بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم

امام سجاد علیه السلام:

صحیفه سجادیه - فرازی از دعای 44

«... ثُمَّ فَضَّلَ لَيْلَةً وَاحِدَةً مِنْ لَيَالِيهِ عَلَى لَيَالِي أَلْفِ شَهْرٍ‌، وَ سَمَّاهَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ‌، ﴿تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ﴾، دَائِمُ الْبَرَكَةِ إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْكَمَ مِنْ قَضَائِهِ.»

- سپس یکی از شب‌هایش را، بر شب‌های هزار ماه، برتری داد و آن را شب قدر نامید؛ فرشتگان و روح در آن شب، به دستور پروردگارش، برای تعیین سرنوشت‌ها و آوردن هر خیر و برکتی و حساب هر کاری، نازل می‌شوند. شبی است آکنده از سلامت و رحمت، برکتش تا سپیده‌دم بر هر کس از بندگانش که بخواهد، از طریق قضایش که محکم و استوار کرده، پیوسته و دائمی است.

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ‌، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ‌، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ‌، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ‌، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلَى لَغْوٍ‌، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ.»

- خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و شناخت برتری این ماه و بزرگ‌داشت احترامش را و خودداری از آنچه که در این ماه ممنوع کردی، به ما الهام فرما؛ و ما را به روزه داشتن این ماه و حفظ انداممان از گناهانت و به کار گرفتن آن‌ها در آنچه که تو را خشنود می‌کند، یاری ده؛ تا با گوشمان به گفتار لغو گوش نکنیم و با چشممان به تماشای لهو نشتابیم؛

وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ‌، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ‌، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ‌، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ‌، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ‌، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ‌، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ‌، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ‌، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ‌، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ‌.

- و تا جایی که دست‌هایمان را به جانب حرامی نگشاییم و با گام‌هایمان به سوی ممنوعی نرویم و شکم‌هایمان، جز آنچه را حلال کردی، در خود جای ندهد؛ و زبانمان، جز به آنچه تو گفته‌ای، گویا نشود؛ و عمل و وظیفه‌ای، جز آنچه ما را به ثواب تو نزدیک می‌کند، متحمّل نشویم؛ و جز آنچه ما را از کیفر تو نگاه می‌دارد، عهده‌دار نشویم. آنگاه همۀ این‌ها را از ریای ریاکاران و شهرت‌طلبی شهرت طلبان، خالص و پاک فرما؛ به گونه‌ای که کسی را جز تو در اعمالمان شریک نکنیم و مقصد و منظوری در آن اعمال غیر تو نطلبیم.

شرحی مختصر

«شب قدر»، از «هزار ماه بهتر و برتر است»، اما نه برای همگان و این نکتۀ مهمی است که باید به آن توجه داشته باشیم. قطعاً این جمع کثیر کافران، مشرکان، منافقان، ظالمان و فاسقان، نه تنها از برکات این شب بهره‌ای نمی‌برند، بلکه بدترین مقدرات برای آنها نوشته می‌شود، به سبب آن چه از پیش عمل کرده‌اند! لذا «شب قدر»، تماماً خیر و برکت است، برای «مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ - برای هر کسی از بندگانش که او بخواهد» - و او در قرآن مجید، تشریح نموده است که برای چه کسانی خیر و برکت دنیا و آخرت را می‌خواهد و رقم می‌زند، مانند: «مؤمنان، متقیان، مسلمانان، توکل کنندگان، متوسلین و متصلین به آن که [یا آن چه] او امر به توسل و اتصال به آنان را امر فرموده است، و هم چنین بندگان گناهکار، اما مستغفر، تائب و امیدوار به رحمت او، چنان که به بندگان گناهکارش فرمود که امیدوارانه بیایند، تا او تمامی گناهانشان را یکجا ببخشد:

«قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» (الزّمر، 53)

- بگو اى بندگان من كه بر خويشتن زياده‏ روى روا داشته‏ ايد از رحمت‏ خدا نوميد مشويد در حقيقت ‏خدا همه گناهان را مى ‏آمرزد كه او خود آمرزنده مهربان است.

●- گناهان ما، با اعضای بدنمان به انجام می‌رسند؛ آدمی، با چشم، گوش، دست، پا و سایر اعضایش مرتکب گناه می‌شود.

برخی گمان دارند، که مثلاً گناه چشم، فقط دیدن نامحرم و گناه گوش، فقط شنیدن آوای حرام یا غیبت، و گناه زبان، فقط گفتن دروغ، غیبت، تهمت، سخنان رکیک و فحاشی و ... می‌باشد؛ اما در این دعا، برای هر عضوی و از جمله شنوایی و بینایی که دو ابزار دریافت و ورودی می‌باشند، به پرهیز از «لغو و لهو» تأکید شده، چرا که انجام کار بیهوده، خودش اسراف عمر و ضایع نمودن نعمات و از بزرگترین گناهان می‌باشد.

●- اما، اعضای بدن، خودشان گناهی نمی‌کنند، بلکه این انسان است که به وسیلۀ این اعضا، کار درست یا غلط را به انجام می‌رساند؛ لذا عقل، علم، قلب، نفس، اراده و ...، همه دخیل هستند.

هیچ تردیدی نیست که مطالعه، علم و آگاهی، نقش مقدماتی در فهم را دارند، اما شاهدیم که بسیاری به رغم علم بیشتر، منحرف‌تر شده‌اند.

از این‌رو، درک عظمت ماه مبارک رمضان و شب‌های قدر، صرفاً با مطالعه حاصل نمی‌شود، بلکه خدا باید آن را به قلب الهام نماید.

●- و اما نکتۀ آخر، همان هدف، قصد و نیّت در اراده از هر کاری می‌باشد که پنهانی است و به «قلب» افراد مربوط می‌باشد؛ لذا درخواست می‌نماید که تمامی خوبی‌ها و عبادات نیز «مخلصانه» باشد، برای ریاء (نمایش فریبکارانه) نباشد، به هیچ شرکی مخلوط و آلوده نگردد و در اراده‌ها، هیچ مُرادی به جز جلب رضایت و قُرب الی الله نباشد.

 

 

کلمات کلیدی:   صحیفه سجادیه   دعا