بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ 

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم 

حضرت امام سجاد علیه السلام

صحیفۀ سجادیه، فرازی از دعای 35 - با استفاده از ترجمۀ حجت الاسلام انصاریان

«وَ اعْصِمْنِي مِنْ أَنْ أَظُنَّ بِذِي عَدَمٍ خَسَاسَةً، أَوْ أَظُنَّ بِصَاحِبِ ثَرْوَةٍ فَضْلًا، فَإِنَّ الشَّرِيفَ مَنْ شَرَّفَتْهُ طَاعَتُكَ، وَ الْعَزِيزَ مَنْ أَعَزَّتْهُ عِبَادَتُكَ.»

- و مرا از این‌که گمان پست و حقیر بودن نسبت به تهیدستی برم و به ثروتمندی گمان برتری ورزم، حفظ فرما.  چه آن‌ که شریف، کسی است که طاعت تو او را شرافت داده و عزیز کسی است که عبادت تو او را به عزّت نشانده.

«فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ مَتِّعْنَا بِثَرْوَةٍ لَا تَنْفَدُ، وَ أَيِّدْنَا بِعِزٍّ لَا يُفْقَدُ، وَ اسْرَحْنَا فِي مُلْكِ الْأَبَدِ. إِنَّكَ الْوَاحِدُ الْأَحَدُ الصَّمَدُ، الَّذِي لَمْ تَلِدْ وَ لَمْ تُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَكَ كُفُواً أَحَدٌ.‌»

- پس بر محمّد و آلش درود فرست و ما را از ثروتی که تمام نمی‌شود بهره‌مند کن و به توان و قدرتی که از بین نمی‌رود یاری ده و ما را به سوی بهشت جاودانه روانه ساز؛ همانا تو یکتا و یگانه و بی‌نیازی؛ نزاییدی و زاییده نشدی و احدی برایت همتا نبود.

شرحی مختصر

خالق علیم و حکیم، آدمی را متشکل از روح، جسم و شکل خلق نموده است؛ اصل وجودش روح اوست، اما به او بدنی داده که ابزار حیاتش در دنیای مادی باشد. روح آدمی، شنوا و بیناست، اما به بدنش نیز ابزار و قوای شنوایی و بینایی [چشم و گوش] داده است؛ روح کار می‌کند و به بدنش دست داده است، روح حرکت می‌کند و به بدنش پا داده است و ... .

اولین مُدرکات آدمی، توسط همان پنج حسّ مادی انجام می‌پذیرد، چنان که ابتدا خودش و جهان مادی اطرافش را می‌بیند؛ اما چون عقل دارد، تلاش می‌کند تا از ظاهر به باطن راه یابد؛ چنان که ابتدا پوست دستش را می‌بیند، سپس علم می‌یابد که زیر این پوست، خون، گوشت و استخوان وجود دارد - یا باران را می‌بیند، اما می‌فهمد که ابر، باد، درجه حرارت و ...، سبب ریزش باران شده است.

سطحی‌نگری و ظاهر بینی

دایرۀ حیات مادی و معنوی انسان سطحی‌نگر و ظاهر بین، بسیار بسیار محدود است و حتی از چهارپایان نیز پست‌تر می‌شود؛ هر چند که ممکن است ظاهرش بسیار آراسته و شبیه به انسان‌های عاقل و فهیم باشد:

«أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا» (الفرقان، 44)

- آيا گمان می‏بری اكثر آنها می‏شنوند يا می‏فهمند؟ آنها فقط همچون چهارپايانند بلكه گمراه‌تر!

*- کافیست به ظاهر و سپس به باطن بیشتر مردم و نیز حکومت‌های استکباری غرب و شرق عالَم بنگریم؛ ظاهرشان آنها را انسان‌های متمدن، عاقل، فهیم، با اخلاق، منظم، اهل حقوق بشر و رعایت عدالت و ... نشان می‌دهد؛ اما باطن‌شان همین فسادهای اخلاقی و رفتاری، زندگی چون حیوانات و بلکه بدتر، و این همه جنگ و خونریزی و نسل کُشی می‌باشد!

