ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: پاسخ دقیق را باید از مؤسسات تحقیقاتی و علمی نجوم پیگیری نمود، اما نکات ذیل می‌تواند مفید باشد.

خداوند متعال در این آفرینش نظمی قرار داد تا نشانه‌هایی آشکار، دقیق و عمومی برای کسب علم و خداشناسی (هُوَ الَّذِي) باشد، چرا که به هیچ وجه امکان ندارد این نظم حکیمانه به خودی خود به وجود آید:

الف – خداوند متعال در قرآن کریم فرمود که برای محاسبه ایام، خورشید و ماه را باهم قرار داد:

«هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاء وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللّهُ ذَلِكَ إِلاَّ بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ» (یونس، 5)

ترجمه: اوست كسى كه خورشيد را درخشان و ماه را تابان كرد و براى آن منزل‏هايى تقدير (بر اساس اندازه‌های تعیین شده) نمود تا عدد سال‏ها و حساب [كارها] را بدانيد. خدا اينها را جز به درستى نيافريده است. او آيات خود را براى قومى كه مى‏دانند (اهل علم) شرح مى‏دهد.

پس، نه تنها هیچ ضرورتی ندارد که یکی از آنها در محاسبات زمان و روزها و ماه‌ها حذف شود، بلکه اساساً صحیح نیست.

ب – شناسایی، تشخیص و شمارش گاه شمار روزها، بر اساس حرکت زمین به دور خورشید (شمس) می‌باشد و در گاه شمار قمری، محاسبه ماه و بالتبع سال، بر اساس گردش ماه به دور خورشید می‌باشید.

از این رو شاهدیم که در احکام عبادی نیز، برخی ایام و اوقات به روز و شب [گردش زمین به دور خورشید] تخصیص یافته است و بر اساس افق می‌باشد، مثل اوقات نمازها – و برخی دیگر به ماه اختصاص یافته است، مثل حج یا روزه ماه مبارک رمضان؛ که آغازش ماه‌اش با «قمر» محاسبه و شناخته می‌شود و اوقات روز و شبش با «شمس» یا همان گردش زمین به دور خورشید.

پس اگر با رؤیت هلال اول ماه، آغاز ماه مبارک رمضان تشخیص داده شد، شمارش روزها و اوقات شبانه روزی‌اش، بر اساس حرکت زمین به دور خورشید است و کدام درجه قرار گرفتن ماه در آن تأثیری ندارد. یعنی برای تعیین حدود روز اول ماه مبارک رمضان، گفته نمی‌شود در این ساعت از غروب که هلال رؤیت شد، روز آغاز شد، بلکه گفته می‌شود که «ماه» آغاز شد و هم چنین با رؤیت هلال روز دوم، هر چند که خورشید هنوز غروب نکرده باشد، گفته نمی‌شود که روز تمام شد (باید نماز مغرب خواند و یا می‌شود افطار کرد). چرا که شمارش اوقات شبانه روز، بر اساس گردش شمسی (زمین به دور خورشید) می‌باشد. لذا آغاز و پایان روز، با خورشید محاسبه می‌گردد و آغاز و پایان ماه، با ماه (قمر).

پس اگر گفته شد: «مقدار متوسط طول ماه هلالی، 29.53 شبانه روز یا معادل 29 شبانه روز و 12 ساعت و 44 دقیقه و 3 ثانیه است»؛ دوره‌ی آن نیز با تطبیق گردش زمین به دور خورشید بیان شده است. چنان چه محققان و پژوهشگران نجوم، در محاسبه طول ماه، شبانه روز را ملاک قرار داده و گفته‌اند: «مقدار متوسط طول ماه هلالی از سال 1900 تا 2006 میلادی 530589/29 شبانه‌روز یا معادل 29 شبانه‌روز و 12 ساعت و 44 دقیقه و 9/2 ثانیه بوده است».

در نتیجه: اساساً این که بگوییم: «آغاز روز در ماه قمری از چه زمانی است»، صحیح نمی‌باشد، چرا که آغاز یا پایان روز، با افق به شمارش می‌آید که بر اساس گردش زمین به دور خورشید است و آغاز و پایان ماه در گاه شمار قمری، با رؤیت هلال اول ماه به شمارش در می‌آید.

 

کلمات کلیدی:  گوناگون