نوشته زیر از یادداشت‌های علامه محمدتقى جعفرى شارح بزرگ نهج‌البلاغه، در توصیف شخصیت رسول خدا از زبان على بن ابیطالب صلوات الله علیهما، ‌ گلچین شده است  .

علامه محمد‌تقی جعفری رحمة الله علیه:

 توصیفات بسیار عالى درباره پیامبر اکرم از زبان امیرالمؤمنین علیه‌السلام آمده است که ما آن‌ها را متذکر مى‌شویم:

1- «إلى أن بعث اللّه سبحانه محمّدا رسول‌اللّه صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌ إِلَى أَنْ بَعَثَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مُحَمَّداً [صلی الله علیه وآله] رَسُولَ اللَّهِ لِإِنْجَازِ عِدَتِهِ وَ إِتْمَامِ نُبُوَّتِهِ مَأْخُوذاً عَلَى النَّبِيِّينَ مِيثَاقُهُ، مَشْهُورَةً سِمَاتُهُ كَرِيماً مِيلَادُهُ ...»، (نهج‌البلاغه خطبه 1)

(تا آنگاه که خداوند سبحان، محمّد رسول اللّه صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله ‌را که پیمان پذیرش پیامبرى او را از همه پیامبران گرفته بود، براى انجام وعده خویش و اتمام اصل نبوّت مبعوث نمود، پیامبرى با علامات مشهور و ولادت شریف...) امیرالمؤمنین علیه‌السلام در این جملات این صفات را براى پیامبر بیان فرموده‌اند:

الف. وسیله انجام یافتن وعده خداوندى که عبارتست از ارسال پیامبران براى هدایت مردم.‌

ب. اتمام کننده نبوّت و ختم رسالت با آوردن دین جاودانى اسلام.

ج. خداوند میثاق بعثت او را بر همه عالمیان و آوردن دین جاوید، از همه پیامبران گرفته بود.

د. علامات طبیعى و روحى او در کتاب‌هاى آسمانى و در معلومات اهل ‌ذکر مشهور بوده است.

ه. میلاد او با کرامت بود، یعنى با نظر به سلسله پدران و مادران آن‌حضرت،هیچ فردى از چنان سلسله شریف با آن شرایط با عظمت به‌دنیا نیامده بود.

2- «إِنَّ اللَّهَ [تَعَالَى] بَعَثَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه وآله) نَذِيراً لِلْعَالَمِينَ وَ أَمِيناً عَلَى التَّنْزِيلِ...»، (نهج‌البلاغه خطبه/106)

خداوند متعال، محمّد صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌ را تبلیغ کننده [برحذر دارنده‌] عالمیان و امین براى فرستادن قرآن و رسالت مبعوث نمود. در این جملات دو صفت بسیار مهم آمده است:

الف. تبلیغ‌کننده [‌بر حذر دارنده‌] عالمیان از غوطه‌ورشدن در خودخواهى‌ها و خودکامگى‌ها و فرو رفتن در معاصى با بیان نتایج ناگوار این پلیدى‌ها.

ب. امین مطلق در تلقّى وحى و رسانیدن آن به بندگان خداوند.

3- «حَتَّى أَفْضَتْ كَرَامَةُ اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى إِلَى مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله) فَأَخْرَجَهُ مِنْ أَفْضَلِ الْمَعَادِنِ مَنْبِتاً وَ أَعَزِّ الْأَرُومَاتِ مَغْرِساً مِنَ الشَّجَرَةِ الَّتِي صَدَعَ مِنْهَا أَنْبِيَاءَهُ وَ انْتَجَبَ مِنْهَا أُمَنَاءَهُ. عِتْرَتُهُ خَيْرُ الْعِتَرِ وَ أُسْرَتُهُ خَيْرُ الْأُسَرِ وَ شَجَرَتُهُ خَيْرُ الشَّجَرِ، نَبَتَتْ فِي حَرَمٍ وَ بَسَقَتْ فِي كَرَمٍ، لَهَا فُرُوعٌ طِوَالٌ وَ ثَمَرٌ لَا يُنَالُ؛ فَهُوَ إِمَامُ مَنِ اتَّقَى وَ بَصِيرَةُ مَنِ اهْتَدَى، سِرَاجٌ لَمَعَ ضَوْؤُهُ وَ شِهَابٌ سَطَعَ نُورُهُ وَ زَنْدٌ بَرَقَ لَمْعُهُ، سِيرَتُهُ الْقَصْدُ وَ سُنَّتُهُ الرُّشْدُ وَ كَلَامُهُ الْفَصْلُ وَ حُكْمُهُ الْعَدْلُ...» (نهج‌البلاغه/خطبه/94)

تا آنگاه که کرامت خداوندى سبحانه و تعالى منتهى به محمّد صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌ گشت. خداوند آن وجود مقدس را از برترین معادن رویاننده و عزیزترین اصول و ریشه‌ها براى کاشتن بیرون آورد، از آن درختى که خداوند آن‌را بشکافته و پیامبرانش را از آن بیرون آورده، و امناى خود را از آن برگزیده است.

عترت پیامبر اکرم صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌ بهترین عترت‌ها است، و دودمانش بهترین دودمان‌ها، و درختش بهترین درخت‌ها است که در حرم روییده شده و به رشد رسیده است. براى آن درخت شاخه‌هایى است بلند و ثمریست غیر قابل وصول. پیامبر اکرم پیشواى کسى است که تقوى بورزد، و وسیله بینایى است براى کسى که هدایت‌یافته باشد. چراغى است که روشنائیش درخشیده و ستاره‌ایست که نورش بارز و آشکار و آتش‌زنه‌ایست که لمعان آن برق تولید نموده است. سیرتش اعتدال و سنتش رشد و کلام او جدا کننده حق و باطل از هم، و حکم او عدل محض است....

امیرالمؤمنین علیه‌السلام در این جملات صفات زیر را براى پیامبر اکرم صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌‌ بیان فرموده است:

الف. شرافت نسب و عظمت نیاکان که پیامبرانى گرامى از آن‌ها بوده‌اند و در خطبه 1ص44 نیز به این صفت اشاره فرموده‌اند.

ب. شرافت محیط خاص که مکه (حرم خدا) است.

ج. دودمانش بهترین دودمان‌ها است. مقصود ائمه معصومین علیهم‌السلام و دیگر فرزندان متقى و رشد یافته آن حضرت مى‌باشد. شرافت و عظمت دودمان پیامبر اکرم صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌ نه تنها به‌جهت انتساب آنان به آن حضرت مى‌باشد، بلکه به‌جهت تکاپو و کوشش آنان در مسیر رشد و کمال بوده است، این معنا از جمله «و بسقت فى کرم» (و به‌رفعت و عظمت در کرامت انسانى نائل آمدند) و ده‌ها جملات دیگر از کلمات امیرالمؤمنین علیه‌السلام در توصیف خاندان عصمت در نهج‌البلاغه و دیگر سخنان آن بزرگوار، با کمال صراحت بر مى‌آید.

د. براى عترت پیامبر اکرم صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌ شاخه‌هایى است بلند [‌در معرفت و کرم و تقوى و حکمت و عرفان و شجاعت‌] و ثمریست غیر قابل وصول، به این معنى که محصول زندگانى پر خیر و برکت عترت پیامبر بالاتر و با عظمت‌تر از آن‌است که از درخت حیات مردم معمولى برآید.

ه. پیشواى متقیان. و وسیله بینایى براى هدایت‌یافتگان.

و. روشنایى تابان، ستاره‌اى پر نور و به‌وجود آورنده انوار.

ز. سیرتش اعتدال.

‌ح. سنتش رشد.

ط. کلامش جداکننده حق ‌و باطل از یکدیگر.

ى. حکم او عدل محض.

4- «فَهُوَ أَمِینُکَ الْمَأْمُونُ وَ شَهِیدُکَ یَوْمَ الدِّینِ وَ بَعِیثُکَ نِعْمَةً وَ رَسُولُکَ بالْحَقِّ رَحْمَةً. ... » (نهج‌البلاغه/خطبه/106)

آن پیامبر، امین و مأمون تو، و شاهد تو در روز قیامت، و مبعوث از جانب تو که نعمتى براى جهانیان است، و رسول بر حق تو که رحمتى است براى عالمیان.

الف. امین و مأمون [د‌‌ر خطبه 26 ص 68 نیز آمده است].

ب. شاهد خداوندى در روز قیامت.

ج. بعثت او نعمتى براى جهانیان و رحمتى براى عالمیان.

●- این یادداشت تا بیان 17 توصیف ادامه دارد که علاقمندان می‌توانند با ضربه (کلیک) مطالعه نمایند.

 

 

کلمات کلیدی:  در محضر استاد