ایکس – شبهه: آیه مبارکه و ترجمه آن به شرح ذیل است:

«وَسِيقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاؤُوهَا فُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِّنكُمْ يَتْلُونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِ رَبِّكُمْ وَيُنذِرُونَكُمْ لِقَاء يَوْمِكُمْ هَذَا قَالُوا بَلَى وَلَكِنْ حَقَّتْ كَلِمَةُ الْعَذَابِ عَلَى الْكَافِرِينَ» (الزمر، 71)

ترجمه: و كسانى كه كفر ورزيده‏اند گروه گروه به سوى جهنم رانده شوند، تا آن گاه كه بدان جا رسند درهايش گشوده گردد و نگهبانانش (از روى توبيخ و سرزنش) به آنها گويند آيا فرستادگانى از (جنس) خودتان به سوى شما نيامدند كه آيات پروردگارتان را بر شما بخوانند و شما را از ملاقات اين روزتان بيم دهند؟ گويند: چرا، و لكن (ما بر كفر و عناد خود اصرار كرديم تا) وعده عذاب (الهى) بر كافران ثابت گرديد.

الف - خداوند متعال، خالق، علیم، حکیم، رحمان، رحیم و هادی است و بشر را از طرق مختلف به سوی رشد و کمال – که در شناخت و ایمان به او و پیمودن صراط مستقیم به امر او محقق می‌گردد - هدایت می‌کند و این انسان که با میل، اراده و اختیار خود، می‌تواند تسلیم شود و یا طریق جهل، هبوط و سقوط به درکات تا «اسفل السافلین» را بپیماید.

بدیهی است که حکمت الهی ایجاب می‌نماید که هدایت [تکوینی و تشریعی] نماید و بدون هدایت نیز کسی را معذب ننماید. لذا فرمود:

«مَّنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدي لِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولاً» (الإسراء، 15)

ترجمه: هر كس به راه آمد (هدایت شد) تنها به سود خود به راه آمده و هر كس بيراهه رفته تنها به زيان خود بيراهه رفته است و هيچ بردارنده‏اى بار گناه ديگرى را بر نمى‏دارد و ما تا پيامبرى برنينگيزيم به عذاب نمى‏پردازيم.

و نیز تصریح نمود: اگر قبل از ارسال رسول معذب کنیم، آنان حجت در دست دارند که چرا ما را خبر و هدایت نکردی؟

«وَلَوْ أَنَّا أَهْلَكْنَاهُم بِعَذَابٍ مِّن قَبْلِهِ لَقَالُوا رَبَّنَا لَوْلَا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ مِن قَبْلِ أَن نَّذِلَّ وَنَخْزَى» (طه، 134)

ترجمه: و اگر ما آنان را قبل از [آمدن قرآن] به عذابى هلاك مى‏كرديم قطعا مى‏گفتند پروردگارا چرا پيامبرى به سوى ما نفرستادى تا پيش از آنكه خوار و رسوا شويم از آيات تو پيروى كنيم؟

ب – اما به چند نکته‌ی مهم باید توجه شود:

اول آن که بدانیم او خالق و هادی بندگانش است و به نیازهای آنان و چگونگی مرتفع شدن آنها علم دارد و از جمله نیاز هدایت؛ پس اعزام رسول و زمان و مکان ارسال آنها در اختیار بندگان و سفارشی نیست که هر کس بر اساس ذوق خود رسولی بطلبد و اگر غیر از آن بود، اطاعت و تبعیت ننماید. اوست که می‌داند رسالتش را کجا قرار دهد تا هدایت محقق شده و اتمام حجّت شود؟

«وَإِذَا جَاءتْهُمْ آيَةٌ قَالُواْ لَن نُّؤْمِنَ حَتَّى نُؤْتَى مِثْلَ مَا أُوتِيَ رُسُلُ اللّهِ اللّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ أَجْرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ اللّهِ وَعَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا كَانُواْ يَمْكُرُونَ» (الأنعام، 124)

ترجمه: و چون آيتى برايشان بيايد مى‏گويند هرگز ايمان نمى‏آوريم تا اينكه نظير آنچه به فرستادگان خدا داده شده است به ما [نيز] داده شود خدا بهتر مى‏داند رسالتش را كجا قرار دهد به زودى كسانى را كه مرتكب گناه شدند به [سزاى] آنكه نيرنگ مى‏كردند در پيشگاه خدا خوارى و عذابی سخت‏ خواهد رسيد.

دوم آن که: ارسال رسل برای هر قومی بدان معنا نیست که ما بگوییم خب حالا ما چند هزار نفر ، در این زمان و در این شهر جمع شدیم و قومی را تشکیل دادیم، پس رسول ما چه شد؟  بلکه رسولان خداوند حکیم می‌آیند و تعلیمات و ابلاغ‌شان به همه اقوام می‌رسد.

سوم آن که: بشارت دهنده به راه سعادت (مبشر) و بیم دهنده از هلاکت (منذر) و نیز معلم، راهنما، الگو (اسوه) و حجّت خدا حتماً نباید شخص پیامبری باشد که به او وحی می‌رسد. خداوند منّان به هر انسانی عقل داده است که نبی درونی اوست و اگر محجوب نگردد، معصوم است و خطا هم نمی‌کند – پیامبر و کتاب قرار داده است که در اختیار همگان هست – امامان و حجج خود را قرار داده است که در هر زمانی و برای هر قومی بوده و هستند (چه ما بشناسیم و یا نشناسیم) – عالمان، دانشمندان، ناصحین، امر کنندگان به معروف و نهی کنندگان از منکر نیز بوده و هستند:

«وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُون» (آل عمران، 104)

ترجمه: و بايد از ميان شما گروهى [مردم را] به نيكى دعوت كنند و به كار شايسته وادارند و از زشتى بازدارند و آنان همان رستگارانند.

و در آیه بعد می‌فرماید شما از کسانی نباشید که وقتی برایتان علم حاصل شد، اعراض کرده و اختلاف کنید:

«وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ» (آل عمران، 105)

ترجمه: و چون كسانى مباشيد كه پس از آنكه دلايل آشكار برايشان آمد پراكنده شدند و با هم اختلاف پيدا كردند و براى آنان عذابى سهمگين است.

و نیز فرمود: از این رو فرمود شما مسلمانان را شاهد امم و پیامبر اکرم (ص) را شاهد شما و جهانیان قرار دادیم. یعنی شما دلیل آن هستید که هدایت ابلاغ شد و صورت گرفت. شما پذیرفتید و عده‌ای نپذیرفتند.

ج – پس حجت برای همگان به اتمام می‌رسد و خداوند متعال نیز هر کس را به اندازه‌ی وسعش مکلف نموده و مؤاخذه می‌نماید. همه عقل دارند، شعور دارند، اختیار و اراده دارند، بشارت‌ها و انذارها به آنان می‌رسد، پیامبر جهانی و دین نهایی را فرستاده است، قرآن کریم در اختیار همگان هست، آموزه‌های معصومین (ع) برای همه وجود دارد، امام و حجت خدا در زمین همیشه هست ...، لذا معنای ندارد که گفته شود: چرا ما و برخی دیگر پیامبر نداریم، کتاب نداریم، امام  نداریم، مبشر و منذر نداریم، هادی و متذکر و الگو نداریم. حتماً نباید اسم، مشخصات، شناسنامه و محل تولد و زمان حضورش آن باشد که ما می‌پسندیم. لذا فرمود:

«إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا» (الإنسان، 3)

ترجمه: ما راه را به او نشان داديم خواه شاكر باشد و پذيرا گردد يا ناسپاس

کلمات کلیدی:  قرآن