در ماه مبارک رمضان، هر روز یک آیه از قرآن مجید در موضوع قرآن شناسی، در سرآغاز صفحه اصلی درج شده است، که اینک به صورت یکجا ایفاد می‌گردد. عزیزانی که علاقمند هستند، می‌توانند در مورد هر آیه و نکات آن، مطالعات بیشتری نمایند.

درس اول:

پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله: 

أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَيَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَيَّامِ وَ لَيَالِيهِ أَفْضَلُ اللَّيَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِيتُمْ فِيهِ إِلَى ضِيَافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِيهِ مِنْ أَهْلِ كَرَامَةِ اللَّهِ أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ وَ نَوْمُكُمْ فِيهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُكُمْ فِيهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُكُمْ فِيهِ مُسْتَجَابٌ فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ بِنِيَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ يُوَفِّقَكُمْ لِصِيَامِهِ وَ تِلَاوَةِ كِتَابِهِ ... . 

ترجمه: اى مردم، ماه خدا با بركت‏ و رحمت و مغفرت به شما رو كرده است، ماهى كه نزد خدا از تمام ماه‌ها برتر است و روزهايش بهترين روزها و شبهايش بهترين شبها و ساعاتش بهترين ساعات است و آن ماهى است كه در آن ماه به مهمانى خدا دعوت شده‏ايد و در آن از اهل كرامت خدا گشته‏ايد، نفسهايتان در اين ماه تسبيح و خوابتان در آن عبادت است و اعمالتان در آن مقبول است و دعايتان مستجاب، پس با نيّتهاى صادق و قلبهاى پاك از خدا بخواهيد كه شما را به روزه گرفتن و تلاوت آيات قرآن موفّق نمايد ... .

●- در این ماه نزول قرآن مجید، تلاوت هر روز چند آیه از قرآن کریم را در برنامۀ حتمی خود قرار دهیم.

درس دوم:

وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا  (الفرقان، 30)

ترجمه: پیامبر گفت (در روز قیامت می‌گوید): «پروردگارا! قوم من این قرآن را رها کردند».

در ماه نزول قرآن مجید، بیشتر قرآن بخوانیم و در آیاتش تأمل کنیم، اگر چه هر روز تأمل و تفکر در یک آیه باشد.

مقصود از "رها کردن قرآن"، فقط این نیست که آن را قرائت و تلاوت ننمودند، اگر چه متأسفانه بسیاری از مسلمانان، با کتاب‌شان چنان غریبه شده‌اند که حتی نمی‌توانند چند آیه را از رو بخوانند؛ و البته هیچ زحمتی هم برای اندکی فراگیری نمی‌کشند، چون میلی به آن ندارند؛ بلکه مقصود این است که «پروردگارا! تو این کتاب را برای تمامی شئون زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان فرستادی، اما این امت، در عین حال که داعیۀ مسلمانی داشتند، آن را از زندگی کنار گذاشتند»!

اما در هر حال، تا کسی قرآن کریم را قرائت ننماید، نمی‌تواند با فرهنگ آن آشنا شود و بدان عمل نماید. پس در این ماه مبارک، بکوشیم تا  با قرائت روزی چند آیه، از زمرۀ کسانی که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، به جای شفاعت، از آنها شکایت می‌نماید، خارج شویم.

درسوم:

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (البقره، 185) 

ترجمه: ماه رمضان ماهى است كه قرآن در آن فرو فرستاده شده كه راهنماى مردم و دلايلى روشن از هدايت و جدايى (بين حق و باطل) است پس كسى كه در اين ماه حاضر باشد (در وطن باشد) بايد آن را روزه بدارد، و كسى كه بيمار يا در سفر باشد تعدادى از روزهاى ديگر (را به مقدار آنچه فوت شده روزه بدارد) خداوند براى شما آسانى مى‌خواهد و براى شما دشوارى نمى خواهد، و (مى خواهد) تا شمارۀ معين (سى روز) را تمام كنيد و خدا را به پاس آنكه شما را هدايت نموده تكبير گوييد و بزرگ شماريد، و شايد سپاس گزاريد.

●- همه میهمان خداوند منّان هستیم، چه آن که به امر او روزه می‌گیرد، و چه آن که به امر او روزه نمی‌گیرد.

از ایام معدود ماه مبارک رمضان، دو روز گذشت؛ چند آیه خواندیم و در چند آیه، تأمل و تفکر نمودیم؟! 

در ماه نزول قرآن مجید که ثواب قرائت هر آیه، برابر ختم  قرآن کریم است، فرصت را غنیمت شماریم.

