ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: رفتن بر سر قبور و یا به تعبیری "زیارت اهل قبور"، حکمت‌ها و بالتبع فواید بسیاری دارد و اگر نداشت، فرقی بین زیارت قبر اولیاء الله و مردم عادی وجود نداشت، به طور کلی می‌فرمودند: "این کار را نکنید، چون فایده‌ای برای شما و آن درگذشته ندارد" – اما در روایات بسیاری تأکید نموده‌اند که حتماً این کار را و آن هم بسیار، انجام دهید، چون هم برای شما مفید است و هم برای آنان. چرا که قبر برای میت، این سنگ و خاکی که ما به ظاهر می‌بینیم نیست، بلکه از یک سو دریچه ورود او به بهشت یا جهنم برزخی است و از سوی دیگر، دریچه ارتباط او با اهل دنیا.

فوایدی برای زیارت کننده (زنده):

*- رسول خدا صلى الله علیه و آله: «زُرِ القُبُورَ تُذَكّرُ بِهَا الآخرِةَ - به قبرستان زیارت اهل قبور بروید تا یاد آخرت در شما زنده شود /  نهج الفصاحة،ص510»

*- رسول خدا صلى الله علیه و آله: «زُورُوا قُبُورَ مَوْتَاكُمْ‏ وَ سَلِّمُوا عَلَیْهِمْ فَإِنَّ لَكُمْ فِیهِمْ عِبْرَةً - به زیارت مردگان بروید و بر آنان درود و سلام بفرستید، زیرا این كار درس عبرتى براى شما مى‏شود / بحار الانوار،ج79،ص64»

*- پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله: «مَنْ‏ زَارَ قَبْرَ أَبَوَیْهِ‏ أَوْ أَحَدِهِمَا فِی كُلِّ جُمُعَةٍ غُفِرَ لَهُ وَ كُتِبَ بَرّا - كسى كه در هر جمعه به زیارت قبر پدر و مادرش یا یكى از آنان برود، هم گناهش بخشیده مى‏شود و هم نزد خداوند فرزند نیكوكار به حساب مى‏آید / بحار الانوار، ج86،ص359)

فوایدی برای زیارت شونده (در گذشته):

محمد بن مسلم می‌گوید: به‌ حضرت‌ صادق‌ علیه‌ السّلام‌ عرض‌ كردم‌: آیا ما مردگان‌ را زیارت‌ بنمائیم‌؟ حضرت‌ فرمود: آری‌. عرض‌ كردم‌: آیا آنها از رفتن‌ ما به‌ قبرهایشان‌ مطّلع‌ می‌شوند؟ فرمود: سوگند بخدا آری‌، از آمدن‌ شما بر سر قبرهایشان‌ خبردار می‌شوند و خوشحال‌ می‌گردند و با شما انس‌ می‌گیرند. عرض‌ كردم‌: در وقتی‌ كه‌ ما به‌ سر قبورشان‌ رفتیم‌ چه‌ بگوئیم‌؟حضرت‌ فرمود: بگو:

"اللَهُمَّ جَافِ الاْرْضَ عَنْ جُنُوبِهِمْ، وَ صَاعِدْ إلَیْكَ أَرْوَاحَهُمْ، وَ لَقِّهِمْ مِنْكَ رِضْوَانًا، وَ أَسْكِنْ إلَیْهِمْ مِنْ رَحْمَتِكَ مَا تَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُمْ وَ تُۆْنِسُ وَحْشَتَهُمْ ؛ إنَّكَ عَلَی‌ كُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ." (من لا یحضره الفقیه ، ج‏1 ،ص 181)

ترجمه: بار پروردگارا! زمین‌ را از اطراف‌ پهلوهای‌ آنان‌ بگستران‌، و ارواح‌ آنانرا بسوی‌ خود بالا بر، و مقام‌ رضوان‌ و خشنودی‌ خود را بدانها برسان‌، و از رحمت‌ خود رحمتی‌ را در آستانه آنها فرود آور كه‌ با آن‌ تنهائیشان‌ تبدیل‌ به‌ جمعیّت‌ گردد و وحشت‌ آنها تبدیل‌ به‌ انس‌ شود ؛ بدرستیكه‌ تو بر هر كاری‌ توانائی‌.

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنِ الْبَاقِرِ ع قَال : «سَأَلْتُهُ عَنْ زِيَارَةِ الْقُبُورِ قَالَ: إذَا كَانَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ فَزُرْهُمْ، فَإنَّهُ مَنْ كَانَ مِنْهُمْ فِي‌ ضَيْقٍ وُسِّعَ عَلَيْهِ مَا بَيْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إلَي‌ طُلُوعِ الشَّمْسِ ؛ يَعْلَمُونَ بِمَنْ أَتَاهُمْ فِي‌ كُلِّ يَوْمٍ، فَإذَا طَلَعَتِ الشَّمْسُ كَانُوا سُدًي .‌

قُلْتُ: فَيَعْلَمُونَ بمَنْ أَتَاهُمْ فَيَفْرَحُونَ بِهِ؟ قَالَ: نَعَمْ، وَ يَسْتَوْحِشُونَ لَهُ إذَا انْصَرَفَ عَنْهُمْ.» [«بحار الانوار» ج‌ 6، ص‌ 256]

