ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: ابتدا دقت کنیم که منظورمان از «با آیات قرآن اثبات کنید» چیست؟

الف – یک موقع بحث از این می‌شود که اعتقاد به معاد، در تداوم اعتقاد به توحید است، چرا که معاد، یعنی عود و بازگشت به سوی او. حال سؤال مطرح می‌شود که آیا این خدایی که شناخته‌ایم و به او معرفت و ایمان پیدا کرده‌ایم، آیا در آیات قرآن کریم و کلام وحی‌اش، خبر قطعی از وقوع معاد داده است یا خیر؟ خب، پاسخ این است که «بله»، در قرآن کریم بیش از هزار آیه وجود دارد که به صورت مستقیم و غیر مستقیم به معاد تصریح کرده است و حتی برای عبدی که می‌خواهد استناد تعبدی داشته باشد، مکرر و با صراحت و قاطعیت فرموده است که معاد «لا ریبه فیه» می‌باشد، یعنی هیچ شک و تردید نکنید که حتماً واقع می‌شود، نه ذهنیت و وهم و خیال است و نه دروغ است:

« إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ * لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ * خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ ...» (الواقعة، 1 تا 3)

ترجمه: آن گاه كه آن واقعه (واقعه قيامت) واقع شود * كه در واقع شدن آن دروغى نيست * پايين آورنده [ى گروهى‏] و بالا برنده [ى گروهى‏] است ...

و یا آیاتی چون: «وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ – همانا قیامت واقع می‌شود» - «فَيَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ - پس آن روز است كه قيامت تحقق يابد» - «إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَوَاقِعٌ - كه آنچه وعده يافته‏ايد قطعاً رخ خواهد داد» از آن جمله می‌باشند.

ب – اما یک موقع بحث از این می‌شود که آیا خداوند علیم و حکیم، در آیاتش راجع به معاد، به غیر از خبر، اقامه دلیل و برهان عقلی نیز نموده است یا خیر؟ پاسخ مثبت است، چنان چه در مورد توحید نیز استدلال و برهان آورده است.

بیهوده و بازیچه نبودن دنیا:

خداوند متعال استدلال می‌کند که اگر به خدای علیم و حکیم ایمان آوردید، دقت داشته باشید که لابد سرانجامی دارد و اگر معاد نباشد، خلقت به منزله بازیچه و کاری بیهوده می‌شود که خداوند متعال منزه (سبحان) از آن است:

« أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ » (المؤمنون، 115)

ترجمه: پس آيا گمان كرده‏ايد كه شما را بيهوده آفريده‏ايم و شما هرگز به سوى ما بازگردانده نمى‏شويد؟

« وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاء وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا بَاطِلًا ذَلِكَ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِنَ النَّارِ » (ص، 27)

ترجمه: و آسمان و زمين و آنچه را كه ميان اين دو است به باطل نيافريديم. اين گمان كسانى است كه كافر شدند، پس واى بر كافران از آتش

یکسان نبودن همگان:

اگر معاد [بازگشت به سوی او]، یا به تعبیر دیگری حساب و کتاب و ثواب و عقابی در کار نباشد، نه تنها خلقت باطل و بیهوده می‌گردد، بلکه ارسال انبیا و رسل، انزال وحی و کتاب و به طور کلی هدایت و شریعت، باطل و عبث می‌گردد، چرا که همه برای رشد، سلامت و حیات طیبه و جاویدان اخروی می‌باشد و محال است که همه یک‌سان باشند:

« قُلْ مَن رَّبُّ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ قُلِ اللّهُ قُلْ أَفَاتَّخَذْتُم مِّن دُونِهِ أَوْلِيَاء لاَ يَمْلِكُونَ لِأَنفُسِهِمْ نَفْعًا وَلاَ ضَرًّا قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الأَعْمَى وَالْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُمَاتُ وَالنُّورُ أَمْ جَعَلُواْ لِلّهِ شُرَكَاء خَلَقُواْ كَخَلْقِهِ فَتَشَابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِمْ قُلِ اللّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ » (الرّعد، 16)

ترجمه: (به مشركان) بگو: چه كسى پروردگار آسمان‏ها و زمين است؟ (سپس خود) بگو: اللَّه (زيرا جوابى به غير اين نيست و آنها از روى عناد ساكت‏اند. و به عنوان انكار و استبعاد عقلى) بگو: پس آيا غير او ياوران و سرپرستانى گرفته‏ايد كه براى خودشان نيز تسلط بر سود و زيانى ندارند؟! بگو: آيا نابينا و بينا يكسانند؟ يا تاريكيها و نور برابرند؟ يا مگر براى خداوند شريكانى قرار داده‏اند كه آنها نيز همانند آفريده‏هاى خدا (چيزهايى) آفريده‏اند كه دو رقم آفرينش يا آفريده‏ها يا آفريننده‏ها بر آنها مشتبه شده (و از اين رو شركا را نيز مستحق عبادت ديده‏اند)؟ بگو: (بى‏ترديد) آفريننده همه چيز خداست و اوست يگانه و غالب و مسلّط كامل (بر همه اجزاء عالم هستى).

« أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاء اللَّيْلِ سَاجِدًا وَقَائِمًا يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَيَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ » (الزّمر، 9)

ترجمه: (آيا آن كافر اهل عذاب بهتر است) يا كسى كه ساعات شب را در حال سجود و قيام، طاعت و خضوع دارد، از (عذاب) آخرت مى‏ترسد و رحمت پروردگار خود را اميدوار است؟ بگو: آيا كسانى كه مى‏دانند با كسانى كه نمى‏دانند يكسانند؟ جز اين نيست كه تنها صاحبان خرد ناب متذكر مى‌شوند.

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   معاد