پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

توجه و اشتغال مستمر به زندگی مادی از یک سو و اثر فزایندۀ تبلیغات مستقیم و غیر مستقیم ماده‌گرایی در "جنگ شناختی" از سوی دیگر، سبب شده تا حتی موحدان و معتقدان به قیامت، اسلام، قرآن کریم و ... نیز خودآگاه یا ناخودآگاه، همه چیز را مادی ببینند و همین امر سبب خلط مباحث در ذهن و نادرستی شناخت‌ها و حتی ایجاد پرسش‌ها و شبهات می‌گردد. بدیهی است که تغییر مکان با ارتقای درجات و مقامات، دو مقولۀ متفاوت می‌باشند.

مکان:

"بهشت و جهنم"، اگر چه دارای طبقات می‌باشند، اما هر دو مکان استقرار اهلش می‌باشند، چنان که زمین، مکان استقرار آدمیان و بسیاری از موجودات دیگر می‌باشد و بدیهی است که «مکان» با «مقام» متفاوت می‌باشد. البته تعریف "بهشت" فقط مکانی سرسبز و پر نعمت و تعریف فقط جهنم مکانی تاریک و آتشین نمی‌باشد؛ چنان که در آیاتی تصریح شده که انسان را به بهشت و یا جهنم می‌برند و در آیاتی تصریح شده که بهشت یا جهنم را می‌آورند؛ مانند:

«وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ» (الزّمر، 73)

- و كسانی كه تقوای الهی پيشه كردند گروه گروه به سوی بهشت برده می‏شوند، هنگامی كه به آن می‏رسند درهای بهشت گشوده می‏شود، و نگهبانان به آنها می‏گويند: سلام بر شما! گوارا باد اين نعمتها برايتان! داخل بهشت شويد و جاودانه بمانيد.

«وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ» (الشعراء، 90)

- (در آنروز) بهشت برای پرهيزگاران نزديك می‏شود.

«وَسِيقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاءُوهَا فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَتْلُونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِ رَبِّكُمْ وَيُنْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَذَا قَالُوا بَلَى وَلَكِنْ حَقَّتْ كَلِمَةُ الْعَذَابِ عَلَى الْكَافِرِينَ» (الزّمر، 71)

- و كسانيكه كافر شدند گروه گروه به سوی جهنم رانده می‏شوند وقتی به دوزخ می‏رسند درهای آن گشوده می‏شود، و نگهبانان دوزخ به آنها می‏گويند: آيا رسولانی از ميان شما نيامدند كه آيات پروردگارتان را برای شما بخوانند، و از ملاقات اين روز شما را برحذر دارند؟! می‏گويند: آری (پيامبران آمدند و آيات الهی را بر ما خواندند) ولی فرمان عذاب الهی بر كافران مسلم شده است.

«وَجِيءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسَانُ وَأَنَّى لَهُ الذِّكْرَى» (الفجر، 23)

- در آن روز دوزخ را بياورند، در آن روز انسان متذكّر شود و كجا اين تذكر براى او سودمند افتد؟!

اما، در هر حال مقصود کلّی از «بهشت و جهنم»، دو مکان است که اهل هر کدام در آنها استقرار می‌یابند.

درجه (مقام):

اما، درجه به معنای مرتبه و منزلت آدمی می‌باشد. در یک مرتبۀ صفری قرار داریم (مانند نقطۀ صفر مرزی) سپس یا پایین‌تر می‌رویم و یا بالاتر.

«وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَلِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمَالَهُمْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ» (الأحقاف، 19)

- و براى هر يك در [نتيجه] آنچه انجام داده‏‌اند درجاتى است و تا [خدا پاداش] اعمالشان را تمام بدهد و آنان مورد ستم قرار نخواهند گرفت.

اگر چه انحراف و انحطاط نیز مراتب و درجاتی دارد و هیچ‌گاه کافر، مشرک، ظالم، جنایتکار و فاسق، در درجۀ مؤمن یا مسلمانی قرار ندارد که مرتکب گناهی شده است؛ اما معمولاً «درجه»، مانند پله‌کانی که از آن بالا می‌روند، به مراتب رشد، کمال و قُرب به معبودِ محبوب گفته می‌شود و به سیر نزولی، «دَرَکات» گفته می‌شود:

«الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ» (التوبة، 20)

- آنها كه ايمان آوردند و هجرت كردند و با اموال و جانهايشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان (درجاتشان) نزد خدا برترین است و آنها به موهبت عظيم رسيده‌اند.