درس چهارم:

ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ * الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ * وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَبِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ * أُولَئِكَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ *

ترجمه: آن كتاب با عظمتى است كه شك در آن راه ندارد؛ و مايۀ هدايت پرهيزكاران است * (پرهيزكاران) كسانى هستند كه به غيب [آنچه از حس پوشيده و پنهان است] ايمان مى‌آورند؛ و نماز را برپا مى‌دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبى كه به آنان روزى داده‌ايم، انفاق مى‌كنند * و آنان كه به آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پيش از تو (بر پيامبران پيشين) نازل گرديده، ايمان مى‌آورند؛ و به رستاخيز يقين دارند * آنان بر طريق هدايت پروردگارشانند؛ و آنان رستگارانند.

●- در اولین  شاخصۀ متقی فرمود: «ایمان به غیبت دارد»، یعنی: ظاهربین و سطحی‌نگر نیست؛ بلکه عاقل، فکور و بصیر است. فرقی ندارد که "ظاهربین و سطحی‌نگر"، یک عوام باشد و یا یک نظریه‌پرداز ماده‌گرا (ماتریالیست].

درس پنجم:

وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا  

 (الإسراء، 82)

ترجمه: و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است براى مؤمنان، نازل مى كنيم؛ و ستمگران را جز خسران (و زيان) نمى‌افزايد.

●- تلاوت یک آیه در ماه مبارک رمضان، برابر با ختم قرآن کریم است، و ساعتی تفکر، از یک عمر عبادتِ (بی‌تفکر) ارزشمندتر است. پس قرآن بخوانیم و در آیاتش تأمل، تفکر و تعقل نماییم.

●- مواجه و برخورد ظالمانه با هر حقی، سبب انحراف وخسران بیشتر می‌گردد؛ چنان که مواجۀ یک عده با امامان علیهم السلام سبب هدایت‌شان گردید، اما یک عدۀ دیگر به دشمنی پرداختند!

کسی که با بغض، تصمیم قبلی، پیش داوری، قصد انکار و یا مسخره کردن و ...، به سراغ قرآن مجید رود، حتماً بر کفر و خسرانش افزوده می‌شود؛ اما کسی که برخورد عادلانه با قرآن کریم نماید، ایمان می‌آورد و آیات الهی،  داروی شِفا بخش تمامی بیماری‌های روح و قلبش می‌گردد  و هر چه بشتر  بخواند و در آیات تأمل و تفکر نماید، بر عقلانیت، علم  و ایمان او افزوده می‌شود.

درس ششم:

فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ (النّحل، 98)

ترجمه: پس هنگامى كه قرآن مى‌خوانى، از شيطان رانده شده به خدا پناه بر  .

●- هر روز  صدها جملۀ مفید و یا مضر، می‌گوییم، می‌خوانیم و می‌نویسیم؛ آیا  کلام خدا را نشنویم و در آن تفکر و تعقل ننماییم؟!

فرمود‌ه‌اند: هنگام تلاوت قرآن مجید، خدا با شما سخن می‌گوید.

●- هر کاری، اصول و ادابی دارد که اگر رعایت نشود، نه تنها مفید واقع نمی‌شود، بلکه چه بسا فایده را به ضرر مبدل گرداند. چنان که فرمود: این قرآن، چیزی بر ظالمان، جز بر خسرانشان نمی‌افزاید.

هنگام تلاوت قرآن مجید، خود را مخاطب کلام خدا  قرار می‌دهید و البته شیطان که دشمن خدا و انسان است، بیکار و بی‌تفاوت نمی‌ماند و یقیناً با وسوسه‌های خود، سعی می‌کند تا مانع از فهم و ایمان گردد.

دقت کنیم که "“شیطان" فقط ابلیس لعین نیست و شیاطین جنّ و انس بسیارند، اما ما همه را نمی‌بینیم و راه‌های نفوذشان را نمی‌دانیم، لذا فرمود: ابتدا از شیطان به خدا پناه برید، تا مصون بمانید.

درس هفتم:

وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (الأعراف، 204)

ترجمه: هنگامى كه قرآن خوانده شود، گوش فرا دهيد و خاموش باشيد؛ باشد که مشمول رحمت خدا گردید!

●- انسان عاقل، با ادب است و انسان مؤمن، با ادب‌تر. رسم ادب این است که وقتی بزرگی با انسان سخن می‌گوید، او ساکت باشد و گوش کند.

قرآن مجید، کلام الله است، یعنی وقتی آیاتش تلاوت می‌شود، سخن اوست که به شنوندگان ابلاغ می‌گردد،  و چقدر بی ادبی است که هنگام شنیدن صدای تلاوت قرآن کریم، انسان مشغول حرف زدن با دیگری و کارهای دیگر باشد. مثل مجالس ختم، که پخش صوت قرآن کریم، فقط یک چاشنی است و حضار نسبت به آن بی‌توجهی و بی‌ادبی می‌کنند! خب وقتی کسی گوش نمی‌کند، چرا پخش می‌کنید؟!

