بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ
الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم
مقدمه:
"اسم"، یعنی "نشانه"، که نه فقط خداوند سبحان، بلکه هر چیزی با نشانه‌هایش (اسم‌هایش) شناخته می‌شود؛ چنان که در شناساندن خود به دیگران نیز چاره‌ای ندارید به جز آن که نشانه‌های خود را بگویید، مثل این که بگویید: من انسانم، مرد یا زن هستم، مسلمانم، ایرانیم، چاق یا لاغرم، سفید، سیاه، گندمگون یا سبزه هستم ...، و اینها همه نشانه‌های شماست، نه خود شما و حقیقت وجودی شما.
هر اسمی، اگر اعتباری و قراردادی نباشد و معنی و مفهوم داشته باشد؛ حالت یا شرایط ویژه خودش را معرفی نماید؛ مثل این که بگویید: محصل، دانشجو، استاد، طلبه، پزشک، مهندس، کارگر، مدیر، آیت الله، مجاهد، شهید و ...؛ که همگی مُعرف وجه خاصی از یک نفر می‌باشند؛ چنان که می‌توان یک مرد را همسر، پدر، برادر، عمو، دایی و ... نامید و یا یک زن را همسر، مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله و ... نامید که همه اشاره به یک نفر می‌باشد، اما هر اسمی، وجهی از او را معرفی می‌نماید.
اسماء الله نیز همین‌طورند، چه الله بگویید، چه رحمان، خالق، إله، ربّ و ...؛ همه اشاره به اوست، اما هر اسمی، معنا و مفهوم خودش را دارد و وجه خاصی را معرفی می‌نماید؛ چنان که فرمود: «قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَيًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى - بگو: «اللّٰه» را بخوانيد يا «رحمان» را، هر كدام را بخوانيد، (ذات پاكش يكى است؛ و) براى اوست بهترين نامها / الإسراء، 110»
"قیامت" نیز همین‌گونه است، خداوند متعال "قیامت" را با نام‌های گوناگونی که هر کدام معرف وجهی می‌باشند معرفی نموده است و برای شناخت جامع‌تر از قیامت و احوالاتش، باید تمامی آنها را شناخت.
برخی از نام‌های قیامت در قرآن مجید
برخی تا هفتاد نام برای قیامت، از آیات قرآن مجید ذکر کرده‌اند، و چه بسا با اشاره به مشتقات و یا موضوعات، بیشتر هم باشد، که هر کدام وجهی یا واقعه و حادثه و یا حالتی را معرفی می‌کنند، اما در این بخش فقط به چند نام اشاره می‌شود.
1- آخرت (الآخرة)
شاید تعداد نام "آخِرت" برای معرفی آن عالَم در قرآن مجید، بیش از تمامی نام‌های دیگر باشد.
آیت الله جوادی آملی: «شایان گفتن است، واژۀ آخرت، 128 بار در قرآن، دربارۀ موضوعات مختلف عقیدتی، معرفتی، اقتصادی و اخلاقی تکرار شده و نکته‌های جالب و سرنوشت‌ساز را آموزش می‌دهد.» (تفسیر موضوعی قرآن، ج4، معاد در قرآن، ص 322)
آخرت (الآخرة) - "آخَر" به معنای "پایان" است، مثل: آخَر این راه، آخَر کتاب، آخَر کار و ...»، اما "آخِر" به معنای "دیگر" می‌باشد، اگر بگوییم: شخصی، چیزی و یا کاری "آخِر"، یعنی شخصی یا چیزی و یا کاری دیگر.
واژۀ "آخِر - دیگر" برای آن عالَم، به این خاطر است که در مقابل عالَمِ دنیا به کار می‌رود؛ یعنی بدانیم که اگر چه آخِرت در امتداد دنیاست، اما "عالَمی دیگر" می‌باشد و همه چیزش با این دنیا متفاوت است. لذا در آیات بسیاری اشاره به اسم "آخِرت"، همراه با اسم "دنیا" آمده است تا بدانیم سخن از دو عالَمِ متفاوت می‌باشد:
«مَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَمَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ» (الشوری، 20)
- كسى كه زراعت آخرت را بخواهد، به كشت او بركت و افزايش مى‌دهيم و بر محصولش مى‌افزاييم؛ و كسى كه فقط كشت دنيا را بطلبد، كمى از آن به او مى‌دهيم امّا در آخرت هيچ بهره‌اى ندارد!
«وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» (البقره، 201)
- و برخى از آنان گويند: پروردگارا، به ما در دنيا نيكى و در آخرت نيكى عطا كن و ما را از عذاب آتش (دوزخ) نگاه دار.
«يَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ» (الرّوم، 7)
- آنها فقط ظاهرى از زندگى دنيا را مى‌دانند، و از آخرت (عالَمی دیگر) غافلند!
2- يَوْمُ اَلْبَعْث
از دیگر نام‌های معاد در قرآن کریم، «يَوْمُ الْبَعْث» می‌باشد.
"بَعث"، یعنی "برانگیخته شدن"، چنان که امر عظیم نبوت، با بعثت (برانگیخته شدن) پیامبران آغاز و محقق می‌گردد. «فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ» (البقره، 213)
می‌توان گفت: کار آخرت، از همین "يَوْمُ اَلْبَعْث" آغاز می‌شود، چرا که ابتدا همگان از قبور خود برانگیخته می‌شوند و سپس به سوی عالمی دیگر برده می‌شوند.
«وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لَا رَيْبَ فِيهَا وَأَنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ» (الحج، 7)
- و اينكه رستاخيز آمدنى است، و شكّى در آن نيست؛ و خداوند تمام كسانى را كه در قبرها هستند برانگیخته می‌کند (زنده می‌كند و بیرون می‌آورد).
«أَفَلَا يَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِي الْقُبُورِ * وَحُصِّلَ مَا فِي الصُّدُورِ» (العادیات، 9 و 10)
- پس آيا نمى‌داند (چه خواهد شد؟) آن هنگام كه آن چه در گورهاست برانگيخته شود * و آنچه در درون سينه‌هاست آشكار مى‌گردد.
واقعۀ برانگیخته شدن (بعثت از قبور)، بسیار عظیم است؛ هم دوباره زنده شدن و برانگیخته شدن امر بزرگی است و هم مواجه شدن با عالَمی دیگر.
برخی به محض برانگیخته شدن، با سلام و تحیت خداوند سبحان مواجه می‌گردند، مانند انبیایی که دربارۀ آنها فرمود: «در مراتبی، سلام که نام خداست را بر خود می‌خوانند»:
«وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا» (مریم علیها السلام، 33)
- و سلام (خدا) بر من، در آن روز كه متولّد شدم، و در آن روز كه مى‌ميرم، و آن روز كه زنده برانگيخته خواهم شد!»
و عده‌ای دیگر که می‌دانند به سوی نتیجۀ مواضع و عملکردهای نادرست و ظالمانۀ خود کشانده می‌شوند، می‌گویند:
«قَالُوا يَا وَيْلَنَا مَنْ بَعَثَنَا مِنْ مَرْقَدِنَا هَذَا مَا وَعَدَ الرَّحْمَنُ وَصَدَقَ الْمُرْسَلُونَ» (یس، 52)
- مى‌گويند: «اى واى بر ما! چه كسى ما را از خوابگاهمان برانگيخت ؟! (آرى) اين همان است كه خداوند رحمان وعده داده، و فرستادگان (او) راست گفتند!»
و اهل علم و ایمان، به کافران، غافلان، مستکبران، ظالمان و منکران می‌گویند:
«وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَالْإِيمَانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِي كِتَابِ اللَّهِ إِلَى يَوْمِ الْبَعْثِ فَهَذَا يَوْمُ الْبَعْثِ وَلَكِنَّكُمْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ» (الرّوم، 56)
- ولى كسانى كه علم و ايمان به آنان داده شده مى‌گويند: «شما بفرمان خدا تا روز رستاخیز (در عالم برزخ) درنگ كرديد، و اكنون روز رستاخيز است، امّا شما نمى‌دانستيد!»
وَ الحَمدُ لله ربِّ العالَمین؛
الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم
کلمات کلیدی:
اصول اعتقادات معاد
اصول دین – اصل سوم: معاد شناسی/ 2 – یکی از نام‌های معاد، «یَوْمُ الْبَعْث – روز برانگیخته شدن» می‌باشد 
