمی‌کند؟ اگر نکند، تلقینی است مانند سایر تلقین‌‌های ساختگی.

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/right/11188.html 

 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام   دعا   عبادت   نماز