پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

«دین‌گرایی»، یک گرایش فطری است که خداوند خالق، در وجود همگان سرشته و نهادینه نموده است تا بتوانند به دین حق بگروند؛ اگر چه برخی ادیان جعلی را برای پاسخگویی به این نیاز و گرایش فطری جایگزین می‌کنند. به همین دلیل، «بی‌دینی محض» وجود ندارد و همگان از نوعی «دین» برخوردار می‌باشند.

کفار نیز ادیان متفاوتی داشته و دارند و به رغم شعارهایی که می‌دهند، هیچکدام «بی دین محض» نیستند، چنان که در به پیامبرش صلوات الله علیه و آله فرمود تا به کفار بگوید: «لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ - دین شما برای خودتان، دین من برای خودم» (الکافرون، 6)

*- «دین»، از یک سو مجموعۀ باورهاست که مبتنی بر انواع جهان‌بینی‌ها می‌باشد و از سویی دیگر، «حقوق - بایدها و نبایدها»ی منطبق با همان دین و جهان‌بینی می‌باشد.

به عنوان مثال: اگر در چارچوب جهان‌بینی مادی (ماتریالیسی) از ارزش‌های اخلاقی یاد شود، منطق و تناسبی ندارد، چرا که در این جهان‌بینی، همگان یک دورۀ کوتاهی به شکل انسان زنده هستند و زندگی می‌کنند و سپس همگان می‌میرند و مساوی می‌شوند؛ پس هر کسی حق دارد هرگونه لذتی که می‌خواهد و می‌تواند ببرد؛ هر چند به قیمت ظلم به دیگران! لذا ماده‌گرایان امروزی می‌گویند: «ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها، همگی اعتباری و متغیر می‌باشند و حقیقت و اصالتی ندارند!»

دین مبین اسلام

حال، پرسش و پاسخ ما، در چهارچوب دین مبین اسلام می‌باشد که مبتنی بر جهان‌بینی توحیدی - اسلامی می‌باشد. اسلام عزیز، خداشناسی، معادشناسی، انسان شناسی، دوست و دشمن شناسی، اخلاق، حقوق و احکام و ...، طبق آن چه خالق علیم و حکیم فرموده می‌باشد.

بنابر این، نباید تعریف دین اسلام را به «دعا و استجابت» محدود نمود و گفت: «کار کردش این است!» اگر چه انسان فقیر و سراسر نیاز است و خداوند متعال غنی و برآوردندۀ نیازها و حاجات بندگانش می‌باشد:

«يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» (فاطر، 15)

- ای مردم! شما (همگی) نيازمندان به خدا هستيد، تنها خداوند است كه بی‌نياز و شايسته هرگونه حمد و ستايش است.

کارکرد دین، تعلیم علم حقیقی، تعریفی کامل از عالَم هستی، گذشته و آیندۀ دور و نزدیک انسان، ارائۀ نقشه راه و تبیین بایدها و نبایدها برای رسیدن به رشد، کمال و مقامات قُرب الهی می‌باشد؛ چرا که آدمی برای «خلیفة اللهی» خلق شده است، نه برای زندگی حیوانی.

●- «لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ» (الأنبیاء، 10)

- در حقيقت ما كتابى به سوى شما نازل كرديم كه ياد شما در آن است آيا نمى‏‌انديشيد.

خداوند علیم و حکیم، در قرآن مجید، انسان را از آغاز پیدایش تا مقصدش، با تمامی نقاط ضعف و قوت‌هایش، با تمامی مشکلات پیش‌رو و راه‌کارهای خروجش، به خودش معرفی نموده است تا بتواند درست بشناسد و بهترین‌ها را انتخاب کند و به فرجامی نیکو با درجاتی عالی برسد.

دعا و استجابت

«دعا»، یعنی «خواندن خداوند منّان و خواستن از او» و «استجابت» یعنی: «پاسخ مثبت به دعا - برآوردن از ناحیۀ خداوند متعال».

بنابراین، «دعا»، فقط بخش بسیار مهمی از رابطۀ «خلق با خالق، عبد با معبود و انسان با ربّ خویش» است، نه تمام دین و کارکردش!

