امام رضا(ع) و راه ندادن شیعیان به منزل؟!

پرسش :

چرا امام رضا(ع) شیعیانی را که برای ملاقات با ایشان از راه های دور به طوس آمده بودند دو ماه پشت درب خانه نگه داشته و اجازه ورود ندادند؟

پاسخ اجمالی:

علت راه ندادن شیعیان از سوی امام رضا(ع) این بود که آنها خود را شیعه حضرت علی(ع) مى‌دانستند؛ در حالى‌که در بیشتر اعمالشان با امام مخالفت مى‌کردند و در بسیارى از فرایض و همچنین در حقّ برادران دینى‌شان کوتاهى مى‌کردند. این بود که امام رضا(ع) آنها را نه شیعه که محبّ خود و دوستدار دوستانش و دشمن دشمنانش دانستند و پس از توبه کردنشان، آنها را مورد اکرام خود قرار دادند.

ما ادّعاى تشیّع را خیلى ساده حساب کرده‌ایم به طورى که با توسّل، زیارت و دعا مى‌خواهیم خود را شیعه بدانیم. کسى نمى‌خواهد توسّل و زیارت را کم ارزش کند؛ ولى شیعه بودن، غیر از اینها امور متعدّدى مانند: فداکارى، ایثار، معرفت، تقوا و… را هم شامل مى‌شود. تمام زندگى ما، خانه، بازار، ادارات، جشن‌ها، سفر، حضر و … همه باید بوى ولایت دهد.

پاسخ تفصیلی:

در تاریخ آمده است که: «وَ لَمَّا جَعَلَ المَأْمُونُ إلَى عَلِىِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا(علیهما السلام) وِلاَیَهَ العَهْدِ دَخَلَ عَلَیْهِ آذَنَهُ وَ قَالَ اِنَّ قَوْماً بِالْبَابِ یَسْتَأْذِنُونَ عَلَیْکَ یَقُولُونَ: نَحْنُ شِیعَهُ عَلِىّ(علیه السلام)… إنَّمَا شِیعَتُهُ الحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ أبُوذَرُ وَ سَلْمَانُ وَ الْمِقْدَادُ وَ عَمَّارٌ وَ مُحَمَّدُ بْنُ أبِى بَکْر الَّذِینَ لَمْ یُخَالِفُوا شَیْئاً مِنْ أوَامِرِهِ … فَلَوْ قُلْتُمْ إنَّکُمْ مُوَالُوهُ وَ مُحِبُّوهُ وَ المُوَالُونَ لاِوْلِیَائِهِ وَ الْمُعَادُونَ لأعْدَائِهِ لَمْ أُنْکِرْهُ مِنْ قَوْلِکُمْ…».

هنگامى که مأمون ولایت عهدى را بر عهده امام رضا(علیه السلام) قرار داد، خادم آن حضرت بر ایشان داخل شده و اجازه گرفته و عرض کرد: جمعى از مردم در پشت در اجازه ملاقات مى‌خواهند و مى‌گویند ما شیعه علی(علیه السلام) هستیم… [امام به آنان اجازه ملاقات ندادند؛ روز دوّم، سوّم و تا دو ماه پشت سر هم هر روز آمدند و در این مدّت حضرت اجازه ملاقات ندادند. روز آخر که شد آنها به خادم گفتند: به امام بگو: اگر ما به دیار خود برگردیم و بگویند دو ماه در طوس بودید آیا حضرت را زیارت کردید یا نه؟ اگر بگوییم: اجازه ملاقات ندادند، دیگر آبرو نخواهیم داشت. خادم، گفته آنان را به حضرت عرض کرد و حضرت اجازه ملاقات دادند. بعد از ورود، حضرت به آنها اجازه جلوس ندادند، آنها عرض کردند: اى پسر رسول خدا ما چه کرده‌ایم که شما با ما چنین مى‌کنید؟! حضرت فرمودند: شما خود را شیعه علی(ع) مى‌دانید، در حالى که] شیعه على، امام حسن و حسین(علیهما السلام)، ابوذر، سلمان، مقداد، عمّار و محمد بن ابى بکر هستند که فرمان‌هاى حضرت علی(علیه السلام) را مخالفت نکرده [و امورى را که نهى کرده، مرتکب نشده‌اند؛ در حالى‌که شما در بیشتر اعمالتان با امام مخالفت مى‌کنید و در بسیارى از فرایض و در حقّ برادران دینى‌تان کوتاهى و سستى مى‌کنید و در جایى که تقیّه واجب است، آن را ترک کرده و در جایى که تقیّه واجب نیست، مرتکب مى‌شوید]. پس اگر بگویید ما دوستدار و محبّ او و دوستدار دوستان او و دشمن دشمنان او هستیم، من شما را در این گفتارتان انکار نمى‌کنم. [آنها عرض کردند: ما توبه مى‌کنیم، وقتى این را گفتند، حضرت به خادم دستور فرمودند که آنها را اکرام کند]).

شرح حدیث:

این حدیث واقعاً تکان دهنده است. ما مى‌گوییم شیعیان على بن ابى طالب(علیه السلام) هستیم؛ در حالى‌که آنها که به ملاقات حضرت آمده بودند از ما بهتر بودند، معلوم مى‌شود که این ادّعا خیلى بزرگ است. امام صادق(علیه السلام) در مورد صفات شیعیان مى‌فرمایند: «إنَّمَا أصْحَابِى مَنْ لَهُ أشَدُّ الوَرَعِ وَ خَافَ مِنْ عِقَابِ اللهِ وَ رَجَا ثَوَابَ اللهِ هَؤلاَءِ أصْحَابِى».

تقوا، مرحله نازله ورع است؛ چرا که تقوا، پرهیز از گناه و ورع، پرهیز از شبهات است. امام صادق(علیه السلام) مى‌فرماید: اصحاب من بیشترین حدّ ورع و خوف از خدا را دارند و امید به پاداش الهى دارند و سر تا پا، مطیع فرمان او هستند.

ما ادّعاى تشیّع را خیلى ساده حساب کرده‌ایم به طورى که با توسّل، زیارت و دعا مى‌خواهیم خود را شیعه بدانیم. کسى نمى‌خواهد توسّل و زیارت را کم ارزش کند؛ ولى شیعه بودن، غیر از اینها امور متعدّدى مانند: فداکارى، ایثار، معرفت، تقوا و… را هم شامل مى‌شود. تمام زندگى ما، خانه، بازار، ادارات، جشن‌ها، سفر، حضر و … همه باید بوى ولایت دهد. باید التزام به ولایت را که در بیان امام رضا(علیه السلام) آمده رعایت کنیم و همان گونه که حضرت فرمود مدّعیان دروغین توبه کنند، ما نیز ابتدا چنین کنیم و از خود و خانواده خود شروع کنیم؛ چرا که شیعه علی بودن فقط به ادّعا نیست.

منبع: شفقنا

 

 

کلمات کلیدی:  در محضر استاد