پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): چرا یک چیزی به نام "مذهبیات" در ذهن خود ساخته‌اید و سپس بین فرد قوی در تحصیل و فرد قوی در مذهبیات، قیاس ذهنی راه‌انداخته‌اید؟!

مجبور نیستید برای خودتان شرایط متفاوتی بین افراد را فرض کنید و سپس ذهن‌تان به چیزی مشغول دارید که هر نتیجه‌ای بگیرید، هیچ ثمری ندارد!

بله، یک موقع پرسش ذهنی این است که آیا "ایمان، تقوا، دینداری و بندگی خدا، در نتیجه‌گیری از امور دنیایی نیز تأثیر دارد یا خیر؟!" خب این یک سؤالی است که ذهن باید روی آن تفکر کند و به نتایج منطقی برسد؛ و البته پاسخ روشن است که هر که وصل باشد، قوی‌تر و موفق‌تر می‌باشد و هر که قطع کند، سرگردان و هلاک خواهد شد. اما صورت‌سازی فرضی این که یک نفر اینطوری است و یک نفر آنطوری است، یکی درس می‌خواند، دیگری به جای درس نماز می‌خواند، یکی به کتاب رجوع کرده و دیگری به مذهبیات و ...؛ تخیلات و تصورات ذهنی و بی‌نتیجه می‌باشد.

هدف:

بی‌تردید، اصلی‌ترین و مهم‌ترین تأثیر در "هدف" می‌باشد. یعنی شخص ببیند که برای چه می‌خواهد درس بخواند و یا برای چه نماز می‌خواند و یا در زمان‌هایی که باید درس بخواند، به دعا نشسته است؟!

●- نماز، روزه، زکات، حج، جهاد و ... همه عبادت است، اما تفکر، تعقل و تحصیل علم نیز عبادت است و اساساً تجزیه‌ و جداسازی اینها از یک دیگر، کار غلطی است و به تجزیه‌ی اهداف، استعدادها و قوای فرد و جامعه می‌انجامد.

●- بنابراین، مهم هدف غایی است که اهداف مقطعی را تعریف و تبیین می‌کند. ممکن است کسی برای اخذ مدرک تحصیلی و احیاناً اشتغال با درآمدی مناسب درس بخواند، و در آخر نیز معلوم نباشد که به هدف خود می‌رسد یا خیر؟ یا ممکن است که کسی برای ریا نماز بخواند، و در آخر بیش از کاهل الصلاة از این نمازش ضرر ببیند!

ممکن است کسی برای رشد، کمال، قرب به خدا، ارتقای سطح علمی و فرهنگی تحصیل علم نماید، که عین دستور اسلام و عبادتی بسیار والاست – چنان که ممکن است با ایمان و توکل، آن چه باید را در تحصیل علم و مطالعه انجام داده، و حالا به دعا نشسته است؛ بدیهی است که قوای او به مراتب بیشتر است، هم علم را حاصل نموده و نصرت الهی به مددش می‌آید.

امتحان:

مهم است که انسان دقت کند که در چه امری مورد آزمون و امتحان قرار می‌گیرد؟ فرض کنید در جایی امتحان و آزمونی برگزار می‌گردد، تا چند پزشک متخصص، یا پرستار، یا بازاریاب را برگزینند؛ حال کسی برای قبول شدن در این گزینش، سعی خود را دو میدانی، یا خیاطی متمرکز نماید!

بنابراین، کنکور یعنی آزمونی برای قبولی و ورود به دانشگاه، در رشته‌ی تحصیلی مورد نظر. پس اگر کسی درس نخواند، و کوهنوردی یا زیارت را جایگزین نماید، متضرر می‌گردد.

حال اگر یک مجموعه‌ی علمی و آموزشی گفت: سیاست ما بر این است که محصلان جویای علم، و نیز منضبط، متعهد، با اخلاق، مقید و ... را برگزینیم تا این هزینه‌ها و امکانات و زحمات، نتیجه دهد، خب داوطلب باید دارای این ویژگی‌ها باشد.

نتیجه‌ی تلاش:

رسیدن به هر هدفی، مستلزم سعی و تلاشی در همان راستا می‌باشد. نه کسی با فراگیری ریاضیات در حد دکتری، شناگر قابلی می‌شود و نه کسی با دمبل زدن و کلفت کردن بازوها، ریاضی‌دان می‌شود؛ نه کسی با جایگزین کردن علوم هسته‌ای به جای خداشناسی و خداپرستی، مؤمن می‌شود و نه کسی با نماز شب، دانشمند علوم هسته‌ای می‌شود.

بنابراین، انسان عاقل، پس از آن که هدف غایی (نهایی) و نیز اهداف مقطعی خود را مشخص نمود، در راستای رسیدن به هر کدام از آنها سعی می‌کند. مانند کسی که می‌خواهد بنده‌ی مؤمن، متقی، متعهد و دانشمند و متخصصی باشد.

●- در سوره مبارکه‌ی ""، ابتدا متذکر می‌گردد که هیچ کس بار دیگری را بر نمی‌دارد، سپس می‌فرماید: « وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى  - و اينكه براى انسان جز حاصل تلاش او نيست (39)» - و پس از آن تصریح می‌نماید که سعی و تلاش هر کسی، با هر هدف و شیوه‌ای که داشته باشد، دیده می‌شود: «وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى - و [نتيجه] كوشش او به زودى ديده خواهد شد (40)».

