پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

بی‌تردید شناخت واژگان، معنا و مفهوم آنها، نقش بسیار مؤثری از درک مقصود دارد و شاید بسیاری از ما، هنوز معنا، مفهوم و مصداق "امتحان = آزمایش" را درست درک نکرده‌ایم و گمان داریم که فقط برخی از حوادث یا مصائب، آزمایش هستند و یا گمان داریم که خداوند سبحان ناگهان و بودن هیچ علت و سابقه‌ای، یک بلایی می‌فرستد تا آزمایش کند! و این عدم شناخت و نیز اهانت و افترای به علم و حکمت خداوند ارحم الرّاحمین می‌باشد!

در این عالَم، هیچ کاری نیست که محل، مورد و مصداق آزمایش نباشد، حتی در نوشیدن یک جرعه آب، خوردن یک لقمه نان، یا پوشیدن یک پیراهن! آزمایش می‌شویم که آیا رعایت کردیم جرعه آبی که می‌نوشیم، حلال باشد، پاک باشد، تمیز باشد، مال غیر نباشد، دیگری به آن محتاج‌تر نباشد، و در ماه مبارک رمضان که به هر علتی روزه نیستیم، در ملاء عام نباشد و ... .

برای چه این پیراهن را برای پوشیدن انتخاب کردی؟! آیا از مال حلال تهیه شده؟ آیا مناسب و در شأن تو هست؟ آیا برای تفاخر به دیگران می‌پوشی؟! آیا به خاطر انجام گناهان دیگری چون نمایش بدن و زیبایی‌ها و جاذبه‌های جنسی‌ات به عموم می‌پوشی ...؟! یا مناسب توست؟!

پس امتحان، اختصاصی به "مصیبت" ندارد، بلکه در هر آنی و هر موضع یا کاری، امتحان هست. حتی در اقامۀ دو رکعت نماز واجب نیز امتحان است که آیا "قُربةً الی الله" اقامه می‌کنی، یا خدایی ناکرده برای ریا و هر هدفی به غیر از قُرب به او؟! امتحان می‌شوی که آیا در نماز تداوم داری یا خیر؟ و آیا از این سرمایه کلان، محافظت می‌نمایی یا خیر؟!

«الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ - آنان كه بر نمازشان پيوسته و پايدارند / المعارج، 23» - «وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ - و آنان كه بر نمازهاشان محافظت مى‌كنند / المعارج، 34»

مصیبت

"مصیبت" به هر امری گفته می‌شود که انسان با آن مواجه می‌شود؛ اما معمولاً به امور ناگوار گفته می‌شود.

وقتی تیری به هدف می‌نشیند، می‌گویند: «اصابت کرد». به قول مرحوم آیت الله حائری شیرازی: خداوند می‌فرماید: «تو با زنجیر‌هایی (تعلقات) به دنیا بسته شده‌ای، من به این زنجیرها تیر می‌زنم و خوب هم می‌زنم و درست به هدف اصابت می‌کند؛ اما به زنجیر تیر می‌زنم تا تو آزاد شوی، پس تو چرا آخ می‌گویی»؟!

●- در قرآن کریم، راجع به امتحان و مواضع مؤمنان می‌فرماید:

«وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ * الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» (البقره، 155 و 156)

- قطعاً همۀ شما را با چيزى از ترس، گرسنگى، و كاهش در مالها و جانها و ميوه‌ها، آزمايش مى‌كنيم؛ و بشارت ده به استقامت كنندگان * همانها كه هر گاه مصيبتى به ايشان مى‌رسد، مى‌گويند: «ما از آنِ خدائيم؛ و به سوى او بازمى گرديم!»

یعنی: من از پدر و مادر و همسر و فرزند، پول، خانه، خودرو، ثروت و شهرت، و این بدن و مظاهر مادی زندگی در دنیا نیستیم و به سوی اینها بازنمی گردم که اگر لطمه‌ای به اینها وارد شد، فریادم بلند شود و خود را ببازم، بلکه من از سوی خداوند سبحان خلق شدم و به سوی او بازمی گردم.

مصیبت‌ها از عملکردهای خودتان است

«وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ» (الشوری، 30)

- هر مصيبتى به شما رسد بخاطر اعمالى است كه انجام داده‌ايد، و بسيارى را نيز عفو مى‌نماید!

اگر چه دنیا، پایین‌ترین مرتبۀ هستی و دار فناست؛ اما همین عالَم نیز علیمانه، حکیمانه و منظم خلق شده است؛ این دنیا در اصل، نمایشگاه عظمت و قدرت الهی، دانشگاه کسب علم و معرفت و اردوگاه آدم‌سازی؛ و البته محل لذت و معنوی و مادی برای انسان می‌باشد.

مقدرات (اندازه‌ها) و قوانینی چون "علت و معلول" بر این عالَم نیز حاکم می‌باشد؛ و چون آدمیان دچار کفر، شرک، غفلت و گناه می‌شوند، گاه با برخی از آثار و عواقب نامطلوب آن نیز مواجه می‌گردند. لذا فرمود: «بسیاری از گناهان را می‌بخشم»؛ یعنی همین عفو، خود علت می‌شود تا مصیبت‌هایی که معلول خطاهای آدمی است، به او باز نگردد؛ اما فرمود: برخی از نتایج مواضع و اعمال، به صورت مصیبت، به خودتان برمی گردد. و در آیۀ دیگری فرمود: بازگشت نتایج به خودتان، برای این است که بفهمید معادی در کار هست.

به عنوان مثال: دریا برای غرق شدن انسان آفریده نشده است؛ چنان که کوه برای پرت شدن از آن به درّه آفریده نشده است؛ و چنان که زلزله، برای تخریب خانه‌ها و مرگ یا جراحت ساکنان واقع نمی‌شود و ...؛ اما اگر کسی که شنا بلد نبود و خود را به آب دریا انداخت؛ یا کسی که کوهنوردی بلد نبود و مربی و تجهیزات نداشت، بدون هیچ مهارتی قصد فتح قلّه نمود؛ یا مردمان از روی نادانی، روی خط زلزله خانه‌های سست ساختند ...؛ حتماً با آثار و عواقب نامطلوبی (مصیبت‎هایی) مواجه می‌گردند.

●- هوا، خلق نشده تا آلوده گردد - آدمیان خلق نشده‌اند تا کفر و شرک بورزند، یا ظلم و جنایت کنند - جوامع انسانی تشکیل نشده تا عده‌ای در آن از پرخوری بمیرند و عده‌ای از گرسنگی - انسان به زمین نیامده تا از صبح تا شب، دنبال تأمین معاشش بدود و به جز شکم و سایر نیازهای مادی، از همه چیز و حتی خداوند سبحان، معاد و خودش غافل گردد - عقل و شعور و منطق، برای حیله و فریب دیگران داده نشده است - اختیار، برای انتخاب بدترین‌ها داده نشده است - هوای نفس که لازمۀ حیات مادی و حیوانی در زمین است،  برای اطاعت و عبادت (بندگی) داده نشده است و ...؛ اما اگر آدمیان به جای اصلاح در مسیر افساد (تباهی) گام بردارند، حتماً در چارچوب نظام علّی و معلولی، با عواقبی که به صورت "مصیبت" به خودشان برمی گردد، مواجه می‌گردند.

امتحان

بیان شد که آدمی در هر لحظه، هر موضع و هر کاری، امتحان می‌شود؛ لذا امتحان اختصاصی به مصائب ندارد. ثروتمند، با ثروتش امتحان می‌شود و فقیر با فقرش - مرفه با رفاهش امتحان می‌شود و گرفتار، با گرفتاری‌هایش - سالم با سلامتی‌اش امتحان می‌شود و بیمار با بیماریش ...‌، و هر کدام نسبت به دیگری نیز امتحان می‌شود. به عنوان مثال: مؤمن با کافر امتحان می‌شود که چگونه مواضع و رفتاری نسبت به او دارد؟ و کافر نیز با مؤمن و چگونگی تعاملش با او امتحان می‌شود ... و خلاصه همه چیز نوعی موضوع امتحان می‌شود.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛

متشکریم.

پرسش:

چرا در آیه فرموده: «هر مصیبی به شما برسد، از عملکرد خودتان است»، در حالی که در آیات دیگری تصریح شده: «خدا با مصائب امتحان می‌کند»؟

پاسخ (نشانی لینک):

https://www.x-shobhe.com/Al-Baqarah/11746.html 

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   آیات قرآن   سوره بقره