بنابراین، حتی مؤمنان نیز در یک سطح و درجه از کمالات و مقامات قرب قرار ندارند:

«لَا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا» (النساء، 95)

- افراد با ايمانی كه بدون بيماری و ناراحتی (عذر مقبول) از جهاد باز نشستند، با مجاهدانی كه در راه خدا با مال و جان خود جهاد كردند يكسان نيستند، خداوند مجاهدانی را كه با مال و جان خود جهاد نمودند بر قاعدان برتری (درجه) بخشيده و به هر يك از اين دو دسته (به نسبت اعمال نيكشان) خداوند وعده پاداش نيك داده و مجاهدان را بر قاعدان برتری و پاداش ‍ عظيمی بخشيده است.

رشد و ارتقای درجات در بهشت

حیات اخروی در بهشت یا جهنم، جای عمل نیست، بلکه دارِ نتیجه است. لذا چنین نیست که کسی در جهنم مرتکب گناهان بیشتری شود و مراتبش پایین‌تر رود و یا در بهشت اعمال صالح و حسنه‌ای انجام دهد، تا مراتب و درجاتش بالاتر رود؛ اما این بدان معنا نیست که در آنجا «سکون» باشد. حیات، به معنای حرکت است و سکون در هیچ عالَمی وجود ندارد.

مگر می‌شود که در این دنیای محدود و فانی، آدمی با کسب علم و فضایل رشد یابد، اما در بهشت که حقایق برایش مشهود گشته و در سلامت کامل زندگی می‌کند، رشد نیابد؟!

جلسات معرفتی

جایگاه مؤمن با اعمال صالحش، بهشت خداست؛ اما بدیهی است که بی‌معرفت و بی‌سواد به بهشت نمی‌رود؛ بلکه ابتدا در برزخ تحت تعلیم علما، اولیاء الله، شهداء، صالحین و اهل بیت علیهم السلام قرار می‌گیرند تا قابلیت ورود به بهشت را بیابند و از آنجا که معرفت الله محدود نیست؛ در بهشت نیز این معرفت افزایی که سبب ارتقای درجات می‌شود، تداوم دارد.

آیت الله جوادی آملی: شیخنا الاستاد، جناب حکیم الهی قمشه‌ای، بارها می‌فرمود که «امیدواریم در بهشت نهج البلاغه را در خدمت حضرت امیر علیه السلام بخوانیم». (پایگاه حوزه)

●- دقت شود که رشد و کمال، یعنی بالاتر رفتن درجات، مقامات و مراتب وجود که سبب قُرب بیشتر می‌شود و خداوند سبحان محدود نیست که به آن برسد و متوقف گردد!

«وَإِذَا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيمًا وَمُلْكًا كَبِيرًا * عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُنْدُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا‌» (الإنسان، 20 و 21)

- و چون آنجا را ببینی، نعمتی فراوان و سرزمینی (کشوری) بزرگ بینی * بر اندامشان جامه‌هایی از حریر نازک و سبز رنگ و دیبای ستبر است و با دستبندهایی از نقره آراسته شده‌اند، و پروردگارشان باده طهور به آنان می‌نوشاند.

بدیهی است که بهشت و نعماتش نیز باید با اوصافی تعریف شود که آدمی در دنیا معنا و مفهوم آنها را درک می‌کند، اما حقیقتش چیزی دیگر و فراتر می‌باشد.

اهل بهشت، مملکت و پادشاهی دارند و به غیر از شراب‌های بهشتی، خداوند سبحان خود به آنان «شراب طهور» می‌نوشاند تا مراتب پاکی و قداست آنها بالاتر رود.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار؛ متشکریم.

پرسش:

آیا در بهشت امکان ارتقاء درجه وجود دارد یا خیر؟ یعنی مثلاً شخصی که در مکانی در بهشت زندگی می‌کند آیا در آن مکان جاودانه‌ هست، یا امکان ارتقاء درجه برای او وجود دارد؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/resurrection/12863.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  اعتقادی   معاد