این دیده شدن نتایج سعی و کوشش، جوانب گوناگون دارد: هم عالم محضر خداست و او می‌بیند – هم هیچ تلاشی در همین دنیا بی‌نتیجه نمی‌ماند – و هم هیچ تلاشی در آخرت دیده نشده و بی‌نتیجه نخواهد ماند. و البته متذکر می‌گردد که « وَأَنَّ إِلَى رَبِّكَ الْمُنْتَهَى - و اينكه پايان [كار] به سوى پروردگار توست (42)»؛ یعنی آخر کار را ببین و هدف غایی و نهایی‌ات را درست انتخاب کن، تا بتوانی سایر اهدافت را در مسیر رسیدن به آن هدف قرار دهی.

اثر بر یکدیگر:

در این عالم هستی، هیچ امری به صورت واحد و جداگانه نیست، چنان که در عالم ماده نیز به رغم استقلال و کثرت عناصر، نظم و ارتباطی یکپارچه وجود دارد. مانند میلیاردها سلول در بدن انسان.

پس، اگر جنایتکاری در امریکا مرتکب جنایت شود، بر زندگی مردمان چین یا ایران اثر می‌گذارد، همانگونه که اگر در ایران کسی عبادت خالصانه نماید، بر زندگی کفار در ژاپن و اروپا اثر دارد؛ چنان که فرمود: بسیاری از عذاب‌ها را به خاطر حضور مؤمنان در جمع کفار، عبادت مخلصانه‌ی بندگانم، دعای آنها و ... بر می‌دارم و یا به تعویق می‌اندازم و مهلت می‌دهم.

بنابراین، تحصیل علم (که اگر برای خدا باشد، خودش عبادت است)، در کیفیت سایر عبادات فردی و جمعی اثر مستقیم دارد؛ و هم چنین ایمان، تقوا، توکل، توسل، دعا، صدقات و ...؛ بر چگونگی کمّی و کیفیِ طی مراحل علمی اثر می‌گذارد.

خطر تجزیه:

دقت کنیم که همیشه فروپاشی با تجزیه آغاز می‌گردد و نتیجه‌ی تجزیه نیز تفرقه، ضعف و هلاکت است؛ حال خواه موضوع یک امر اجتماعی (وحدت) باشد – یا یک امر فرهنگی (تقابل سنت‌ها و التقاط فرهنگی در یک فرد یا یک جامعه) – یا یک امر سیاسی و ملی (مثل تجزیه خاک یک کشور)!

تجزیه‌ی درونی انسان نیز نتیجه‌ای جز تضعیف قوا و استعدادها و سپس تزلزل، فروپاشی و هلاکت ندارد.

بنابراین، اگر کسی بین علم و دین - تحصیل علم و عبادت – رعایت تقوای شخصی با تعاملات اجتماعی – دین و سیاست – سود دنیا و منفعت آخرت و ...، خط کشی نمود و آنها را از هم جدا کرد، خودش را تجزیه نموده است.

●- این تجزیه‌های خطا، انسان را به گزینش‌ها و جابجایی‌های خطا وا می‌دارد و بالتبع نتایج حاصله مطلوب نخواهد بود. مثل کسی که با خود بیاندیشد که «آیا نماز واجبم را بخوانم و یا درس بخوانم»؟! خب باید هر دو را و هر کدام را به وقت خودش انجام دهد. آیا تشنه و نیازمند به جرعه آبی، از خود می‌پرسد که «آیا یک جرعه آب بنوشم تا رفع تشنگی و هلاکت شود، یا فقط فیزیک و شیمی بخوانم»؟! به او می‌گویند: اینطوری درس هم نمی‌توانی بخوانی، برو یک لیوان آب بنوش، سپس با سلامت و خیال راحت، بنشین درست را بخوان.

●- پس، اگر کسی بین بندگی و اطاعت از حق تعالی و تحصیل علم، یا کار برای امرار معاش، یا روابط خانوادگی و ، تفکیک و خط کشی کرد و این امور را از یک دیگر تجزیه و جدا کرد، نه از آن امور چیزی فهمیده، نه از عبادت خداوند متعال.

●- سرتاسر قرآن کریم، تذکر و دستور به کسب علم هدفدار می‌باشد و آیاتی که در ضرورت تحصیل علوم تجربی [مطالعه هدفدار زمین و آسمان و هر چه در آنهاست] آمده است، بسیار فراوان است؛ چنان که سرتاسر قرآن کریم، تذکر و تعلیم به هدفداری، با باور و ایمان به توحید و معاد می‌باشد، چنان که سراسر حقوق و احکام است، تا انسان بدون تجزیه رشد نموده و تمامی استعدادهایش به کمال برسد.

 

 

مرتبط:

●- چرا انسان باید عبادت کند؟ آیا عبادت کردن فطری هست یا اکتسابی؟ آیا همگان احتیاج به معبود را احساس می‌کنند؟ (7 آذر 1396)

●- آیت‌الله حائری شیرازی رحمة الله علیه - «حقیقت عبادت» / عبادت شش هزار ساله – عبادت لحظه‌ای (2 اسفند 1393)

●- چگونه ساعتی تفکر از هفتاد سال عبادت بالاتر است و به چیز باید فکر کرد؟ (12 خرداد 1391)

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

 

دو نفر برای کنکور درس می‌خوانند، یکی در تحصیل قوی‌تر است و دیگری در مذهبیات؛ کدام نتیجه‌ی بهتری می‌گیرند؟ آیا مذهبیات در امور دنیوی مؤثرند؟!

http://www.x-shobhe.com/shobhe/9102.html 

 

  

 

کلمات کلیدی:  اعتقادی   دعا