راوی می‌گويد: از حضرت‌ باقر عليه‌ السّلام‌ دربارۀ زيارت‌ اهل‌ قبور پرسش‌ كردم‌؛ فرمود: چون‌ روز جمعه‌ باشد آنان‌را زيارت‌ كن‌؛ چون‌ هر كس‌ از آنان‌ در ضيق‌ و تنگی‌ باشد در بين‌ طلوع‌ صبح‌ صادق‌ و طلوع‌ آفتاب‌ گشايش‌ می‌يابد، و لذا در اين‌ موقع‌ در هر روز، از كسی‌ كه‌ به‌ زيارت‌ او رفته‌ باشد، علم‌ و اطّلاع‌ پيدا می‌كند، وليكن‌ چون‌ آفتاب‌ طلوع‌ كند آنها يَله‌ و رها مي‌شوند و ديگر قادر بر جهت‌گيری‌ در امور دنيا و زيارت‌ اهل‌ خود نيستند.

عرض‌ كردم‌: آيا آنها از افرادی كه‌ به‌ زيارت‌ قبور آنها می‌روند علم‌ پيدا می‌كنند و خوشحال‌ مي‌شوند؟

فرمود: آری‌، و نيز از بازگشت‌ زائرين‌ از قبور به‌ محلّ‌های‌ خود وحشت‌ می‌كنند. ؛( شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام قم، 1409 هجرى قمری، ج7‌، ص 415)

رسیدن خیرات و مبرات به اموات:

همان‌گونه که مطلع هستیم، ارتباط اموات پس از مرگ با دنیا به طور کلی قطع نمی‌شود. حیات برزخی، صورت دیگری از حیات دنیوی انسان است، هر گونه زیسته باشد، حیاتی مناسب با آن را در برزخ طی می‌کند. پس نتیجه اعمالش نیز چه خوب باشد و چه بد نیز به او می‌رسد. برای همین به گذاشتن "باقیات الصالحات" تأکید شده است. خداوند متعال در قرآن کریم تصریح نمود که اعمال انسان‌ها و آثار اعمال‌شان را احصاء می‌کنم.

فرض کنید کسی هم مؤمن بوده و هم مدرسه یا بیمارستانی در راه رضای خدا ساخته، کتابی نوشته و یا گرسنه‌ای را سیر کرده یا مشکلی را از کسی حل کرده است، اما خودش نتیجه و نتایج آن را نمی‌بیند. حال تکلیف او در عالم برزخ چیست؟ آیا چون حیات خودش ادامه نیافته و نتایج را ندیده، چیزی به او نمی‌رسد؟! خیر. اصلاً چنین نیست. پس خیرات و مبرات از دنیا به او می‌رسد. هم چنین است اگر کسی ظلم و یا فسادی کرده باشد که تبعات خود را به دنبال داشته باشد، مثل این که با کلاهبرداری، زندگی کسی را نابود کرده باشد، یا آبروی کسی را ریخته باشد یا ...، بدیهی است که آثار سوء این اعمال تا وقتی باقیست، دامنگیر او در عالم برزخ می‌شود.

از این رو توصیه به فراموش نکردن رفتگان و فرستادن خیرات و مبرات برای آنان شده است، به ویژه در انجام فرایض و واجباتی که از آنها فوت شده است. مثل نماز قضا – یا کسی که حج واجب بر عهده داشته، اما به جا نیاورده – یا به دیگران بدهکار بوده ... – و هم چنین است خیرات و هدایای مستحبی. مثل این که خیرات او قرآن بخوانند، دعا بخوانند، زیارت بروند، طعام بدهند، ثواب کار خوب و خدا پسند را به او هدیه دهند و ... . آنها هر چقدر هم مؤمن و اهل عمل صالح بوده باشند، باز به خیرات و مبرات ما نیاز دارند.

از پیامبر اکرم (ص) روایت شده که فرمودند : «هر جمعه ارواح مومنین مقابل خانه‌هایشان می‌آیند و هر یک با آواز حزین و گریه‌٬ فریاد می‌زند‌٬ ای اهل و اولاد من‌! ای پدر و مادر من‌!‌ ای خویشان من به ما مهربانی کنید و با آنچه ما برای شما گذاشتیم که اکنون حساب و کتاب و عذابش برای ماست و نفعش برای شما برای ما نیز درهمی یا قرص نانی یا جامه و لباسی هدیه و خیرات کنید تا خداوند از لباس‌های بهشتی به شما بپوشاند» . آن گاه رسول خدا (ص) گریه کرد تا حدی که دیگر قدرت بر سخن گفتن نداشت.

سپس فرمود : «این برادران مرده شما می‌گویند: وای بر ما اگر از آنچه که در دست ما بود در راه خدا انفاق می‌کردیم الآن به شما محتاج نبودیم. آن گاه با حسرت و پشیمانی برمی‌گردند. در خاتمه فرمودند‌: زود برای مردگانتان صدقه بفرستید.» (مفاتیح ٬ ص907)

مرتبط:

*- آیا قرائت فاتحه (یا هر گونه خیرات)برای اموات به آنها می‌رسد؟ آیا این خیرات برای اموات نوعی شفاعت ما برای آنهاست؟ آیا شفاعت هرکسی قبول می‌گردد؟ (18 آبان 1389)

*- آیا ارواح پس از مرگ با خانواده‌های خود در دنیا دیدار دارند - چگونه؟ پس چرا ما نمی‌فهمیم؟ (17 فروردین 1391)

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن