پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): همان‌گونه که اشاره نمودید، "اسم و آیه"، هر دو به "نشانه" ترجمه و معنا شده‌اند، چرا که گاه زبان‌ها نسبت به یک دیگر، کمبود کلمه و واژه‌ی دقیق برای جایگزینی دارند، به ویژه تمامی زبان‌ها، در مقابل زبان عربی که چه به لحاظ لغت و چه به لحاظ دستور زبان [ادبیات] بسیار غنی و جامع می‌باشد؛ [و شاید سپس فرانسوی].

اسم:

اسم، نشانه‌ای برای معرفی فرد یا شیء می‌باشد. مثل این که در فارسی بگوییم: «نام او الله یا خداوند است» و یا «نام این میز یا صندلی» می‌باشد. بنابراین، وقتی اسم شخص یا چیزی برده می‌شود، روشن می‌شود که اشاره و یا سخن، راجع به کیست یا چیست؟

"اسم"ها، گاهی حقیقی هستند و گاهی اعتباری، لذا گاه با مسمّا هستند و گاه بی‌مسما. به عنوان مثال: اسم‌هایی که روی اشیاء یا جانداران گذاشته‌ایم، همه اعتباری می‌باشند، چنان که در هر زبانی، اسم دیگری دارند؛ و همین‌طور ممکن است که نام کسی "حَسَن" باشد، اما فاقد حُسن و محسنات حقیقی باشد. اما اگر گفته شد که "این پدر است، این مادر است، این امام است و ..."، اسم‌های حقیقی هستند، یعنی به آن اشخاص، به لحاظ پدر، مادر، امام، معلم، پزشک، وکیل، کارگر و ... بودن توجه و اشاره شده است.

"اسم"های حقیقی، در مقام الفاظ، خودشان "نشانه‌"ای هستند برای معنا و مفهوم‌شان، و آن معنانی و مفاهیم نیز اسم‌ و نشانه‌ای هستند برای وجودی که با آن اسم خوانده می‌شود.

به عنوان مثال: وقتی گفته می‌شود: «علیم»، یک اسم است و نشانه است از مفهوم "علم داشتن" و این معنا و مفهوم نیز نشانه است برای کسی که "علیم" می‌باشد.

●- «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ»، به سه اسم (نشانه) تحت عنوان «الله، رحمن و رحیم» اشاره دارد که هر کدام معنا و مفهومی خاص دارند که آن معنا و مفهومی که درک می‌کنیم، نشانه‌هایی از "وجود" ذات اقدس باریتعالی می‌باشد.

***- «وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» (الأعراف، 189)

ترجمه: و برای خدا، نامهای نیک است؛ خدا را به آن (نامها) بخوانید! و کسانی را که در اسماء خدا تحریف می‌کنند (و بر غیر او می‌نهند، و شریک برایش قائل می‌شوند)، رها سازید! آنها بزودی جزای اعمالی را که انجام می‌دادند، می‌بینند!

●- فرمود: هر چه هستی است و کمال یافته است، اسم و نشانه‌ی هستی بخش است، پس تمامی "اسمای حسنا – اسمای کمالیه"، اسم و نشانه‌ی او هستند؛ چنان که حیّ، علیم، حکیم، قادر، غنی، جمیل و ...، همه اسم و نشانه‌ی او هستند، حال در هر چه که و به هر مقداری که ظهور یابند.

●- فرمود: که خداوند متعال را با این اسم‌های کمالیه بخوانید. یعنی خداوند متعال به واسطه‌ی اسم‌ها و نشانه‌هایش شناخته و خوانده می‌شود. پس شما نیز او را این چنین بخوانید.

آیه:

معنی "آیه" در فارسی نیز "نشانه" است، اما به نظر می‌رسد که یک تفاوت اساسی با "اسم" دارد و آن تفاوت این است که «آیه، مانند اسم، نشانه‌ای برای خواندن کسی یا اشاره به او و سخن گفتن از او نیست، بلکه "آیه" نشانه‌ای است که ضمن گواه بودن بر وجود صاحب نشانه، "عقل و قلب (انسان) را به سوی او راهنمایی و هدایت می‌نماید. مانند تابلوی راهنمایی و رانندگی در خیابان‌ها و جاده‌ها، که ضمن آن که خودش فقط یک نشانه است، نشان می‌دهد که در نزدیکی تقاطع وجود دارد و یا راه رسیدن به فلان خیابان و یا شهر، از این مسیر می‌باشد.

«إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ» (آل عمران، 190)

ترجمه: مسلماً در آفرینش آسمانها و زمین، و آمد و رفت شب و روز، نشانه‌های (روشنی) برای خردمندان است.

زمین و آسمان و هر چه در آنهاست، همه "اسم الله" هستند، چون مخلوقند و مخلوق نیز نشانه‌ی خالق است، اما در این آیه می‌فرماید که «در امر آفرینش، نظم و در مدار قرار داشتن سیارات، چرخش و پدید آمدن شب و روز، نشانه‌هایی است برای صاحبان خرد»! یعنی کسی که عقل دارد و در مورد موضوعی یا امری تفکر و تعقل می‌نماید، این نشانه‌ها او را راهنمایی می‌کنند به سوی صاحب نشانه، و دلالت می‌کنند بر خالقی که علیم و حکیم و قادر است و ربوبیت می‌نماد.

«الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» (آل عمران، 191)

ترجمه: همانها که خدا را در حال ایستاده و نشسته، و آنگاه که بر پهلو خوابیده‌اند، یاد می‌کنند؛ و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین می‌اندیشند؛ (و می‌گویند:) بار الها! اینها را بیهوده نیافریده‌ای! منزهی تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!

"فکر"، کار ذهن است روی معلومات، برای رسیدن و معلوم نمودن مجهولات، مثل حل معادلات یک یا دو یا چند مجهولی در ریاضیات؛ بالاخره تا معلوماتی وجود نداشته باشد، هیچ مجهول دیگری نیز معلوم نخواهد شد.

در این آیه می‌فرماید: زمین و آسمان و هر چه در آنهاست، برای همگان مشهود و معلوم می‌باشد؛ بالاخره هر کافری هم می‌بیند که زمین و آسمان و هر چه در آنهاست، آفریده شده‌اند و با نظمی بسیار علیمانه، حکیمانه اداره می‌شوند؛ مهم این است که اهل ایمان، روی این داده‌ها و معلومات اولیه فکر می‌کنند و مجهولات بسیار دیگری برایشان معلوم می‌شود و ابواب علم و حکمت به رویشان باز می‌شود. پس، این آیات (نشانه‌ها)، آنها را رهنمود گردیده است.

اهل عصمت علیهم السلام، هم "اسم الله" هستند و هم "آیة الله".

هر مخلوقی، "اسم الله" و نشانه‌ی خالق است، و هر چه مرتبه‌ی وجودی یک مخلوق کامل‌تر و والاتر باشد، بیشتر "اسم و نشانه"ی اوست، لذا معصوم یا همان انسان کامل، "اسمِ اعظم" خداوند متعال می‌باشد؛ و خداوند متعال فرمود که مرا با این اسم‌ها (نشانه)ها بخوانید؛ یعنی به واسطه‌ی آنها که حجت‌های من بر شما هستند، مرا بشناسید و بخوانید. چنان که امام صادق علیه السلام، در شرح آیه‌ی شریفه‌ی «وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا – و برای خداوند است، اسم‌های حسنا (نیکو و برتر)، پس او را با این (اسم‌ها) بخوانید»، فرمودند:

«نَحْنُ وَ اَللَّهِ اَلْأَسْمَاءُ اَلْحُسْنَى اَلَّتِي لاَ يَقْبَلُ اَللَّهُ مِنَ اَلْعِبَادِ عَمَلاً إِلاَّ بِمَعْرِفَتِنَا» (اصول کافی / ترجمه مصطفوی ؛ ج 1 , ص 196)

ترجمه: سوگند بخدا مائيم آن نامهاى نيكو كه خدا عملى را از بندگان نپذيرد مگر آنكه با معرفت ما (شناخت و پیروی از ما) باشد.

در زیارات، اهل عصمت علیهم السلام را "اسم الله" می‌خوانیم، مانند:

«السَّلامُ عَلَى اسْمِ اللَّهِ الرَّضِيِّ وَ وَجْهِهِ الْمُضِي ءِ وَ جَنْبِهِ الْعَلِيِّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ» (مفاتیح، زیارت ششم امیرالمؤمنین علیه السلام»

ترجمه: سلام بر نام پسندیده خدا، و چهره‌ی تابان او، و طرف والایش، و رحمت و برکات خدا بر او باد (و البته ترجمه‌ها ناقص است).

هم چنین، اهل عصمت علیهم السلام، همه "آیت الله" و نیز بزرگترین آیات الهی هستند، یعنی عظیم‌ترین، علیم‌ترین، کامل‌ترین و گویاترین "نشانه"های هدایتگر. چنان که در دعای شب‌های ماه مبارک می‌گوییم:

«اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى عَلِيٍّ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ وَصِيِّ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِينَ،‏ عَبْدِكَ وَ وَلِيِّكَ، وَ أَخِي رَسُولِكَ، وَ حُجَّتِكَ عَلَى خَلْقِكَ، وَ آيَتِكَ الْكُبْرَى، وَ النَّبَإِ الْعَظِيمِ‏».

و در زیارتی دیگر می‌خوانیم:

«السَّلاَمُ عَلَى مَنْ أَنْزَلَ اللَّهُ فِيهِ وَ إِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ السَّلاَمُ عَلَى صِرَاطِ اللَّهِ الْمُسْتَقِيمِ‏».

مشارکت و هم افزایی‌ - پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی  .

پرسش:

"اسم" و "آیه"، هر دو را به "نشانه" معنا کرده‌اند؛ تفاوت این دو [اسم خدا – آیه‌ی خدا] در چیست؟

پاسخ:

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10038.html

 

 

کلمات کلیدی:  اعتقادی   ولایت (امام علی)