پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): مطلق علم، یعنی دانستن و البته که هر دانستی مفید نیست. دانستن روش‌های ظلم، سرقت، جنایت فریب مردمان نیز نوعی علم است، اما نه تنها مفید نیست، بلکه مضر هم هست.

علم نافع، هم چنان که از نامش پیداست، علمی است که دانستن آن برای طالب و جوینده‌ی آن، فایده (نفع) داشته باشد. حال خواه نفع دنیوی باشد و یا نفع اخروی؛ و البته که امور دنیوی بندگان مؤمن، همه در راستای حیات اخروی آنان می‌باشد؛ لذا حتی یک نگاه به حق و نا حق نیز آثار دنیوی و اخروی دارد و از یک نگاه به حق، ثواب دنیوی و اخروی می‌برند.

اسلام عزیز، دین علم و حکمت است، چنان که قرآن مجید، تجلی علم و حکمت الهی برای هدایت بشر است؛ از این رو تمامی دستور العمل‌ها و توصیه‌ها در دین اسلام، عالمانه و حکیمانه می‌باشد.

اسلام عزیز، دین و شریعت "انسان‌سازی" می‌باشد؛ لذا متذکر می‌گردد که نه تنها علم، بلکه عمل نیز باید برای انسان نافع باشد. لذا بسیار تأکید نموده که هر کار خیری را نیز برای خدا انجام دهید تا باقی بماند و آثارش به شما برگردد، وگرنه "حبط" شده و از بین می‌رود.

●- هز علمی، از آن جهت که علم و تجلی علم خداوند علیم است، خوب است. اما آیا فراگیری هر علمی، برای همگان نیز خوب و نافع است؟! چرا همگان اقدام به فراگیری علوم پزشکی و کسب تخصصی در آن نمی‌کنند، یا چرا همگان نانوایی و کلیدسازی را یاد نمی‌گیرند؟! پس، نه تنها هر عملی، برای همگان مفید نیست، بلکه هیچ کسی نمی‌تواند تمامی علوم را فراگیرد، لذا باید "علم نافع" را برای خودش برگزیند؛ وگرنه اسراف عمر کرده است!

●- در آموزه‌های معرفتی و حقوق اسلامی، تحقیق و مطالعه و فراگیری اصول عقاید، بر همگان واجب است و هیچ تقلیدی در آن پذیرفته نیست، حتی اگر تقلید از رسول اعظم، صلوات الله علیه و آله باشد. یعنی کسی نمی‌تواند بگوید که من به توحید و معاد ایمان دارم، چون ایشان فرموده است؛ لذا توحید [یکتا شناسی و یکتا پرستی] را یک مقوله‌ی علمی بیان داشت و فرمود: «فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ – پس بدان (علم داشته باش) که همانا إلهی جز الله وجود ندارد / محمد صلوات الله علیه و آله، 19».

اما فراگیری علم احکام [حقوق اسلامی = فقه] را بر همگان واجب ننمود، چرا که اصلاً ممکن نیست که همگان فقیه شوند و لازم هم نیست؛ بلکه کافیست هر کسی احکام مبتلابه خود را بداند، و البته می‌تواند آن را از فقیهی بپرستد (استفتاء نماید)، مثل رجوع به پزشک، مهندس و وکیل، در امور مربوطه. لذا پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند:

«الْعِلْمُ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ یُحْصَی فَخُذْ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ أَحْسَنَة - علم و دانش بیشتر از آنست که شمرده شود پس از هر چیزی، نیکوترین آن را فراگیر» (کنز الفوائد ؛ ج 2 , ص 31)

●- بنابراین، ممکن است که علم فیزیک، زمین‌شناسی، جانور شناسی و ...، برای عده‌های علم نافع باشد و برای جامعه و رشد علمی مفید واقع شود، ولی برای عده‌ای دیگر نباشد؛ اما فراگیری علومی که هدف، جهت، خط، اخلاق، رفتار و عمل آدمی را مشخص می‌سازد و در واقع به آدمی هویت می‌دهد، برای همگان لازم و مفید می‌باشد.

●- امام کاظم علیه السلام فرمودند: روزی رسول خدا (ص) به مسجد آمدند. دیدند گروهی پیرامون مردی گرد آمده‌اند. پرسیدند: «این کسیت؟» - گفتند: «علامه است.‌» پرسیدند: «در چه چیز علامه است؟» - گفتند: «داناترین مردم به انساب و وقایع عرب است و بیشتر از همه به روزهای مهم جاهلیت و اشعار عربی آگاه است.‌» - ایشان فرمودند: «این را اگر کسی نداند، زیان نمی‌کند و کسی که می‌داند، نفعی نمی‌برد.‌»

نکات:

دقت شود که اولاً ایشان برخورداری آن عرب از نوعی علم (دانستن) را  نفی ننمودند، بلکه پرسیدند: «در چه چیزی علامه است؟»، چرا که به غیر از اهل عصمت علیهم السلام، هر علامه‌ای نیز در مواردی علم دارد و در موارد و موضوعات دیگری علم ندارد. می‌گویند: فلان دانشمند، بلد نبود که یک نیمرو درست کند! – ثانیاً نفرمودند که آن چه او می‌داند، علم نیست؛ چرا که آن نیز نوعی علم است، بلکه فرمودند: «آن که این علم را ندارد، ضرر نمی‌کند و آن که دارد نیز فایده‌ای نمی‌برد»، یعنی علم نافع نیست.

بنابراین، علمی را باید آموخت که لازم و نافع باشد، قابل عمل و راه‌گشای عمل صالح و مفید باشد، به خود شخص، و یا حتی جامعه، در حال حاضر، آینده و حتی قیامت، فایده برساند.

بمباران اطلاعاتی:

به داده‌های فضای مجازی توجه کنید. حتی اگر یاوه هم بگویند [که بیشتر همین است]، باز هم علم و اطلاع از یاوه‌سرایی و اهداف و اغراض و فرهنگ یاوه سرایان می‌دهد؛ و دائم اخبار درست و غلط و حتی نسخه‌های پزشکی و حتی ذکر و ... منتشر می‌شود و بسیاری از مردم، روزانه هزاران پیام را دریافت می‌دارند که حتی یکی از آنها برایشان فایده‌ای ندارد [نافع نیست]. این بمباران اطلاعاتی، برای افزایش علم نیست، بلکه برای گیج کردن است تا کسی به دنبال علم نافع نرود!

مشارکت و هم افزایی‌ - پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی

پرسش:

مقصود از علم نافع که در شریعت و دین ما بدان توصیه شده چیست؟ ملاک تشخیص علم نافع از علم غیرنافع چه می‌باشد؟

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10216.html 

 

پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

  

  

        

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه   علم