پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): انسان موجودی است که از سویی نیازمند و محتاج و از سویی دیگر اجتماعی می‌باشد؛ از این رو در اسلام غنی و  عزیز، مقوله «ربط» و «ارتباط»، [از ارتباط با خدا و فرستادگان و اولیایش گرفته، تا ارتباط با خویشان و نزدیکان و جامعه بشری] بسیار مورد توجه و اهمیت قرار گرفته است، تا جایی که خداوند متعال بندگانش را بر اساس چگونگی "اتصال" و یا "انقطاع" در ارتباطات آنها دسته بندی می‌نماید و می‌فرماید که مؤمنین به آن چه خدا دستور به "وصل" آنها داده وصل می‌شوند و کفار و منافقین از آن چه خدا دستور وصل داده می‌برّند و این ارتباط را قطع می‌کنند. به این دو آیه دقت نمایید:

« وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ » (الرّعد، 21)

ترجمه: و آنان كه آنچه را خدا به پيوستنش فرمان داده مى‏پيوندند و از پروردگارشان مى‏ترسند و از سختى حساب بيم دارند.

« الَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الأَرْضِ أُولَـئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ » (البقره، 27)

ترجمه: همانانى كه پيمان خدا را پس از بستن آن مى‏شكنند و آنچه را خداوند به پيوستنش امر فرموده مى‏گسلند و در زمين به فساد مى‏پردازند آنانند كه زيانكارانند.

صله ارحام:

صلاة (نماز) – صلوات (سلام و درود به پیامبر اکرم و اهل بیت ایشان، با تسلیم و تبعیت) و "صله رحِم"، از جمله مهم‌ترین "وصل"هایی هستند که خداوند متعال به آن امر و تأکید نموده است. اینها مهم‌ترین ربط‌ها و وصل‌هایی هستند که عوامل و اسباب رشد، کمال و تقرب انسان را فراهم می‌سازند.

نقش و اهمیت "صله ارحام" تا جایی است که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله می‌فرمایند: « پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد می‌سازد، و بر عمرها می‌افزاید هر چند انجام دهندگان آن از نیکان هم نباشند » (نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص 15)

ضد تبلیغ گسترده:

اگر دقت کرده باشید، نه تنها گسترش شهرها و تغییر «سبک زندگی» و هم چنین وسایل ارتباطی (تلفن، پیامک، تلگرام و ...) سبب کاهش دید و بازدید و ارتباط با خویشان و دوستان گردیده است، و مردم بیشتر در فضای مجازی، زندگی مجازی دارند، بلکه ضد تبلیغ گسترده‌ای علیه "صله ارحام" به صورت مستقیم و غیر مستقیم در جریان می‌باشد؛ تا جایی که آمار دید و بازدید را حتی در زمان‌هایی چون: عید نوروز، عید فطر، عید قربان، ماه مبارک رمضان و ...، به حداقل خود کاهش داده است و این یک خطر بزرگ برای تک تک افراد و ساختار جامعه می‌باشد.

بی‌تردید اگر پیوند با خویشان، شهرها را آباد و عمرها را طولانی می‌کند، قطع این پیوندها، سبب ویرانی شهرها و کوتاهی عمرها می‌شود [چنان که شده است]، و جای افسوس و تأسف دارد که دشمنان اسلام و مسلمین، به این حقایق توجه بیشتری دارند؛ از این رو برای ضد تبلیغ به انحای گوناگون، برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای می‌کنند.

فریب مؤمنین:

مؤمنین را فریب می‌دهند، به آنها القا می‌کنند که چون این خویشاوند تو نماز نمی‌خواند، رعایت حجاب ندارد، هم هدف و هم سوی تو، به ویژه در مسیر ولایت نمی‌باشد، تو نباید با او ارتباط برقرار کنی و نباید با یک دیگر دید و بازدید داشته باشید! چنان جا نماز آب کشیده و جداسازی می‌کنند که گویا قیامت برپا شده است!

بدیهی است که همیشه از اهداف اصلی دشمنان، خط‌کشی، صف بندی و جداسازی و تفرقه بوده است که قطع ارتباط و اتصال با خویشان، بدترین و خطرناک‌ترین نوع آن می‌باشد. آنها می‌خواهند که مؤمنین اولاً از دیگران دور گردند و ثانیاً به انزوا کشانده شوند.

صفت منافقین کور دل و ملعون:

دقت کنیم که خداوند متعال با چه لحن شدیدی، قطع ارتباط و صله ارحام را از صفات منافقین بر شمرده و این انقطاع را سبب کوردلی و لعن (دور شدن از رحمت) آنان بیان می‌دارد؟

« فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِن تَوَلَّيْتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ * أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ » (محمد صلوات الله علیه و آله، 22 و 23)

ترجمه: پس [اى منافقان،] آيا اميد بستيد كه چون [از خدا] برگشتيد [يا سرپرست مردم شديد] در [روى‏] زمين فساد كنيد و خويشاونديهاى خود را از هم بگسليد؟ * اينان همان كسانند كه خدا آنان را لعنت نموده و [گوش دل‏] ايشان را ناشنوا و چشم‌هايشان را نابينا كرده است.

ناهنجاری‌ها:

تردیدی نیست که نه تنها همگان مشابه یک دیگر نیستند، بلکه چه بسا به لحاظ اعتقادی و یا تقیدات رفتاری متفاوت از یک دیگر و یا حتی مخالف یک دیگر باشند؛ اما هیچ یک از این مواضع، رابطه خویشاوندی را قطع نمی‌نماید.

به راستی چه تفاوتی است میان کسی که اتصالش به نماز را قطع کرده با کسی که صله ارحام را قطع کرده است؟ هر دو، آن چه را خدا امر به وصل آن کرده، قطع کرده‌اند!

پاسخ امام صادق علیه السلام:

این تفاوت‌ها و حتی تخالف‌ها، جدید نیست، همیشه بوده، هست و خواهد بود. از این رو در گذشته نیز مؤمنین با چنین شرایطی مواجه بودند و از امامان علیهم السلام پرس و جو و کسب تکلیف می‌نمودند. امام صادق علیه السلام، در پاسخی فرمودند:

«  آری، حق قرابت و خویشاوندی را چیزی قطع نمی‌کند. اگر با تو هم‌فکر و هم‌عقیده باشند که دو حق بر تو دارند: یکی حق خویشاوندی، دوم حق اسلام و مسلمانی » (اصول کافی، ج ‏2، ص 157)

چگونگی ارتباط:

پس، اصل ارتباط و صله ارحام، در هر شرایطی به جای خود محفوظ است و به ندرت شرایطی پیش می‌آید که "قطع ارتباط یا صله‌ی ارحام"، لازم و واجب نیز می‌گردد. اما بدیهی است که ارتباط و صله‌ی ارحام نیز مانند هر امر دیگری، شرایط، روش‌ها، کیفیت‌ها و شدت و ضعف مرتبه دارد و هر کس باید با درایت، هوشیاری، بصیرت، اخلاق، محبت و مودت، کمیت و کیفیت ارتباطات خود را به ویژه با خویشان، تدبیر نماید.

نکات:

*- آیا خداوند ارحم الرّاحمین، نظر لطف و محبت خود را از هر بنده‌ای که گناه کوچک یا بزرگی مرتکب گردد، بر می‌گرداند؟!

*- آیا پیامبر اکرم و اهل بیت عصمت علیهم السلام، ارتباط خود را با هر کس که مؤمن و متقی نبود و کم و کاست‌های داشت، قطع می‌نمودند؟

*- آیا دوست داریم رفتاری که ما با دیگران (به بهانه‌ی ضعف ایمان و رعایت تقوا و میزان تقید به واجبات و محرمات) داریم، امام زمان عجّ الله تعالی فرجه الشریف، با ما داشته باشند؟!

*- آیا ارتباط به همراه محبت و مودت خالصانه و حفظ احترام، حتی اندک زمینه‌ای را برای اثرگذاری مثبت ایجاد نمی‌نماید؟!

*- آیا تذکری دوستانه و به همراه اخلاق، مهربانی و محبت، سبب رعایت (هر چند مقطعی) نمی‌شود؟!

دوستی می‌گفت: پس از مدتی به دیدار خاله‌ام رفتم، دخترخاله‌ی بسیار بد حجاب من گفت: فلانی می‌دانی که ما تو را خیلی دوست داریم، پس چرا به ما سر نمی‌زنی؟! گفتم: من هم شما را خیلی دوست دارم، خاله و دختر خاله‌ی من هستید، اما وقتی طوری مقابل من قرار می‌گیری که نمی‌توانم حتی نگاهت کنم و حالت را بپرسم، چه کنم؟!

آن دوست گفت: این تذکر با این لحن محبت‌آمیز و احترام، بسیار اثر کرد. همان موقع رفت پوشش خود را تغییر داد و از آن پس [دست کم] هر موقع به دیدار آنها می‌روم، رعایت می‌کند.

*- ممکن است در مواقفی دیداری نه تنها خیر نداشته باشد، بلکه موجب ضرر و زیان و گناه شود، خب عاقل رعایت می‌کند، اگر هیچ راهی نداشت، باز هم ارتباط خود را قطع نمی‌کند و دست کم با یک مکالمه‌ی تلفنی، رابطه را حفظ و مستحکم می‌نماید.

 

مرتبط:

*- قطع رابطه با چه دوستان و افرادی مجاز/ مستحب / یا واجب است؟ معیار‌ها و ملاک‌ها چیست؟ (23 دی 1394)

*- تو کلاس ما، افرادی هستند که حیای کلام ندارند. آیا قطع رابطه کردن با آنها کافیست یا کار دیگری نیز باید انجام داد؟ (4 اسفند 1394)

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

خویشانی داریم که تقید و رعایتی ندارند، صله ارحام با آنان چگونه است؟

http://www.x-shobhe.com/shobhe/7430.html

 

https://telegram.me/x_shobhe

 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام