پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات / ایکس – شبهه: اول از هر چیز دقت شود به دنبال «جمله» گشتن، مداوای هیچ دردی و روشنگر هیچ راهی نیست، مگر آن که انسان ابتدا هدف و قصد اصلاح را منظور و قصد نماید و سپس مطالعه کند و در آن چه می‌خواند تأمل نماید و سپس نسبت به اقدام همت کند. وگرنه قرآن کریم و احادیث گهربار در اختیار همگان هست، اما وضعت "انسان" در جهان اسلام و غیر اسلام، این است که می‌بینیم! پس دلیلی ندارد که برای مداوای "حسد"، الا و لابد دنبال حدیث یا جمله‌ی بزرگان بگردیم، اگر چه اسلام دستورالعمل‌های جامعه‌ای دارد.

حسد:

ابتدا باید بدانیم که "حسد" چیست؟ آیا تفاوتش را با "غبطه"، "بخل"، یا "خسّت" و ...، می‌دانیم و می‌شناسیم؟ بدیهی است که تا بیماری شناخته نشود، قابل مداوا نخواهد بود.

حسد، به دنبال "خود کم بینی" و "احساس ضعف و ناتوانی، توأم با ناامیدی، تنبلی و خباثت" در انسان ایجاد می‌گردد و در ابتلا به این بیماری [مثل سایر بیماری‌های جسمی یا روحی و روانی]، فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان وجود ندارد.

** – گاهی انسان به نعمات مادی و معنوی و کمالات دیگران نگاه می‌کند و دلش می‌خواهد که او نیز به این نعمات و کمالاتی که در دیگری می‌بیند، برسد. نام این روحیه، "حسد" نیست، بلکه "غبطه" می‌باشد که نه تنها روحیه‌ی مذمومی نیست، بلکه خوب است و سبب تلاش، رقابت سالم و رشد می‌گردد.

اما "حسود"، نمی‌تواند نعمت یا کمال دیگری را ببیند. این طور نیست که دلش بخواهد خود نیز از این امتیازات برخوردار گردد، بلکه می‌خواهد "او" به چنین امتیازی نرسد یا اگر رسیده، از دست بدهد. در واقع حسد، نوعی بدخواهی برای دیگران است.

راه‌کارها:

با همین مقدار از شناخت در مورد بیماری "حسد"، راه‌کارهای ثابت به خوبی روشن می‌شود که البته در آیات و احادیث بسیاری به آن تصریح شده است. و قابل توجه آن که این دستور العمل‌ها، پیش‌گیری [واکسینه کردن]، قبل از ابتلا و مداوا نیز می‌باشد.

الف – سرشاخه‌ی تمامی راه‌های رشد و پیش‌گیری قبل از ابتلا یا سقوط و هم چنین مداوا و نجات پس از گرفتار شدن، توجه به معبود، معشوق و محبوب حقیقی، پر کردن دل از محبّت الله جل جلاله و بیرون ریختن «حبّ الدنیا» است، چنان که فرمود: «رأس (یا ریشه) تمامی گناهان، حب الدنیا می‌باشد». باید بت‌ها را از بیت‌الله دل بیرون ریخت و خانه را برای او تطهیر کرد.

پس کسی که رو به خدا دارد، نظر به وجه‌الله دارد، به او ایمان آورده و توکل دارد، هیچ گاه به دیگران حسادت نمی‌کند، چرا که اولاً خود همه چیز دارد و کم ندارد که حسادت کند؛ و ثانیاً "حسادت" به خاطر متاع دنیاست و او به این متاع نظر ندارد.

ب – بالتبع، راه کار بعدی، خودشانسی، خودباوری و اتکای به نفس است که به دنبال خداباوری و توکل پیش می‌آید و مانع از خودناباوری، خود کم‌بینی، ناامیدی از رشد، خباثت و بدخواهی برای دیگران می‌گردد.

اسلام دستور العمل دارد. ببینیم چند آیه در قرآن کریم هست که با صراحت تأکید دارد «وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَيْكُمْ»؟ یعنی نعمت‌های خدا به خودتان را یادآور شوید.

** – غیر حسود، برای خداباوری، خودباوری و شکر، و هم چنین حسود برای خداباوری، خودباوری، شکر و مداوای خود، ساعتی در نعمت‌هایی که به خودش عطا شده دقت کند؛ مثلاً یک ساعت، یا حتی یک روز وقت بگذارد، ببیند حتی می‌تواند بخش اندکی از نعمات را به شمارش درآورد؟!

« وَآتَاكُم مِّن كُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا إِنَّ الإِنسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ » (ابراهیم علیه السلام، 34)

ترجمه: و از هر چه از او خواستيد به شما عطا كرد، و اگر نعمت خدا را شماره كنيد، نمى‏توانيد آن را به شمار درآوريد. قطعاً انسان ستم‏پيشه ناسپاس است.

** – حتی می‌فرماید که نعمات خدا را بازگو کنید. « وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ - و نعمت پروردگارت را (كه به تو ارزانى داشته) بازگو كن / الضحی، 11»

ج – توجه به مضرات آن برای روح، روان، جسم، دنیا و آخرت، راه‌کار دیگری برای پیش‌گیری از ابتلا یا مداوای "حسد" می‌باشد  (مانند هر بیماری ظاهری و باطنی دیگری). مضراتی که حتی اگر کسی قرآن و حدیث نخوانده باشد، خودش آن را تجربه کرده یا در دیگران دیده است.

ذکر مضرات حسد در احادیث:

*- پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله: « إِيَّاكُمْ وَ الْحَسَدَ فَإِنَّهُ يَأْكُلُ الْحَسَنَاتِ كَمَا تَأْكُلُ النَّارُ الْحَطَب‏ » (جامع الأخبار(شعیری) ص 159)

ترجمه: از حسادت بپرهيزيد، زيرا حسد نيكى‌ها را مى‌خورد چنان كه آتش هيزم را مى‌خورد .

*- امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام: « اَلحَسَدُ يُضنِى الجَسَدَ - حسد، بدن را فرسوده و عليل مى‌كند / تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 301»

*- امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام: « الْحَسَدُ لَا يَجْلِبُ إِلَّا مَضَرَّةً وَ غَيْظاً يُوهِنُ قَلْبَكَ وَ يُمْرِضُ جِسْمَك» ( بحارالأنوار، ج 70، ص256)

ترجمه: حسادت نتيجه‌اى جز زيان و ناراحتى كه دلت را سست و تنت را بيمار ‌گرداند، به بار نمى‌آورد.

د – راه کار دیگر، عدم توجه به نعمت، دارایی و امتیاز دیگران، با نگاه طمع، با نگاه قیاس، با نگاه خبیثانه به او و با نگاه خود کم بینی می‌باشد. این نگاه حتی اگر به کفار و دشمنان اسلام و مسلمین باشد نیز به غیر از حسد، خوف، ذلت و تسلیم را به دنبال می‌آورد، لذا از آن به شدت پرهیز داده شده است.

« لاَ يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُواْ فِي الْبِلاَدِ » (آل‌عمران، 196)

ترجمه: مبادا رفت و آمد [و جنب و جوش‏] كافران در شهرها تو را دستخوش فريب كند.

« فَلاَ تُعْجِبْكَ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلاَدُهُمْ إِنَّمَا يُرِيدُ اللّهُ لِيُعَذِّبَهُم بِهَا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنفُسُهُمْ وَهُمْ كَافِرُونَ » (التوبة، 55)

ترجمه: اموال و فرزندان‌شان تو را به شگفت نياوَرَد. جز اين نيست كه خدا مى‏خواهد در زندگى دنيا به وسيله اينها عذابشان كند و جانشان در حال كفر بيرون رود.

و دیگر:

و دیگر از راه‌کارهای‌ پیش‌گیری و مداوا، توجه کامل و با شناخت به معاد است. و دیگر دوست داشتن مردم. و دیگر ابراز محبت و بروز آن با زبان و عمل (اگر چه ابتدا برای حسود سخت است، اما این مقابله با حسد، مؤثر می‌باشد)، و دیگر، خیرخواهی برای مردم که صدقه، انفاق، کمک، مشکل‌گشایی و مشارکت و نقش آفرینی در آن چه سبب موفقیت و رشد فرد و جامعه می‌گردد، که در آیات و احادیث بسیاری به آنها تصریح شده و امروزه علوم انسانی (روان‌شناسی و ...) به آن پی‌برده و توصیه می‌کنند.

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی):

 

چند راه‌کار علمی (در احادیث یا ...) برای مقابله با حسد بدهید.

 

http://www.x-shobhe.com/shobhe/7119.html

 

عضویت در کانال رسمی «پاسخ گویی به سؤالات و شبهات»

https://telegram.me/x_shobhe

 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون