پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه): 

بسیاری از مردم، گمان می‌کنند که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، در روز و محل غدیر خم، امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام را برای اولین بار، به عنوان جانشین خود معرفی نموده‌اند، در حالی که خطبۀ غدیر خم، از یک سو بازگویی مجدد (اتمام حجّت) تمام اصول عقاید و محکمات اسلام عزیز می‌باشد؛ از توحید، معاد، نبوت، قرآن مجید، حج و ...، تا وصایت، خلافت و امامت امیرالمؤمنین، امام حسن، امام حسین و فرزندان ایشان تا حضرت امام مهدی علیه السلام؛ و از سویی دیگر روز اخذ بیعت از مردم بر تمامی این موارد، به ویژه در امر ولایت و امامت بود؛ نه فقط روز معرفی! چنان که در فرازهای پایانی فرمودند:

«مَعاشِرَالنّاسِ، إِنّی قَدْبَیَّنْتُ لَکُمْ وَأَفْهَمْتُکُمْ، وَ هذا عَلِی یُفْهِمُکُمْ بَعْدی. أَلاوَإِنِّی عِنْدَ انْقِضاءِ خُطْبَتی أَدْعُوکُمْ إِلی مُصافَقَتی عَلی بَیْعَتِهِ وَ الإِقْرارِبِهِ، ثُمَّ مُصافَقَتِهِ بَعْدی. أَلاوَإِنَّی قَدْ بایَعْتُ الله وَ عَلِی قَدْ بایَعَنی. وَأَنَا آخِذُکُمْ بِالْبَیْعَةِ لَهُ عَنِ الله عَزَّوَجَلَّ. (إِنَّ الَّذینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ الله، یَدُالله فَوْقَ أَیْدیهِمْ. فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلی نَفْسِهِ، وَ مَنْ أَوْفی بِما عاهَدَ عَلَیْهُ الله فَسَیُؤْتیهِ أَجْراً عَظیماً)»    . 

- ای مردم! من پیام خدا را برایتان آشکار کرده تفهیم نمودم؛ و این علی است که پس از من شما را آگاه می‌کند. اینک شما را می‌خوانم که پس از پایان خطبه با من و سپس با علی دست دهید تا با او بیعت کرده به امامت او اقرار نمایید. آگاه باشید من با خداوند و علی با من پیمان بسته و من اکنون از سوی خدی عزّوجل بری امامت او پیمان می‌گیرم. «[ی پیامبر]آنان که با تو بیعت کنند هر آینه با خدا بیعت کرده‌اند. دست خدا بالی دستان آنان است؛ و هر کس بیعت شکند، بر زیان خود شکسته، و آن کس که بر پیمان خداوند استوار و باوفا باشد، خداوند به او پاداش بزرگی خواهد داد    . 

و می‌فرمایند:

«مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّکُمْ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُصافِقُونی بِکَفٍّ واحِدٍ فی وَقْتٍ واحِدٍ، وَقَدْ أَمَرَنِی الله عَزَّوَجَلَّ أَنْ آخُذَ مِنْ أَلْسِنَتِکُمُ الْإِقْرارَ بِما عَقَّدْتُ لِعَلِی أَمیرِالْمُؤْمنینَ، وَلِمَنْ جاءَ بَعْدَهُ مِنَ الْأَئِمَّةِ مِنّی وَ مِنْهُ، عَلی ما أَعْلَمْتُکُمْ أَنَّ ذُرِّیَّتی مِنْ صُلْبِهِ.