●- بدیهی است که به غیر از خداوند سبحان، استجابت کننده‌ای نیست، چرا که همگان خودشان مخلوق، نیازمند و محتاجند و از خود چیزی ندارند که به دیگران بدهند، بلکه دیگران همه واسطۀ و وسیله می‌باشند.

خداوند رحمان، رحیم، جواد، کریم، لطف و منّان، حتی به بندگانی که او را نمی‌شناسند و از او نمی‌خواهند نیز نعمات بسیاری می‌دهد، چه رسد به بندگانی که او را می‌شناسند و از او می‌خواهند؛ چنان که در دعای رجبیه می‌خوانیم:

«يامَنْ يُعْطِي الكَثيرَ بِالقَلِيلِ، يامَنْ يُعْطِي مَنْ سَأَلَهُ، يامَنْ يُعْطِي مَنْ لَمْ يَسأَلْهُ وَمَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّنا مِنْهُ وَرَحْمَةً ...»

- ای آن‌که در برابر عبادت اندک مزد بسیار عطا می‌کند، ای آن‌که به هرکه از او بخواهد می‌بخشد، ای آن‌که به هرکه از او نخواهد و او را نشناسد نیز می‌بخشد؛ عطایش از روی مهربانی و رحمت است.

اما، خداوندی که دعاهای بندگانش را به اجابت می‌رساند و نیاز بندگانش را حتی اگر او را نشناسند و از او نخواهند نیز برآورده می‌سازد، هم علیم و حکیم است و هم مالک و ربِّ هر چه هست؛ لذا تمامی مقدرات عالَم هستی را برای اجابت دعای بنده‌اش، بر هم نمی‌زند، بلکه اگر به خیرش بود، اگر شرایطش مساعد بود، اگر قابلیت و ظرفیت داشت، اگر زمانش بود، اگر مستلزم ظلم به دیگران نبود و ...، به او می‌دهد و اگر نبود، از جای دیگری و زمان دیگری برایش گشایش می‌رساند.

حکایت:

*- جوانی گفت: «عاشق دختر همسایه شده‌ام و قصد ازدواج با او را دارم، اما او محلی به من نمی‌گذارد، هر چه دعا و توسل می‌کنم نیز فایده‌ای ندارد و به استجابت نمی‌رسد؛ چرا؟!»

به او گفتم: «مگر آن دختر، خودش یک انسان زنده نیست؟ اهداف، آمال، سلیقه و پسند ندارد و برای رسیدن به مطلوب خود دعا نمی‌کند؟! پس چرا انتظار داری که خداوند علیم و حکیم، او و دعاهایش را نادیده بگیرد و او را تسلیم تو سازد؟! این تکبر است، نه دعا!»

*- دیگری گفت: «اگر چه هیچ شرایط و امکانی برای استجابت دعای من وجود ندارد، اما چرا خدا یا اهل عصمت علیهم السلام، با معجزه و کرامتی حاجتم را نمی‌دهند؟!»

گفتم: «همین که نمی‌دهند، خودش معجزه و کرامتی است که باید شاکرش باشی، چرا که اگر با این نگرش کوتاه و نیز انتظار و توقع بی‌جا، هر چه می‌خواهی به تو بدهند و به حال خودت رها کنند، به گمراهی و هلاک ابدی دچار می‌شوی»:

«وَلَوْ رَحِمْنَاهُمْ وَكَشَفْنَا مَا بِهِمْ مِنْ ضُرٍّ لَلَجُّوا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ» (المؤمنون، 75)

- و اگر به آنها رحم كنيم و گرفتاريها و مشكلاتشان را برطرف سازيم (نه تنها بيدار نمی‏شوند) بلكه در طغيانشان اصرار می‏ورزند و (در اين وادی) سرگردان می‏مانند.»

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار؛ متشکریم.

پرسش:

آیا کارکرد دین این است که ما آرزو و دعا و درخواست کنیم و خدا و معصومین درجا خواستۀ ما را اجابت کنند؟! چرا درخواست عده‌ای اجابت می‌شود و عده‌ای نه؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/AnswerPrayer/12683.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   دعا   استجابت