می‌فرماید: «هنگام قرائت قرآن، ساکت باشید و گوش کنید، تا این آیات سبب وجود بخشی (رحمت) و ارتقای درجات شما شود، وگرنه پخش قرآن کریم یا قرائت آن، در حالی که شما به آن گوش نمی‌کنید، نه تنها فایده‌ای نمی‌بخشد، بلکه بی‌ادبی و بی‌احترامی به کلام اوست.

درس هشتم:

وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجَابًا مَسْتُورًا (الإسراء، 45) 

ترجمه: و هنگامى كه قرآن مى‌خوانى، ميان تو و آنها كه به آخرت ايمان نمى‌آورند، حجاب ناپيدايى قرار مى‌دهيم. 

●- این اثر آسمانی و تکوینی قرائت قرآن مجید را مورد توجه ویژه قرار دهیم، این کاری است که خدای سبحان و قادر می‌کند. 

در این آیه، نمی‌فرماید که اگر در آیات تأمل، تفکر و تدبر کنید و اگر ترجمه و تفسیر آیات را خوب بفهمید، چنین اثری دارد، که البته آنها نیز آثار و برکات خود را دارند که در آیات دیگر بیان شده است؛ بلکه می‌فرماید: همین که مخاطب خداوند متعال می‌شوی و شروع می‌کنی به "قرآئت قرآن مجید"، خدا بین تو و آنان که به آخرت ایمان ندارند، یک حجاب پنهانی قرار  می‌دهد؛ تو را از آنان و آنان را از تو جدا می‌کند، و البته تو دشمن را می‌بینی و می‌شناسی، اما آنها تو را نمی‌بینند و درک نمی‌کنند، پس تمامی محاسبات‌شان علیه تو، نادرست می‌شود، پس شکست می‌خورند و تو پیروز می‌شوی.

درس نهم:

وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ وَكَانَ الْإِنْسَانُ أَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلًا (الکهف، 54)

ترجمه: و در اين قرآن، از هر گونه مثلى براى مردم بيان كرده‌ايم؛ ولى انسان بيش از هر چيز، به مجادله مى‌پردازد!

●- برخی نسبت به آیات  قرآن کریم، سؤال دارند، مطلبی را درک نکرده‌اند و توضیح و پاسخ می‌خواهند. این عده اگر غرض و مرضی در دل نداشته باشند، پس از دریافت پاسخ صحیح و منطقی، حقیقت را می‌پذیرند و حتی اگر ایمان نیاورند نیز به مخاصمه بر‌نمی ‌خیزند؛ اما برخی دیگر پس از اندکی بحث و گفتگو، وقتی می‌بینند که پاسخی ندارند، وارد "جدل" می‌شوند، یعنی بهانه‌ها، ایرادها و مقابلۀ بی‌منطق را پیشه می‌سازند. برای اینها دیگر هیچ پاسخی فایده‌ای ندارد. البته این "جدل" فقط لفظی نیست، بلکه بسیاری در عمل با قرآن مجید به جدل برمی خیزند.  لذا می‌فرماید: من هر چه را که نیاز انسان برای زندگی فردی و اجتماعی و لازمه رشد می‌باشد، بیان داشته‌ام، اما انسان در بیشتر موارد جدل می‌کند.

درس دهم:

«وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَذَا الْقُرْآنِ لِيَذَّكَّرُوا وَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا نُفُورًا» (الإسراء، 41)

ترجمه: ما در اين قرآن، انواع بيانات مؤثر را آورديم تا متذكر شوند (پند گیرند) ،ولى (گروهى از كوردلان،) جز بر نفرتشان نمى‌افزايد.

● - یکی از اسامی قرآن کریم که در آیات آمده، "ذکر" است و "ذکر" یعنی "یادآوری"؛ و یادآوری به چیزی می‌گویند که انسان می‌داند، اما غفلت، سبب فراموشی و بی‌توجهی‌اش شده است!

برخی با قرآن مجید نا آشنا هستند، برخی اصلاً به عنوان کتاب الهی قبولش ندارند، اما برخی لجاج و عناد خاصی دارند، لذا وقتی تذکری از قرآن برای آنها بیان شود، نه تنها وقعی نمی‌نهند، بلکه به تنفرشان افزوده می‌شود؛ چنان که فرمود بر خسرانشان افزوده می‌شود.

این دیگر ربطی به عقل، علم، فهم، شعور و منطق ندارد، بلکه واکنش قلب مُرده و قلب بیمار به کلام حق می‌باشد.

مشارکت و هم‌افزایی – موضوع به همراه نشانی لینک متن، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

موضوع:

ده درس "قرآن شناسی از قرآن مجید" – ده آیه و برای هرکدام چند خط توضیح کوتاه که می‌تواند سرفصلی برای تفکر و مطالعات باشد.

متن (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/quran/10937.html

 

کلمات کلیدی:  قرآن