فَقُولُوا بِأَجْمَعِکُمْ: «إِنّا سامِعُونَ مُطیعُونَ راضُونَ مُنْقادُونَ لِما بَلَّغْتَ عَنْ رَبِّنا وَرَبِّکَ فی أَمْرِ إِمامِنا عَلِی أَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَ مَنْ وُلِدَ مِنْ صُلْبِهِ مِنَ الْأَئِمَّةِ. نُبایِعُکَ عَلی ذالِکَ بِقُلوُبِنا وَأَنْفُسِنا وَأَلْسِنَتِنا وَأَیْدینا. علی ذالِکَ نَحْیی وَ عَلَیْهِ نَموتُ وَ عَلَیْهِ نُبْعَثُ. وَلانُغَیِّرُ وَلانُبَدِّلُ، وَلا نَشُکُّ (وَلانَجْحَدُ) وَلانَرْتابُ، وَلا نَرْجِعُ عَنِ الْعَهْدِ وَلا نَنْقُضُ الْمیثاقَ.»

- ای مردم! شما بیش از آنید که در یک زمان با یک دست من بیعت نمایید. از این روی خداوند عزّوجل به من دستور داده که از زبان شما اقرار بگیرم و پیمان ولایت علی امیرالمؤمنین را محکم کنم و نیز بر امامان پس از او که از نسل من و اویند؛ همان گونه که اعلام کردم که ذرّیّه من از نسل اوست.

پس همگان بگویید:

«البتّه که سخنان تو را شنیده پیروی می‌کنیم و از آن‌ها خشنودیم و بر آن گردن گذار و بر آن چه از سوی پروردگارمان در امامت اماممان علی امیرالمؤمنین و امامان دیگر - از صلب او - به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان می‌بندیم با دل و جان و زبان و دست هایمان. با این پیمان زنده‌ایم و با آن خواهیم مرد و با آن اعتقاد برانگیخته می‌شویم؛ و هرگز آن را دگرگون نکرده شکّ و انکار نخواهیم داشت و از عهد و پیمان خود برنمی گردیم.»

«وَعَظْتَنا بِوَعْظِ الله فی عَلِی أَمیرِالْمؤْمِنینَ وَالْأَئِمَّةِ الَّذینَ ذَکَرْتَ مِنْ ذُرِّیتِکَ مِنْ وُلْدِهِ بَعْدَهُ، الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ وَ مَنْ نَصَبَهُ الله بَعْدَهُما. فَالْعَهْدُ وَالْمیثاقُ لَهُمْ مَأْخُوذٌ مِنَّا، مِنْ قُلُوبِنا وَأَنْفُسِنا وَأَلْسِنَتِنا وَضَمائِرِنا وَأَیْدینا. مَنْ أَدْرَکَها بِیَدِهِ وَ إِلاَّ فَقَدْ أَقَرَّ بِلِسانِهِ، وَلا نَبْتَغی بِذالِکَ بَدَلاً وَلایَرَی الله مِنْ أَنْفُسِنا حِوَلاً. نَحْنُ نُؤَدّی ذالِکَ عَنْکَ الّدانی والقاصی مِنْ اَوْلادِنا واَهالینا، وَ نُشْهِدُالله بِذالِکَ وَ کَفی بِالله شَهیداً وَأَنْتَ عَلَیْنا بِهِ شَهیدٌ.

مَعاشِرَالنّاسِ، ماتَقُولونَ؟ فَإِنَّ الله یَعْلَمُ کُلَّ صَوْتٍ وَ خافِیَةَ کُلِّ نَفْسٍ، (فَمَنِ اهْتَدی فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یَضِلُّ عَلَیْها)، وَمَنْ بایَعَ فَإِنَّما یُبایِعُ الله، (یَدُالله فَوْقَ أَیْدیهِمْ).

مَعاشِرَالنّاسِ، فَبایِعُوا الله وَ بایِعُونی وَبایِعُوا عَلِیّاً أَمیرَالْمُؤْمِنینَ وَالْحَسَنَ وَالْحُسَیْنَ وَالْأَئِمَّةَ (مِنْهُمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ) کَلِمَةً باقِیَةً.

[ای رسول خدا]ما را به فرمان خدا پند دادی درباره‌ی علی امیرالمؤمنین و امامان از نسل خود و او، که حسن و حسین و آنان که خداوند پس از آنان برپا کرده است. پس عهد و پیمان از ما گرفته شد از دل و جان و زبان و روح و دستانمان. هر کس توانست با دست وگرنه با زبان پیمان بست؛ و هرگز پیمانمان را دگرگون نخواهیم کرد و خداوند از ما شکست عهد نبیند؛ و نیز فرمان تو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خود خواهیم رسانید و خداوند را بر آن گواه خواهیم گرفت؛ و هر آینه خداوند بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش.

ای مردم! (دقت کنید که) چه می‌گویید؟ همانا خداوند هر صدایی را می‌شنود و آن را که از دل‌ها می‌گذرد می‌داند. «هر آن کس هدایت پذیرفت، به خیر خویش پذیرفته؛ و آن که گمراه شد، به زیان خود رفته.» و هر کس بیعت کند، هر آینه با خداوند پیمان بسته؛ که «دست خدا بالی دستان آن هاست.»

ای مردم! اینک با خداوند بیعت کنید و با من پیمان بندید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و امامان پس از آنان از نسل آنان که نشانه‌ی پایدارند در دنیا و آخرت.

بنابراین، خطبۀ غدیر خم، از یک سو بازگویی و اتمام حجّت بود و از سویی دیگر، "اخذ بعیت".

سابقه معرفی امیرالمؤمنین علیه السلام

یوم الدار - در همان آغاز بعثت، پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، مامور شدند ابتدا خویشان را جمع نموده و به اسلام دعوت نمایند. مجلسی از خویشان که ابوجهل و ابولهب نیز در آن حضور داشتند برگزاری گردید و تنها کسی که به دعوت ایشان پاسخ داد، امیرالمؤمنین علیه السلام بودند و ایشان در همان مجلس فرمودند:

«إنَّ هذا أخي ووَصِيّي وخَليفَتي فيكُم ؛ فَاسمَعوا لَهُ وأطيعوا»

- اين ، برادر و وصى و جانشينم در ميان شماست.پس،گوش به فرمان و مطيع او باشيد.

از این‌رو، حتی برخی برای طعنه و تمسخر، به ابوطالب گفتند: «به تو فرمان داد كه گوش به فرمان و مطيع پسرت باشى!»

این حدیث نه تنها در منابع شیعی مانند: « الأمالی (للصدوق)  ,  جلد۱  ,  صفحه۶۵۷ » درج شده، بلکه در منابع بسیار معتبر سنّی نیز درج شده است، مانند: « تاریخ طبری، ج2، ص216 - المسند، ج1، ص545، رقم 883 - و ...»

حدیث وصایت - حدیث "وصایت" نیز به اقوال گوناگون، در منابع شیعه و سنّی نقل شده است:

«... إنّ وصيّي و مَوضِعَ سِرّي و خيرَ مَن أتْرُكُ بَعدي و يُنجِزُ عِدَتي و يَقْضي دَيني عليُّ بنُ أبي طالبٍ» (إرشاد القلوب، جلد۲، صفحه۲۳۶ - كنز العمّال : 32952) - سنّی: (المعجم الکبیر، ج ۶، ص ۲۲۱ و فضائل الصحابة لابن حنبل، ج ۲، ص ۶۱۵ و مجمع الزوائد، ج ۹، ص ۱۱۳)

- ... همانا وصىّ من، راز دار من ، بهترين بازماندگانم‌، و كسى كه وعده‌ام را تحقّق مى‌بخشد و دينم را ادا مى‌كند، على بن ابى طالب است.

و البته ایشان در ده‌ها فرمایش دیگر نیز به وصایت و خلافت امیرالمؤمنین علیه السلام تصریح نموده‌اند، مانند: "حدیث منزلت" در چندین موقف و ... .

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم

پرسش:

می‌گویند: «پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، پیش از غدیر خم نیز مکرر امیرالمؤمنین علیه السلام را به عنوان وصی و امام معرفی نموده‌اند» - این معرفی، کجاها بوده است؟

پاسخ (نشانی پیوند):

 

https://www.x-shobhe.com/emamali/11895.html

کلمات کلیدی:  اعتقادی   امامت   امیر المومنین   ولایت (امام علی)