داوری

این که شعار می‌دهند: «داوری نکنید - حق قضاوت ندارید و ...» دروغ است؛ آدمی در هر لحظه، قضاوت‌هایی دارد؛ حتی بین دو لباس، پس از قضاوت یکی را انتخاب می‌کند؛ اما داوری (قضاوت) انسان‌های سطحی‌نگر و ظاهر بین، حتماً بر اساس ظواهر، جاهلانه و ظالمانه می‌باشد!

او در ظاهر چه می‌بیند؟ انسانی با لباس‌های فاخر که اموالی چون پول، خانه و خودرو دارد؛ و انسانی که لباس‌های کهنه، خانۀ گِلی یا چادر دارد و سفره‌اش خالی است! لذا داوری می‌کند که اولی انسانی کامل‌تر و با ارزش‌تر می‌باشد! در حالی که ارزش، عزّت، شرف، آبرو و توانمندی، به میزان چگونگی معرفت، ایمان، تقوا و بندگی خالصانه بستگی دارد و با این موازین سنجیده می‌شوند.

دارایی ناپایدار و ثروت ماندگار

دارایی‌ها، هر چقدر هم که زیاد باشند، موقتی، اعتباری و ناپایدار می‌باشند؛ چرا که یا ثروت از بین می‌رود و یا آدمی می‌میرد و دست خالی به گور گذاشته می‌شود و یا مانند قارون، خودش و ثروتش با هم به زمین فرو می‌روند!

اما، همین ثروت فانی، اگر برای آخرت سرمایه‌گذاری شود، تا قیامت باقی می‌ماند، چرا که وصل به باقی شده است و در بهشت اصل سرمایه و سود، به او بازگردانده می‌شود.

«إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ» (فاطر، 29)

- در حقيقت كسانى كه كتاب خدا را مى‏‌خوانند و نماز برپا مى‌دارند و از آنچه بديشان روزى داده‌ايم نهان و آشكارا انفاق مى‌كنند، اميد به تجارتى بسته‏‌اند كه هرگز زوال نمى‌پذيرد.

ممکن است کسی میلیاردر باشد و ثروتش پس از مرگش به وراثش برسد؛ اما دیگری چند هزار تومان برای خدا هزینه کرده باشد.

یکی با ثروت کلانش برجی می‌سازد که معلوم نیست چه کسانی در آن سکونت خواهند یافت و چه خواهند کرد؛ اما دیگری با مشقّت زندگی می‌گذراند و همان اندک مال خود را صرف مایحتاج اولیه زندگی خود و خانواده - تحصیل خود و دیگران - دستگیری از یتیم و نیازمند به حد توان - کمک به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل، هر چند ناچیز - صدقه در راه خدا و ... می‌نماید. در آخرت، برج ثروتمند وبال گردنش می‌شود و باید پاسخ دهد که از کجا آورده و چگونه مصرف نموده و برای ساختن آن چه گناهان بزرگ و کوچکی مرتکب شده، چقدر رشوه داده، چه ظلم‌ها که در حقوق کارگران و خرید مصالح که روا داشته و ... - به دومی گفته می‌شود: «با سلامت و امنیّت کامل وارد بهشت خدا شو و این سلطنت، نعمت، لذت، بهجت و ...، برای همان اندک انفاق تو در راه خداست.

*- بنابراین، ابتدا از خداوند منّان بخواهیم که به ما بصیرت دهد و ظاهربین نباشیم؛ فقیر را الزاماً بدبخت و ثروتمند را الزاماً خوشبخت نبینیم و این داوری سبب نگردد که به کسی به خاطر ثروتش احترام بیشتری بگذاریم و برای فقیر احترامی قائل نباشیم و سپس باید از خداوند متعال، ضمن درخواست گشایش در امور روزمره، معاش و مواهب دنیوی، رزق و ثروت پایدار و ماندگار بخواهیم؛ یعنی رزق و ثروتی [مادی و معنوی] که ما را به سوی بهشت ببرد؛ چرا که رزق و ثروت فراوان و ماندگار و قدرت، شوکت و سلطنت زوال ناپذیر، فقط در بهشت خداست.

 

 

کلمات کلیدی:   صحیفه سجادیه   دعا